|
Ca Dao
|
A
Ai ddi bo+` dda('p mo^.t mi`nh
Pha^'t pho+ chie^'c a'o gio^'ng hi`nh phu qua^n
Ai ddi dda^u dda^'y ho+~i ai
Hay la` tru'c dda~ nho+' mai ddi ti`m
Ai ddi muo^n da(.m non so^ng
DDe^? ai chu+'a cha^'t sa^`u ddong vo+`i dda^`y
Ai ddi su.c si.ch ngoa`i ha`ng du+a
Pha?i cha(ng chu' tho+. mo^.c vo+'i ca'i cu+a ca'i ba`o
Ai ddi su.c si.ch ngoa`i ha`ng ra`o
Pha?i cha(ng chu' tho+. mo^.c vo+'i ca'i ba`o ca'i cu+a
Ai ke^u la` ra.ch, em go.i la` so^ng
Phu` sa theo nu+o+'c cha?y me^nh mo^ng
So^ng o+i, tha^'m ma't ddo+`i con ga'i
Cha(?ng muo^'n lia` so^ng, cha(?ng muo^'n la^'y cho^`ng
Ai la`m cho bu+o+'m li`a hoa
Cho chim xanh no+~ bay qua vu+o+`n ho^`ng
Ai o+i chi' o+? cho be^`n
Du` ai xoay hu+o+'ng ddo^?i ne^`n ma(.c ai
Du` ai no'i DDo^ng no'i Ta^y,
Ta dda^y va^~n vu+~ng nhu+ ca^y giu+~a ru+`ng
Ai o+i cho+' vo^.i cu+o+`i nhau
Ca^y na`o ma` cha(?ng co' sa^u cha.m ca`nh
Ai o+i �u+`ng bo? ruo^.ng hoang
Bao nhie^u ta^'c �a^'t ta^'c va`ng ba^'y nhie^u
Ai ve^` co' nho+' ta cha(ng
Ta ve^` ta nho+' ha`m ra(ng mi`nh cu+o+`i
Anh ddi ba bu+~a anh ve^`
Ru+`ng sa^u nu+o+'c ddo^.c anh ddu+`ng o+? la^u
Anh em bo^'n be^? la` nha`
Ngu+o+`i du+ng kha'c ho. va^~n la` anh em
Anh o+i ddi li'nh cho Ta^y
Con da.i ca? ba^`y bo? la.i ai nuo^i
Anh o+i uo^'ng ru+o+.u thi` say,
Bo? ruo^.ng ai ca`y, bo? gio^'ng ai gieo
Anh ty? nhu+ pha^.n anh
Cha(?ng tha` o+? le^`u tranh
Nhu+ tha^`y Ta(ng, tha^`y Lo^.
Cu~ng kho^ng ham mo^.,
Nhu+ Vu+o+ng Kha?i, Tha.ch Su`ng
DDa.o ngu+o+`i giu+~ ve.n, ba^`n cu`ng sa' chi
Anh ve^` ba'n ruo^.ng ca^y da
Ba'n ca(.p tra^u gia`, mo+'i cu+o+'i dda(.ng em.
Anh ve^` dde^'m he^'t sao tro+`i
Em dda^y ke^'t to'c o+? ddo+`i vo+'i anh
A(n la('m thi` he^'t mie^'ng ngon
No'i la('m thi` he^'t lo+`i kho^n ho'a ro^`
A(n ddong cho dda'ng a(n ddong
La^'y cho^`ng cho dda'ng hi`nh dong con ngu+o+`i
Ai cu~ng tu+o+?ng ba^.u hie^`n
Ca('n co+m kho^ng be^?, ca('n tie^`n be^? hai
Ai buo^`n ai kho'c thie^'t tha
Tui vui tui cu~ng chan hoa` gio.t cha^u
Ai ddem con sa'o sang so^ng
DDe^? cho con sa'o so^? lo^`ng bay cao
Ai ddi ddu+o+`ng a^'y ho+~i ai
Hay la` tru'c dda~ nho+' mai ddi ti`m
Ti`m em nhu+ the^? ti`m chim
Chim bay bie^?n Ba('c, ddi ti`m bie^?n DDo^ng
Ai la`m Nam Ba('c pha^n ky`
Cho hai gio`ng le^. dda^`m ddi`a nho+' thu+o+ng
Ai ma` no'i do^'i cu`ng ai
Thi` tro+`i gia'ng ha. ca^y khoai giu+~a ddo^`ng
Ai ma` no'i do^'i cu`ng cho^`ng
Thi` tro+`i gia'ng ha. ca^y ho^`ng bo+` ao
Ai nhu+'t thi` to^i ddu+'ng nhi`
Ai ma` ho+n nu+~a to^i thi` thu+' ba
Ai o+i cho+i la^'y ke?o gia`
Ma(ng mo.c co' lu+'a ngu+o+`i ta co' thi`
Cho+i xua^n ke?o he^'t xua^n ddi
Ca'i gia` so`ng so.c no' thi` theo sau
Ai o+i cho+' nghi~ mi`nh he`n
Nu+o+'c kia du` ddu.c lo'ng phe`n cu~ng trong
Ai o+i cho+' vo^.i cu+o+`i nhau
Cu+o+`i ngu+o+`i ho^m tru+o+'c ho^m sau ngu+o+`i cu+o+`i
Ai o+i dda~ quye^'t thi` ha`nh
DDa~ ddo^'n thi` va'c ca? ca`nh la^~n ca^y
Ai o+i dda~ quye^'t thi` ha`nh
DDa~ ddan thi` la(.n, tro`n va`nh mo+'i tho^i
Ai o+i ddu+`ng la^'y ho.c tro`
Da`i lu+ng to^'n va?i a(n no la.i na(`m
Hay na(`m tho+`i co' vo~ng dda`o
Da`i lu+ng tho+`i co' a'o cha`o nha` vua
Hay a(n tho+`i co' ga.o kho
Vie^.c gi` ma` cha(?ng a(n no la.i na(`m
Ai o+i ddu+`ng la^'y pha'o binh
Nu+?a dde^m no' ba('n rung rinh ca'i giu+o+`ng
Ai o+i o+? chi' cho be^`n
Du` ai xoay hu+o+'ng ddo^?i ne^`n ma(.c ai
Ai phu. to^i co' dda^'t tro+`i chu+'ng gia'm
Pha^.n to^i nghe`o, to^i kho^ng da'm phu. ai
Tu+o+?ng gie^'ng sa^u to^i no^'i so+.i da^y da`i
Ai de` gie^'ng ca.n, tie^'c hoa`i so+.i da^y
Ai ve^` ai o+? ma(.c ai
A'o da` o+? la.i, dde^'n mai ha~y ve^`
Ai ve^` Bi`nh DDi.nh ma` coi
DDa`n ba` cu~ng bie^'t mu'a roi, ddi quo+`n
Ai ve^` em go+?i bu+'c tho+
Ho?i ngu+o+`i ba.n cu~ ba^y gio+` no+i nao
Non kia ai dda('p ma` cao
So^ng kia, bie^?n no. ai dda`o ma` sa^u
Anh buo^`n co' cho^~ tho+? than
Em buo^`n nhu+ ngo.n nhang ta`n tha('p khuya
Anh dda'nh thi` em chi.u ddo`n
Ta'nh em hoa nguye^.t mu+o+`i con cha(?ng chu+a`
Anh dda~ co' vo+. hay chu+a?
Ma` anh a(n no'i gio' ddu+a ngo.t nga`o
Me. gia` anh o+? no+i nao
DDe^? em ti`m va`o ha^`u ha. thay anh
Anh dda^u pha?i me^ bo^ng que^' ma` bo? phe^' ca'i bo^ng la`i
Que^' tho+m ban nga`y, la`i nga't ban dde^m
Anh ddi ddu+o+`ng a^'y xa xa
DDe^? em o^m bo'ng tra(ng ta` na(m canh
Nu+o+'c non mo^.t ga'nh chung ti`nh
Nho+' ai ai co' nho+' mi`nh hay cha(ng
Anh ddi em mo^.t ngo' chu+`ng
Ngo' so^ng so^ng ro^.ng, ngo' ru+`ng ru+`ng sa^u
Anh ddi em mo^.t ngo' chu+`ng
Ngo' tra(ng tra(ng la(.n, ngo' ru+`ng ru+`ng sa^u
Anh ddi, em o+? la.i nha`
Hai vai ga'nh va'c me. gia`, con tho+
La^`m than bao qua?n muo^'i du+a
Anh ddi, anh lie^.u chen ddua vo+'i ddo+`i
Anh ddi kie^.u lo^.ng ba bo^ng
Bo? em ca^'y lu'a ddo^`ng kho^ng mo^.t mi`nh
Anh ga(.p em ho^`i ddu+'ng bo'ng ddang tru+a
Tra'ch tro+`i sao vo^.i to^'i, anh chu+a pha^n ca.n lo+`i
Anh Hai, anh ti'nh ddi "mo^" ?
To^i ddi cho+. Te^'t, mua kho^ ca' thie^`u
Anh hi't ca'i bo^ng bu+o+?i, anh co`n hu+?i ca'i bo^ng cam
Anh thi'ch na^'m tra`m, anh la.i ham na^'m mo^'i
Anh la^'y ddu+o+.c em bo? co^ng ao u+o+'c
Em la^'y ddu+o+.c anh thoa? da. u+o+'c ao
Anh mau thu+'c da^.y ho.c ba`i
Mong cho anh so+'m tha`nh ta`i
Tru+o+'c la`m dde.p ma(.t no+? ma`y me. cha
Sau la` kho^ng phu. ti`nh ta bao nga`y
Anh na`y ro~ khe'o la`m a(n
DDi ca`y cha(?ng bie^'t, chi't kha(n mu+o+.n ngu+o+`i
Anh no'i vo+'i em nhie^`u tie^'ng tha^m tra^`m
Na(`m dde^m nghi~ la.i na't ba(`m la' gan
Anh o+i anh o+? la.i nha`
Tho^i ddu+`ng vui thu' nguye^.t hoa cho+i bo+`i
Co`n tie^`n ke? ru+o+'c, ngu+o+`i mo+`i
He^'t tie^`n, cha(?ng tha^'y mo^.t ngu+o+`i na`o u+a
Anh o+i em cha(?ng la^'y dda^u
Anh ddu+`ng ca.o ma(.t, nho^? ra^u to^'n tie^`n
Anh o+i no+m ca' xong chu+a
Xuo^`ng em neo ddo+.i cho+` tru+a anh ve^`
Anh say ru+o+.u nga`y mai se~ ti?nh
Ke? say ti`nh, ma~i kho^ng ti?nh dda^u em
Anh thu+o+ng em, thu+o+ng qua^'n thu+o+ng qui't
Anh bo^`ng ra go^'c mi't, anh bo^`ng khi't go^'c chanh
Anh bo^`ng quanh dda'm sa^.y, anh bo^`ng ba^.y vo^ mui
Anh bo^`ng lui sau la'i, anh bo^`ng ngoa'y tru+o+'c mu~i
Anh thu+o+ng em tra^`u he^'t la' lu+o+n
Cau he^'t nu+?a vu+o+`n, cha vo+'i me. na`o hay
Da^`u ma` cha me. co' hay
Nhu+'t dda'nh nhi` dda`y, hai le~ ma` tho^i
Gu+o+m va`ng dde^? ddo' em o^i
Che^'t thi` chi.u che^'t, lia` ddo^i anh kho^ng lia`
Anh ve^` ddo^ thi. ho^m nao
Gio' lay ca^y choa.i, le^. tra`o mi em
Anh ve^` em cha(?ng da'm ddu+a
Hai ha`ng nu+o+'c ma('t nhu+ mu+a tha'ng mu+o+`i
Anh ve^` la`m re^? a(n co+m vo+'i ca'
Em ve^` la`m da^u a(n rau ma' vo+'i ra.m ddo^`ng
Anh vo+'i em ma` tu+.a vai ke^`
Nay du` em co' la.c So+? sang Te^`
Thi` em cu~ng ne^n go+?i tho+ ve^` 1 la' dda(.ng cho anh hay
A'o anh ddu+'t chi? ddu+o+`ng ta`
Vo+. anh chu+a co', me. gia` chu+a kha^u
A(n ddu+o+.c, ngu? ddu+o+.c la` tie^n
Kho^ng a(n kho^ng ngu?, ma^'t tie^`n the^m lo
A(n sao cho ddu+o+.c ma` mo+`i
Thu+o+ng sao cho ddu+o+.c vo+. ngu+o+`i ma` thu+o+ng
A(n ca^y sung ngo^`i go^'c ca^y sung
La^'y anh thi` la^'y, na(`m chung kho^ng na(`m
A(n ta`n a(n ma.t, a(n na't cu+?a nha`
Con ga` nuo^'t tro^.ng, ca' bo^'ng nuo^'t tu+o+i
A(n tra'i nho+' ke? tro^`ng ca^y
Uo^'ng nu+o+'c nho+' ngu+o+`i dda`o gie^'ng
A^`u o+... Anh ve^` ba'n dda^'t ca^y da
DDe^? khuya em dda('p gio' Ta^y la.nh lu`ng
A^`u o+... Bo^`ng bo^'ng bo^ng bo^ng
Lo+'n le^n con pha?i co^' ho.c ha`nh
Ho.c la` ho.c dda.o la`m ngu+o+`i
Con ddu+`ng le^u lo^?ng ke? cu+o+`i ngu+o+`i che^
A^`u o+... Cha'u o+i cha'u ngu? cho la^u
Me. cha'u ddi ca^'y ddo^`ng sa^u chu+a ve^`
Chu+`ng ve^` ba('t ddu+o+.c con ca' tre^
Tro`ng co^? mang ve^` ba` cha'u mi`nh a(n
A^`u o+... Chim quye^n le? ba.n, than tho+? mo^.t mi`nh
Ba^y gio+` mi`nh le? ba.n (o+) 1 mi`nh, mi`nh tho+? than
A^`u o+... Em to^i kha't su+~a bu' tay
Ai cho bu' the'p nga`y ra`y mang o+n
A^`u o+... Gio' ddu+a gio' dda^?y ve^` ra^~y a(n co`ng
Ve^` so^ng a(n ca' ve^` ddo^`ng a(n cua
A^`u o+... Ma' o+i ddu+`ng dda'nh con ddau
DDe^? con ha't bo^.i la`m dda`o ma' coi
A^`u o+... Me. o+i ddu+`ng dda'nh con ddau
DDe^? con ba('t ca' ha'i rau me. du`ng
Ba('t ca', ca' lo^.i tre^n dda`ng
Ha'i rau rau he'o, ho?i sao me. du`ng ha? con?...
A^`u o+... Mu+o+`i hai gio+` kie^?ng ddo^? nha` tho+`
Sao anh kho^ng ho.c dda(.ng nho+` ta^'m tha^n?
A^`u o+... Qua. ke^u nam dda'o nu+~ pho`ng
Ngu+o+`i du+ng kha'c ho. ddem lo`ng nho+' thu+o+ng
Lie^.u be^` dda't ddu+o+.c thi` ddu+o+ng
DDu+`ng ga^`y ro^`i bo? tho'i thu+o+`ng cu+o+`i che^
A^`u o+... Vi' da^`u ca' bo^'ng dda'nh ddu
To^m ca`ng ha't bo^.i, ca' thu ca^`m cha^`u
A^`u o+... Vi' da^`u ca' lo'c na^'u canh
Bo? tie^u cho ngo.t, bo? ha`nh cho tho+m
A^`u o+... Vi' da^`u ti`nh ba^.u muo^'n tho^i
Ba^.u gieo tie^'ng du+~ cho ro^`i ba^.u ra
Ba^.u ra ba^.u la^'y o^ng ca^u
Ba^.u ca^u ca' bo^'ng cha(.t dda^`u kho tie^u
Kho tie^u kho o+'t kho ha`nh
Kho ba lu+o+.ng thi.t dde^? da`nh me. a(n
A^`u o+... Vi' da^`u vi' da^~u vi' da^u
Vi' qua vi' la.i vi' tra^u vo^ chuo^`ng
B
Ba` gia` ddeo bi. ha.t tie^u
So^'ng bao nhie^u tuo^?i nhie^`u ddie^`u dda('ng cay
Ba tie^`n mo^.t khu'c ca' buo^i
Cu~ng mua cho ddu+o+.c ma` nuo^i me. gia`
Ba tra(ng la` ma^'y mu+o+i ho^m,
Mai Nam na('ng tru+o+'c, chie^`u No^`m qua.nh sau
Cha`ng o+i ddu+`ng phu. kho' tham gia`u
Khi la`nh to^n tru+o+.ng, khi ddau phu. pha`ng.
Ba.c sao ba.c cha(?ng vu+`a tho^i
DDe^? cho nu+o+'c cha?y hoa tro^i lo+~ la`ng
Ba('c thang le^n ha'i hoa va`ng
Vi` ai cho thie^'p bie^'t cha`ng tu+` dda^y
Ba.n be` la` nghi~a tu+o+ng tri
Sao cho sau tru+o+'c ve.n be^` mo+'i ne^n
Ba.n nghe`o thuo+? tru+o+'c cho+' que^n
Vo+. cu`ng kham kho^?, cha(?ng ne^n phu. ti`nh
Ba`n tay co`n co' ngo'n da`i, ngo'n va('n,
Con mo^.t nha` ddu+'a tra('ng ddu+'a dden,
He^~ a(n vo'c ho.c quen,
Da^~u ho. che^ mi`nh vu.ng, ta^.p re`n cu~ng pha?i hay
Ba.n va`ng la.i ga(.p ba.n va`ng
Long La^n Quy Phu.ng mo^.t ddoa`n tu+' linh
Bao gio+` cho dda(.ng tha?nh tho+i,
Tay te^m thuo^'c co^'ng, mie^.ng mo+`i lang qua^n
Bao gio+` cho dde^'n tha'ng Mu+o+`i
Tho^?i no^`i co+m ne^'p vu+`a cu+o+`i vu+`a a(n
Bao gio+` cho dde^'n tha'ng Na(m
Tho^?i no^`i co+m ne^'p vu+`a na(`m vu+`a a(n
Bao gio+` mu+a thua^.n gio' ho`a
Thay lo^ng ddo^?i ca'nh la.i ra phu+o+.ng hoa`ng
Bao phen qua. no'i vo+'i die^`u
Sau nha` co^ Hue^. co' nhie^`u ga` con
Ba^.u che^ qua o+? ra^~y a(n co`ng
Ba^.u ve^` o+? cho+. a(n ro`ng ma('m ne^m
Ba^y gio+` ga(.p pha?i ho^.i na`y
Khi tro+`i ha.n ha'n, khi hay mu+a da^`m
Khi tro+`i gio' ba~o a^`m a^`m,
DDo^`ng tie^`n lu'a tho'c, mu+o+`i pha^`n ddu+o+.c ba
Ba^'y la^u nay em o+? ven ru+`ng,
Chim ke^u, vu+o+.n hu', em nu+?a mu+`ng nu+?a lo
Be' nhu+ng ma` be' ha.t tie^u
Be' cay be' dda('ng be' xie^u lo`ng ngu+o+`i
Be^n so^ng thanh va('ng mo^.t mi`nh
Co' o^ng ngu+ phu? bie^'t ti`nh ma` tho^i
Bie^n Ho`a co' bu+o+?i Thanh Tra`
Thu? DDu+'c nem nu+o+'ng, ddie^.n Ba` Ta^y Ninh
Bo+' chie^'c ghe sau che`o mau em ddo+.i,
Cho kho?i khu'c so^ng na`y bo+` bu.i to^'i ta(m
Bo'ng tra(ng anh tu+o+?ng bo'ng dde`n
Bo'ng ca^y anh ngo+~ bo'ng thuye^`n em sang
Bo^ng chi tho+m la. tho+m lu`ng
Tho+m ca^y, tho+m la', ngu+o+`i tro^`ng cu~ng tho+m
Bu+~a a(n co' ca' cu`ng canh
Anh chu+a ma't da. ba(`ng anh tha^'y na`ng
Buo^`n cha(?ng muo^'n no'i, go.i cha(?ng muo^'n tro^ng
Tu+o+?ng su+. .la^'y cho^`ng, ti?nh nhu+ con sa'o
Buo^`n ti`nh cha cha? buo^`n ti`nh
Kho^ng ai no'i chuye^.n vo+'i mi`nh cho vui
Ba co^ ddo^.i ga.o le^n chu`a
mo^.t co^ ye^'m tha('m bo? bu`a cho su*
su* ve^` su* o^'m tu*o*ng tu*
o^'m la(n o^'m lo'c ne^n su* tro.c dda^`u
ai la`m cho da. su* sa^`u
cho ruo^.t su* he'o nhu* ba^`u ddu*'t da^y
Ba ddo^`ng mo^.t mo+' dda`n o^ng
DDem ve^` ma` bo? va`o lo^`ng cho kie^'n no' tha
Ba tra(m mo^.t mu. dda`n ba`
DDem ve^` ma` tra?i chie^'u hoa cho ngo^`i
Ba ddo^`ng mo^.t mo+' tra^`u cay
Sao anh kho^ng ho?i nhu+~ng nga`y co`n kho^ng?
Ba^y gio+` em dda~ co' cho^`ng
Nhu+ chim va`o lo^`ng, nhu+ ca' ca('n ca^u
Ca' ca('n ca^u bie^'t dda^u ma` go+~
Chim va`o lo^`ng bie^'t thuo+? na`o ra?
Ba na(m o+? vo+'i ngu+o+`i dda^`n
Cha(?ng ba(`ng mo^.t lu'c ghe' ga^`n ngu+o+`i kho^n
Ba na(m tra^'n thu? lu+u ddo^`n
Nga`y thi` canh ddie^'m to^'i do^`n vie^.c quan
Bao gio+` ca.n ra.ch DDo^`ng Nai
Na't chu`a Thie^n Mu. mo+'i phai lo+`i nguye^`n
Bao gio+` cha.ch dde? ngo.n dda
Sa'o dde? du+o+'i nu+o+'c thi` ta la^'y mi`nh
Bao gio+` ca^y ca?i la`m ddi`nh
Go^~ lim tha'i ghe'm thi` mi`nh la^'y ta
Bao gio+` cho chuo^'i co' ca`nh
Cho sung co' nu., cho ha`nh co' hoa
Bao gio+` tri'ch dde? ngo.n dda
Sa'o dde? du+o+'i nu+o+'c, thi` ta la^'y mi`nh
Bao gio+` cho khi? ddeo hoa
Cho voi dda'nh sa'p, cho ga` nhuo^.m ra(ng
Bao gio+` nu+o+'c ngo.t ddu+o+`ng cay
Ga'nh vu+`a lon ga.o thi` tha(`ng Ta^y o+? tu`
Bao gio+` sen mo.c bie^?n ddo^ng
Cha con nha` Nguye^~n be^' bo^`ng nhau ddi
Bao phen le^n ngu+.a ra ve^`
Ca^`m cu+o+ng ni'u la.i xin dde^` ca^u tho+
Ca^u tho+ ba bo^'n ca^u tho+
Ca^u ddo+.i, ca^u cho+`, ca^u nho+', ca^u mong
Bao phen qua. no'i vo+'i die^`u
Cu` lao O^ng Chu+o+?ng co' nhie^`u ca' to^m
Ba'nh ca? ma^m, sao em ke^u ra(`ng ba'nh i't?
Tra^`u ca? cho+., sao em go.i la` tra^`u kho^ng?
Trai nam nhi kho^ng ddo^'i dda(.ng
Ga'i ma' ho^`ng xin thu+? ddo^'i xem!
Ba` con kho' xin ddu+`ng bo?
Ke? la. da^`u sang cu~ng cho+' ddua
Ba` gia` dda~ ta'm mu+o+i tu+
Ngo^`i trong cu+?a so^? go+?i thu+ la^'y cho^`ng
Ba` gia` ddi cho+. Ca^`u Bo^ng
Bo'i xem mo^.t que? la^'y cho^`ng lo+.i cha(ng?
Xem ra(`ng o^ng mo+'i bo'i ra(`ng:
Lo+.i thi` co' lo+.i, nhu+ng ra(ng cha(?ng co`n
Ba.c Lie^u nu+o+'c cha?y lo+` ddo+`
Du+o+'i so^ng ca' cho^'t tre^n bo+` Trie^`u Cha^u
Ba?y vo+'i ba ti'nh ra mo^.t chu.c
Co`m tam tu+' lu.c ti'nh la.i cu+?u chu+o+ng
Lie^.u be^` dda't ddu+o+.c thi` thu+o+ng
DDu+`ng ga^`y ro^`i bo?, the^' thu+o+`ng cu+o+`i che^
Ba('p non ma` nu+o+'ng lu+?a lo`
DDo^' ai ve ddu+o+.c con ddo` Thu? Thie^m
Ba('t con ngu+.a ngu+.a o^, ngu+.a o^ tra kho+'p
Lu.c la.c ddo^`ng dden, em mang ha`i to^'t
Nga^'y nga^y muo^n da(.m ddu+o+`ng da`i
Ca' ro^ ro'c ra'ch ruo^.ng ca`y
Ai ghe.o gi` ma`y ho+~i ca' ro^ con?
Ba('c thang le^n ho?i o^ng tro+`i
Bo? tie^`n cho ga'i co' ddo`i ddu+o+.c cha(ng!
Ba^y gio+` ma^.n mo+'i ho?i dda`o
Vu+o+`n ho^`ng dda~ co' ai va`o hay chu+a?
Ma^.n ho?i tho+`i dda`o xin thu+a
Vu+o+`n ho^`ng co' lo^'i nhu+ng chu+a ai va`o!
Ba^y gio+` tui bie^'t pha^.n tui
Chi? la` co+m nguo^.i pho`ng khi ddo'i lo`ng
Ba^'y la^u va('ng ma(.t kha't khao
Ba^y gio+` tha^'y ma(.t muo^'n ca`o ma(.t ra
Ba^`u o+i thu+o+ng la^'y bi' cu`ng
Tuy ra(`ng kha'c gio^'ng, nhu+ng chung mo^.t gia`n
Ba^.u buo^`n, qua de^~ cha(?ng buo^`n
Ca' du+o+'i so^ng bie^'ng lo^.i, chim tre^n nguo^`n bie^'ng bay
Be^n kia so^ng, ai la^.p kie^?ng chu`a Ta^n Thie^.n
Be^n na`y so^ng, qua la^.p ca'i huye^.n Ha` DDo^ng
Ca'i huye^.n Ha` DDo^ng dde^? cho o^ng Bao Co^ng xu+? kie^.n
Ca'i chua` Ta^n Thie^.n nhie^`u ke? tu ha`nh
Chim ke^u du+o+'i suo^'i tre^n ca`nh
Qua kho^ng bo? ba^.u, sao ba^.u dda`nh bo? qua?
Be^n na`y so^ng em ba('c ca^y ca^`u mu+o+`i ta^'m va'n
Be^n kia so^ng em la^.p ca'i qua'n mu+o+`i hai tu+`ng
Ba'n buo^n nuo^i me. ca^`m chu+`ng ddo+.i anh
Be^'n em co' go^'c du+`a to+
DDe^m tra(ng em ddu+'ng em cho+` ddo+.i ai?
Bie^'t bao ga'i dde.p nhu+ hoa
Vo+~ tra^m, ga~y xuye^'n, chi`m thoa, ro+i va`ng
Bo^` ca^u bo^` ca'c
Tha ra'c le^n ca^y
Gio' dda'nh lung lay
La` vua Cao To^?
Nhu+~ng ngu+o+`i ma(.t ro^~
La` o^ng Tie^u Ha`
Nu+o+'c cha?y ddu+o+`ng qua
La` du+o+.ng Ta`o Tha'o
DDa'nh ba.c ca^`m a'o
La` anh Tra^`n Bi`nh
Bie^'t nhau tu+` thuo+? buo^ng thu+`ng
Tra(m cha('p nghi`n no^'i, xin ddu+`ng que^n nhau
Bie^'t thi` thu+a tho^'t
Kho^ng bie^'t thi` du+.a co^.t ma` nghe
Bie^?n sa^u, con ca' lo+'n va^~y vu`ng
Tro+`i cao muo^n tru+o+.ng, ca'nh chim ho^`ng bay cao
Bie^?n tro+`i ddua sa('c va^~y vu`ng
Nu+~ nhi sa'nh vo+'i anh hu`ng ddu+o+.c nao!
Bie^?u ve^` no'i vo+'i o^ng ca^u
Ca' a(n thi` giu+.t, dde^? la^u he^'t mo^`i
Bi` pha^'n vo+'i vo^i
Bi` con o^ng la'i vo+'i to^i cha^n sa`o
Bi`m bi.p ke^u nu+o+'c lo+'n anh o+i
Buo^n ba'n kho^ng lo+`i, che`o cho^'ng mo?i me^
Bo^ng su+' cu`ng vo+'i bo^ng la`i
Tui quye^'t be? he^'t, kho?i ai ca(`n nha(`n
Bo^'n o^ng ma` ngo^`i mo^.t ba`n
Cu`ng uo^'ng mo^.t che'n, cu`ng than mo^.t lo+`i
Bo+` so^ng la.i lo+? xuo^'ng so^ng
DDa`n ba` ma` la^'y dda`n o^ng, thie^.t gi`
Bo+?i anh dda`nh ddoa.n
DDo^'n ngo.n ca^y ba^`n
Kho^ng cho ghe ca' dda^.u ga^`n ghe to^m
Thu+o+ng anh em pha?i so+'m ho^m
Bo+?i anh tra(m vie^.c canh no^ng
Cho ne^n mo+'i co' bo^` trong bi.ch ngoa`i
Buo^`n ngu? la.i ga(.p chie^'u manh
Hay a(n, la`m bie^'ng ga(.p anh ddu+'ng ddu+o+`ng
Buo^`n tro^ng che^nh che^'ch sao mai
Sao o+i, sao ho+~i nho+' ai sao mo+`
Buo^`n tro^ng con nhe^.n gia(ng to+
Nhe^.n o+i, nhe^.n ho+~i,nhe^.n cho+` mo^'i ai
Buo^`n ve^` mo^.t no^~i tha'ng gie^ng
Con chim, ca'i cu', na(`m nghie^ng tho+? da`i
Buo^`n ve^` mo^.t no^~i tha'ng hai
DDe^m nga('n, nga`y da`i, thua thie^.t ngu+o+`i ta
Buo^`n ve^` mo^.t no^~i tha'ng ba
Mu+a ra^`u, na('ng lu+?a, ngu+o+`i ta lu+` ddu+`
Buo^`n ve^` mo^.t no^~i tha'ng tu+
Con ma('t lu+` ddu+` co+m cha(?ng muo^'n a(n
Buo^`n ve^` mo^.t no^~i tha'ng na(m
Chu+?a dda(.t mi`nh na(`m ga` ga'y, chim ke^u
Buo^?i cho+. ddo^ng con ca' ddo^`ng anh che^ la.t
Buo^?i cho+. tan ro^`i con te'p ba.c anh cu~ng khen ngon
Bu`n xa be`o, bu`n kho^ be`o he'o
Lu+.u xa dda`o, lu+.u xe'o dda`o xie^n
Va`ng ca^`m tre^n tay ro+'t xuo^'ng kho^ng phie^`n
Chi? phie^`n mo^.t no^~i no+. vo+'i duye^n kho^ng tro`n
Bu+o+m bu+o+'m ma` dda^.u ca`nh bo^ng
DDa~ de^ con chi., la.i bo^`ng con em
Bu+o+'c le^n xe kie^'ng ddi vie^'ng ma? cho^`ng
Ma? chu+a co? mo.c trong lo`ng dda^.u thai
Bu+o+'c sang canh mo^.t anh tha('p ngo.n dde`n va`ng
Cho+` con ba.n ngo.c tho+? than ddo^i lo+`i
Canh hai va^.t ddo^?i sao do+`i
Ti'nh sao na`ng ti'nh tro.n ddo+`i thu?y chung
Canh ba co+` pha^'t tro^'ng rung
Ma(.c ai ai tha(?ng ai du`n ma(.c ai
Canh tu+ ha.c dda^.u ca`nh mai
Su+o+ng sa la'c dda'c kho'i bay mi.t mo+`
Canh cha^`y to+ tu+o+?ng tu+o+?ng to+
Chie^m bao tha^'y ba^.u da^.y ro+` chie^'u kho^ng
Bu+o+'c vo^ tru+o+`ng a'n, vo^~ va'n ca'i ra^`m
Bu?a xua o^ng Tham bie^.n, ba.c tie^`n o^ng dde^? dda^u?
Bu+o+'c xuo^'ng ruo^.ng sa^u, em ma?ng sa^`u ta^'c da.
Tay em o^m bo' ma., luy. u+'a hai ha`ng
Ai la`m lo+~ chuye^'n ddo` ngang
Cho loan vo+'i phu+o+.ng ddo^i ha`ng bie^.t ly
Bu+.c mi`nh cha(?ng muo^'n no'i ra
Muo^'n ddi a(n gio^~ cha(?ng ma na`o mo+`i
C
Canh khuya tha('p chu't da^`u du+
Tim loan cha'y lu.n thie^'p sa^`u tu+ mo^.t mi`nh
Cau gia` dao be'n thi` ngon
Ngu+o+`i gia` trang ddie^?m pha^'n son cu~ng gia`
Ca' bo^'ng co`n o+? trong hang
La' rau ta^.p ta`ng co`n o+? ruo^.ng da^u
Ta ve^`, ta sa('m ca^`n ca^u
Ca^u la^'y ca' bo^'ng, na^'u rau ta^.p ta`ng
Ca' ke`o ma` ga(.p ma('m tu+o+i
Nhu+ no+i dda^'t kha'ch ga(.p ngu+o+`i co^' tri
Ca' kho^ng a(n muo^'i ca' u+o+n
Con ca~i cha me. tra(m ddu+o+`ng con hu+
Ca' nu.c na^'u vo+'i du+a ho^`ng
Lo+ mo+ co' ke? ma^'t cho^`ng nhu+ cho+i
Ca' tu+o+i xem la^'y ddo^i mang
Ngu+o+`i kho^n xem la^'y ddo^i ha`ng to'c mai
To'c mai so+.i va('n so+.i da`i
Co' dda^u ma(.t ro^~ dda' ma`i kho^ng tro+n
Ca'ch so^ng mo+'i pha?i luy. thuye^`n
Co`n nhu+ ddu+o+`ng lie^`n ai pha?i luy. ai
Ca'i co` la(.n lo^.i bo+` so^ng
Muo^'n la^'y vo+. dde.p, nhu+ng kho^ng co' tie^`n
Ca'i co` ma`y ddi a(n dde^m
DDa^.u pha?i ca`nh me^`m lo^.n co^? xuo^'ng ao
O^ng o+i o^ng vo+'t to^i nao
To^i co' lo`ng na`o, o^ng ha~y sa'o ma(ng
Co' sa'o, thi` sa'o nu+o+'c trong
DDu+`ng sa'o nu+o+'c ddu.c, ddau lo`ng co` con
Ca'i kie^'n ma`y kie^.n cu? khoai
Che^ em tao kho', la^'y ai cho gia`u
Nha` tao chi'n ddu.n, mu+o+`i tra^u
La.i the^m ao ca' ba('c ca^`u ru+?a cha^n
Ca^`u na`y la` ca^`u a'i a^n
Mo^.t tra(m con ga'i ru+?a cha^n ca^`u na`y
Co' ru+?a thi` ru+?a cha^n tay
Cho+' ru+?a cha^n ma`y, che^'t ca' ao anh
Ca'i Ra(ng, Ba La'ng, Va`m Xa'ng, Phong DDie^`n
Anh thu+o+ng em cho ba.c cho tie^`n
DDu+`ng cho lu'a ga.o, xo'm gie^`ng ho. hay!
Ca'i Ra(ng, Ba La'ng, Va`m Xa'ng, Xa` No
Anh co' thu+o+ng em, xin sa('m mo^.t con ddo`
DDe^? em qua la.i mua co` go+?i tho+
Ca'i ngu? ma`y ngu? cho la^u
Me. ma`y ddi ca^'y ruo^.ng sa^u chu+a ve^`
Ca'i ngu? ma`y ngu? cho say
Me. ma`y va^'t va? cha^n tay suo^'t nga`y
Ca'i ra(ng ca'i to'c la` go'c con ngu+o+`i
Ca't bay va`ng la.i ra va`ng
Nhu+~ng ngu+o+`i qua^n tu+? da. ca`ng ddinh ninh
DDinh ninh ta dde^? da. na`y
Co' co^ng ma`i sa('t, co' nga`y ne^n kim
Ca` Mau ha~y dde^'n ma` coi
Muo^~i ke^u nhu+ sa'o tho^?i
DDi?a lo^.i le^`nh nhu+ ba'nh canh
Ca`ng gia` ca`ng de?o ca`ng dai
Ca`ng ga~y cha^n cho~ng, ca`ng sai cha^n giu+o+`ng
Ca^`m tay em nhu+ a(n bi` nem go?i cuo^'n
Du+.a lu+ng na`ng nhu+ uo^'ng che'n ru+o+.u ngon
Ca^`m va`ng ma` lo^.i qua so^ng
Va`ng ro+i kho^ng tie^'c, tie^'c co^ng ca^`m va`ng
Ca^`n Tho+ la` ti?nh
Cao La~nh la` que^
Anh ddi lu.c ti?nh bo^'n be^`
Ma?ng lo buo^n ba'n kho^ng ve^` tha(m em
ca^.u cai no'n da^'u lo^ng ga`
co^? tay ddeo nha^~n go.i la` ca^.u cai
ba na(m ddu*o*.c mo^.t chuye^'n sai
a'o nga('n ddi mu*o*.n, qua^`n da`i ddi thue^
ca^.u cai buo^ng a'o em ra
dde^? em ddi ba'n ke?o ma` cho*. tru*a
Ca^y cao bo'ng ma't kho^ng ngo^`i
Ra ngo^`i cho^~ na('ng tra'ch tro+`i kho^ng ma^y
Ca^y da Cho+. DDu~i nay no' tru.i lu?i, tro^'c go^'c, ma^'t ta`n
Ti`nh xu+a co`n ddo', ngo+~ nga`ng nan pha^n!
Ca^y kho^ kho^ng de^~ mo.c cho^`i
Me. gia` kho^ng the^? so^'ng ddo+`i vo+'i con
Ca^y kho^ng tro^`ng ne^n lo`ng kho^ng tie^'c
Con kho^ng dde? ne^n me. ghe? kho^ng thu+o+ng
Ca^y tre^n ru+`ng hoa' kie^?ng
Ca' du+o+'i bie^?n hoa' long
Con ca' lo`ng tong a^?n bo'ng a(n rong
Anh ddi lu.c ti?nh gia'p vo`ng
DDe^'n dda^y tro+`i khie^'n ddem lo`ng thu+o+ng em
Ca^y vo^ng ddo^`ng kho^ng kho^ng tro^`ng ma` mo.c
Con ga'i xo'm na`y cha(?ng cho.c ma` theo
Ca^y xanh la' ddo? hoa va`ng
Ha.t dden re^~ tra('ng ddo^' cha`ng la` chi
(ddo^' la` gi`? Ca^y rau sam)
Ca^y xanh tho+`i la' cu~ng xanh
Cha me. hie^`n la`nh dde^? ddu+'c cho con
Mu+`ng ca^y ro^`i la.i mu+`ng ca`nh
Ca^y ddu+'c la('m cho^`i, ngu+o+`i ddu+'c la('m con
Ba vuo^ng sa'nh vo+'i ba?y tro`n
DDo+`i cha vinh hie^?n ddo+`i con sang gia`u
Ca^.u cai buo^ng a'o em ra
DDe^? em ddi cho+. ke?o ma` cho+. tru+a
Cho+. tru+a du+a no' he'o ddi
La^'y chi nuo^i me., la^'y gi` nuo^i em?
Cha me. anh co' dda'nh qua(`n dda'nh qua.i
Ba('t anh ra treo ta.i nha`nh du+o+ng
Bie^?u tu+` ai, anh tu+` dda(.ng
Cho+' bie^?u anh tu+` ngu+o+`i thu+o+ng, anh kho^ng tu+`
Cha me. nuo^i con bie^?n ho^` lai la'ng
Con nuo^i cha me. ti'nh tha'ng ti'nh nga`y
Chanh chua thi` khe^' cu~ng chua
Chanh ba'n co' mua`, khe^' ba'n quanh na(m
Cha'u o+i cha'u ngu? cho ngon
Cu?a di`, di` giu+~ ai bo`n ma(.c ai
Cha`ng o^i, gia^.n thie^'p ma` chi
Thie^'p nhu+ co+m nguo^.i ddo+~ khi ddo'i lo`ng
Cha`ng ve^` dde^? a'o la.i dda^y
DDe^? khuya em dda('p gio' khuya la.nh lu`ng
Cha`ng ve^` dde^? a'o la.i dda^y
Pho`ng khi em nho+' ca^`m tay ddo+~ buo^`n
Cha(.t kho^ng ddu+'t, bu+'t kho^ng ro+`i
Pho+i kho^ng kho^, chu.m kho^ng cha'y
(DDo^' la` con gi`? Con sam)
Cha(?ng tham ruo^.ng ca?, ao tie^`n
Chi? tham ca'i bu't, ca'i nghie^n anh ddo^`
Cha^n ddi ba bu+o+'c la.i du+`ng
Tuo^?i em co`n be' chu+a tu+`ng ddi buo^n
DDi buo^n cho dda'ng ddi buo^n
DDi buo^n cau he'o co' buo^`n hay kho^ng
Che'n ti`nh la` che'n say su+a
No'n ti`nh anh ddo^.i na('ng mu+a tre^n dda^`u
Che? tre be^.n sa'o cho da^`y
Cha^.n ngang so^ng My~ co' nga`y ga(.p em
Che^ dda('ng che^ ho^i
DDa~ che^ xo^i kho^ng de?o
La.i che^ ke.o kho^ng ngo.t
Che^ dda^y, la^'y dda^'y sao dda`nh
Em che^ cam sa`nh , la^'y pha?i qui't ho^i
Qui't ho^i ba'n mo^.t ddo^`ng mu+o+`i
Cam ba ddo^`ng mo^.t, qui't ngo^`i tro+ tro+
Che^'t tru+o+'c ddu+o+.c mo^`, ddu+o+.c ma?
Che^'t sau na(`m nga?, na(`m nghie^ng
Chie^'c kha(n co^ ddo^.i tre^n dda^`u
Gio' xua^n ddu+a dda^?y ro+i va`o tay to^i
Ba^ng khua^ng to^i cha(?ng muo^'n ro+`i
Trao co^ thi` tie^'c, giu+~ tho+`i kho^ng ye^n
Vie^.c o+? ddo+`i vo+. vo+. cho^`ng cho^`ng
Thu+o+ng nhau cu~ng vo^.i, du+'t lo`ng cu~ng mau
Chie^'u bo^ng ma` tra?i go'c dde^`n
Muo^'n vo^ la`m be' bie^'t co' be^`n hay kho^ng?
Chie^`u chie^`u, buo^`n mie^.ng nhai tra^`u
Nho+' ngu+o+`i qua^n tu+? be^n ca^`u nga^?n ngo+
Chie^`u chie^`u chim vi.t ke^u chie^`u
Ba^ng khua^ng nho+' ba.n chi'n chie^`u ruo^.t ddau
Chie^`u chie^`u la.i nho+' chie^`u chie^`u
Nho+' ngu+o+`i ao' tra('ng kha(n ddie^`u va('t vai
Chie^`u chie^`u , o^ng cha'nh ve^` Ta^y
Co^ ba o+? la.i la^'y tha^`y Tho^ng Ngo^n
Tho^ng ngo^n, ky' lu.c ba.c chu.c kho^ng ma`ng
La^'y cho^`ng tho+. ba.c ddeo va`ng ddo? tay
Chie^`u chie^`u o^ng La~ DDo^ng Ta^n
Vai mang ba^`u ru+o+.u, tay ca^`m chie^'c nem
Chie^`u chie^`u ra ddu+'ng ngo~ sau
Tro^ng ve^` que^ me. ruo^.t ddau chi'n chie^`u
Chie^`u chie^`u tui buo^`n tui ra so^ng ca'i, tu+. a?i cho ro^`i
So^'ng la`m chi ma` chia ly thu.c nu+~
Tha'c cho ro^`i dda(.ng chu+~ thuy? chung
Chie^`u chie^`u vi.t lo^.i co` bay
O^ng voi be? mi'a cha.y ngay vo^ ru+`ng
Vo^ ru+`ng bu+'t mo^.t so+.i ma^y
DDem ve^` tha('t gio'ng cho na`ng ddi buo^n
Chim chi`a vo^i bay ngang dda'm thuo^'c
Ca' ba~i tra^`u lo^.i tuo^'t mu+o+ng cau
Chim kho^n ke^u tie^'ng ra?nh rang
Ngu+o+`i kho^n no'i tie^'ng di.u da`ng de^~ nghe
Chim kho^n ma('c pha?i lu+o+'i ho^`ng
He^~ ai go+~ ddu+o+.c, dde^`n co^ng ba.c va`ng
Anh ra(`ng anh cha(?ng la^'y va`ng
He^~ anh go+~ ddu+o+.c, thi` na`ng la^'y anh
Chim quye^n a(n tra'i nha~n lo^`ng
Lia thia quen cha^.u, vo+. cho^`ng quen ho+i
Chim quye^n xuo^'ng dda^'t a(n tru`ng
Anh hu`ng lo+~ va^.n le^n ru+`ng ddo^'t than
Chim tro+`i ai de^~ dde^'m lo^ng
Nuo^i con ai de^~ ke^? co^ng tha'ng nga`y
Chim xa ca`nh co`n thu+o+ng nho+' co^.i
Ngu+o+`i xa ngu+o+`i to^.i la('m ngu+o+`i o+i!
Cha(?ng tha` kho^ng ga(.p thi` tho^i
Ga(.p ro^`i mo^~i ddu+'a mo^.t no+i sao dda`nh
Chi'nh chuye^n che^'t cu~ng ra ma
La(?ng lo+ che^'t cu~ng ddem ra ngoa`i ddo^`ng
Chi` khoe chi` na(.ng ho+n ddo^`ng
Sao chi` cha(?ng ddu'c ne^n co^`ng, ne^n chuo^ng
Chi. kia bo+'i to'c dduo^i ga`
Na('m dduo^i chi. la.i ho?i nha` chi. dda^u?
Nha` tui o+? du+o+'i dda'm da^u
O+? tre^n dda'm dda^.u dda^`u ca^`u ngo' qua
Chi. la^'y cho^`ng em ga(.m gio` heo
Gio` heo chi. dde^? chi. treo
Em la^'y gio` me`o em ga(.m em cho+i
Chi? dda^u ma` buo^.c ngang tro+`i
Thuo^'c dda^u ma` chu+~a con ngu+o+`i la(?ng lo+
Chi? dda^u ma` buo^.c ngang tro+`i
Tay dda^u ma` bu.m mie^.ng ngu+o+`i the^' gian
Cho em tro+? la.i ddu+o+`ng xu+a
DDe^? em ti`m la.i go^'c du+`a ca.nh ao
Lo+`i anh a^u ye^'m chie^`u na`o
Thoa?ng vang trong gio' ri` ra`o cho+'m thu
Cho^`ng cha`i, vo+. lu+o+'i con ca^u
Tha(`ng re^? ddo'ng dda'y, con da^u ddi no`
Cho^`ng chung cho^`ng cha.
Ai khe'o ha^`u ha. thi` ddu+o+.c cho^`ng rie^ng
Cho^`ng gia` vo+. tre? la` duye^n
Vo+. gia`, cho^`ng tre? la` tie^n ba ddo+`i
Cho^`ng gia` vo+. tre? la` tie^n
Vo+. gia`, cho^`ng tre? la` duye^n tre^n ddo+`i
Cho^`ng gia^.n thi` vo+. la`m la`nh
Mie^.ng cu+o+`i chu'm chi'm: Thu+a anh gia^.n gi`
Thu+a anh, anh gia^.n em chi
Muo^'n la^'y vo+. be' em thi` la^'y cho
Cho^`ng tha^'p ma` la^'y vo+. cao
No^`i tro`n, vung me'o u'p sao cho vu+`a
Cho^`ng tha^'p vo+. cao
Nhu+ ddo^i ddu~a le^.ch bie^'t sao so ba(`ng
Cho+i hoa cho bie^'t mu`i hoa
Ca^`m ca^n cho bie^'t ca^n gia`, ca^n non
Chuo^'i non giu' e'p cha't nga^`m
Trai to+ ddo`i vo+. kho'c tha^`m tha^u dde^m
Chuo^.t ke^u chu't chi't trong ru+o+ng
Em ddi co kheo' ddu.ng giu+o+`ng me. hay
Chuye^.n ddo+`i cha(?ng i't thi` nhie^`u
Kho^ng du+ng, ai de^~ dda(.t ddie^`u cho ai
Chuye^.n ngu+o+`i ma(.c ke^. ngu+o+`i lo
Ho+i dda^u dda'y nu+o+'c, mi`nh mo` bo'ng tra(ng
Chu+`ng na`o dda' no^?i rong chi`m
Muo^'i chua chanh ma(.n anh ti`m ddu+o+.c em
Chu+~ trinh dda'ng gia' nga`n va`ng
Tu+` anh cho^`ng cu~ dde^'n cha`ng la` na(m
Co`n nhu+ ye^u vu.ng nho+' tha^`m
Ho.p cho+. tre^n bu.ng ha`ng tra(m sa' gi`
Con ai ddem bo? chu`a na`y
A di dda` Pha^.t, con tha^`y tha^`y nuo^i
Con ca' buo^i qua.t dduo^i ra bie^?n Ba('c
Bo+i do.c lo^.i ngang kho^ng cha('c tro+? ve^`
Con ca' ddo^'i na(`m tre^n co^'i dda'
Chim dda dda dda^.u nha'nh dda dda
Cho^`ng ga^`n kho^ng la^'y, ba^.u la^'y cho^`ng xa
Mai sau cha ye^'u me. gia`
Che'n co+m ddo^i ddu~a, bo^. ky? tra` ai du+ng?
Con ca' ma`y o+? du+o+'i ao
Tao ta't nu+o+'c va`o ma`y so^'ng ddu+o+.c cha(ng
Con ca' trong lo+` ddo? hoe con ma('t
Con ca' ngoa`i lo+` ngu'c ngoa('c muo^'n vo^
Con chim chi'ch choe`
No' dda^.u ca`nh chanh
To^i ne'm ho`n sa`nh
No' quay lo^ng lo^'c
To^i la`m mo^.t cho^'c
DDu+o+.c ba ma^m dda^`y
O^ng tha^`y a(n mo^.t
Ba` co^'t a(n hai
Ca'i thu?, ca'i tai
To^i ddem bie^'u chu'a
Chu'a ho?i chim gi`
Con chim chi'ch cho`e...
Con chim ma`y o+? tre^n ca^y
Tao ddu+'ng du+o+'i go^'c ma`y bay ddu+o+`ng na`o
Con chim nho nho?
DDo? mo? xanh lo^ng
DDo? mo^`ng xanh kie^'ng
No' ke^u xao xuye^'n
Nhie^`u tie^'ng la. lu`ng
Ke^u sao cho qua^n tu+? nghe cu`ng
Pha?i duye^n thi` ke^'t, pha?i lo`ng thi` thu+o+ng
Con co' cha me. dde?
Kho^ng ai o+? lo^~ ne? chui le^n
Con co'c la` ca^.u o^ng tro+`i
He^~ ai dda'nh no' thi` tro+`i dda'nh cho
Con co'c la` ca^.u tha^`y nho
He^~ ai dda'nh che^'t tro+`i co quan tie^`n
Con co^ng hay mu'a
No' mu'a la`m sao
No' ru.t co^? va`o
No' xoe` ca'nh ra
No' dda^.u ca`nh dda
No' ke^u ri'u ri't
No' dda^.u ca`nh mi't
No' ke^u vi.t che`
No' dda^.u ca`nh tre
No' ke^u be` rau muo^'ng
No' dda^.u du+o+'i ruo^.ng
No' ke^u ta^`m vo^ng
Con co^ng hay mu'a...
Con ddi?a ddeo ba`
Con ga` cu.c ta'c
Mo? nha'c ca^`m che`o
Con me`o ca^`m la'i
Con ra'i cha.y buo^`m
Con to^m ta't nu+o+'c...
Con ga'i gio^'ng cha gia`u ba ho.
Con trai gio^'ng me. kho' ba ddo+`i
Con ga'i ma` ga? cho^`ng xa
Mo^.t la` ma^'t gio^~ hai la` ma^'t con
Con ga'i ma` ga? cho^`ng ga^`n
Co' che'n canh ca^`n no' cu~ng ddem cho
Con ga'i o^ng Bang che du` che lo.ng
Con ga'i ba` bo^'ng tho^?i lu+?a ta('t dde`n.
Con ho+n cha la` nha` co' phu'c
Con hu+ ta.i me., cha'u hu+ ta.i ba`
Con kho^ng cha nhu+ nha` kho^ng no'c
Con kho^ng me. con kho'c to^'i nga`y
Con kho^ng che^ cha me. kho'
Cho' kho^ng che^ chu? nha` nghe`o
Con kie^'n ma`y o+? trong nha`
Tao ddo'ng cu+?a la.i ma`y ra ddu+o+`ng na`o?
Con le^n ba ca? nha` ho.c no'i
Con me`o ma` tre`o ca^y cau
Ho?i tha(m chu' chuo^.t ddi dda^u va('ng nha`
Chu' chuo^.t ddi cho+. ddu+o+`ng xa
Mua ma('m, mua muo^'i gio^~ cha con me`o
Con me`o con chuo^.t co' lo^ng
Ca^y tre co' ma('t, no^`i ddo^`ng co' quai
Con nha` li'nh, ti'nh nha` quan
Con nha` to^ng, cha(?ng gio^'ng lo^ng cu~ng gio^'ng ca'nh
Con quo^'c ke^u re'o ra('t tre^n nga`n
Ga` ru+`ng ta'o ta'c go.i con tha mo^`i
La.nh lu`ng thay la'ng gie^`ng o^i
La'ng gie^`ng la.nh i't, sao to^i la.nh nhie^`u
Con ngu+o+`i co' to^? co' to^ng
Nhu+ ca^y co' co^.i, nhu+ so^ng co' nguo^`n
Con o+i ho.c la^'y nghe^` cha
Mo^.t dde^m a(n tro^.m ba(`ng ba na(m la`m
Con o+i nho+' la^'y ca^u na`y
Cu+o+'p dde^m la` gia(.c, cu+o+'p nga`y la` quan
Con sa^u la`m ra^`u no^`i canh
Mo^.t ngu+o+`i la`m xa^'u, nho+ danh ca? nha`
Con so^ng be^n lo+?, be^n bo^`i
Be^n lo+? thi` ddu.c, be^n bo^`i thi` trong
So^ng kia nu+o+'c cha?y ddo^i do`ng
Bie^'t ra(`ng be^n ddu.c, be^n trong be^n na`o!
Con u't con i't nhu+ mi't chi'n ca^y
Ga'i cu~ng nhu+ trai, ai ai cu~ng chuo^.ng
Con vua thi` ddu+o+.c la`m vua
Con sa~i o+? chu`a thi` que't la' dda
Co' ca^y mo+'i co' da^y leo
Co' co^.t co' ke`o, mo+'i co' ddo`n tay
Co' cha co' me. thi` ho+n
Kho^ng cha kho^ng me. nhu+ ddo+`n ddu+'t da^y
Co' cho^`ng ma` cha(?ng co' con
Kha'c gi` hoa no+? tre^n non mo^.t mi`nh
Co' chum ca' mo+'i o+? ddia`
Co' em anh mo+'i so+'m khuya cho^'n na`y
Co' con ma` ga? cho^`ng ga^`n
Nu+?a dde^m ddo^'t dduo^'c ddem pha^`n cho cha
Co' con ma` ga? cho^`ng xa
Ba pha^`n ruo^.ng tre?o cha(?ng ma na`o ca`y
Co' co^ng ma`i sa('t co' nga`y ne^n kim
Co' cu?a thi` co' me. na`ng
Co' ba.c co' va`ng thi` co' ke? u+a
Chi. la` con ga'i nha` gia^`u
A(n ma(.c to^'t dde.p va`o cha^`u to`a sen
Em la` con ga'i nha` he`n
A(n ma(.c ra'ch ru+o+'i mon men ngoa`i he`
Co' dda^u sen, a^'u mo^.t bo^`n?
Co' dda^u chanh, khe^' sa'nh pha^`n lu+.u le^?
Co' ddo? ma` cha(?ng co' tho+m
Nhu+ hoa da^m bu.t ne^n co+m cha'o gi`!
Co' gio' gio^ng hung mo+'i bie^'t tu`ng ba' cu+'ng
Nho+` ngo.n lu+?a ho^`ng mo+'i ro~ thu+'c va`ng cao
Thuye^`n quye^n sa'nh vo+'i anh ha`o
Vo^'n kho^ng tha? ly', gieo dda`o nhu+ ai!
Co' la`m mo+'i co' a(n
Ngo^`i kho^ng ai de^~ ddem pha^`n to+'i cho
Co' lo`ng xin ta. o+n lo`ng
Xin ddu+`ng ddi la.i ma` cho^`ng em ghen
Co' phu+o+'c dde? con bie^'t lo^.i
Co' to^.i dde? con hay tre`o
Co' phu+o+'c la^'y ddu+o+.c vo+. gia`
Sa.ch cu+?a sa.ch nha`, la.i ngo.t canh co+m
Vo^ phu+o+'c, la^'y pha?i tre? ranh
No' a(n, no' pha' tan ta`nh no' ddi
Co' tha(`ng cho^`ng ghie^`n nhu+ o^ng tie^n nho nho?
Ngo' vo^ nha` dde`n ddo? dde`n xanh
Co' tha(`ng cho^`ng say nhu+ trong chay ngoa`i ho^.i
Ngo' vo^ nha` nhu+ ho^.i ta^`m vu
Co' ye^u tho+`i no'i ra(`ng ye^u
Cha(?ng ye^u, thi` no'i mo^.t ddie^`u cho xong
La`m chi do+? ddu.c, do+? trong
Lo+` ddo+` nhu+ nu+o+'c cho lo`ng cha(?ng an
Co`n a(n co`n ngu? co`n ga^n
Kho^ng a(n kho^ng ngu? co' ma^`n ddu+o+.c chi
Co`n cha go't ddo? nhu+ son
DDe^'n khi cha tha'c, go't con dden xi`
Co`n duye^n ke'n nhu+~ng trai to+
He^'t duye^n o^ng la~o cu~ng quo+ la`m cho^`ng
Co`n duye^n nhu+ tu+o+.ng to^ va`ng
He^'t duye^n nhu+ o^? ong ta`n nga`y mu+a
Co`n duye^n ke? ddo'n ngu+o+`i ddu+a
He^'t duye^n ddi so+'m ve^` tru+a mo^.t mi`nh
Co`n dde^m nay nu+~a mai ddi
La.ng va`ng kho^ng tie^'c, tie^'c chi ngo^`i ke^`
Co`n dde^m nay nu+~a, mai ve^`
La.ng va`ng kho^ng tie^'c, tie^'c ke^` ma' son
Co`n tro+`i co`n nu+o+'c co`n non
Co`n co^ ba'n ru+o+.u, anh co`n say su+a
Co? mo.c bo+` gie^'ng cheo leo
La^m chung co' ba^.u, hie^?m nghe`o co' qua
Co~ng ra('n ca('n ga` nha`
Ru+o+'c voi da`y ma? to^?
Co^ a^'y ma` la^'y anh na`y
Cha(?ng pha?i ddi ca^'y ddi ca`y nu+~a dda^u
Ngo^`i trong cu+?a so^? te^m tra^`u
Co' hai con nho? ddu+'ng ha^`u hai be^n
Co^ kia ma' ddo? ho^`ng ho^`ng
Co^ chu+a la^'y cho^`ng, co`n cho+` ddo+.i ai
Buo^`ng kho^ng la^`n lu+~a ho^m mai
DDa^`u xanh ma^'y cho^'c, da mo^`i to'c su+o+ng
Co^ng anh che? nu+'a ddan bo^`
Con chi. ddi ma^'t, anh vo^` con em
Co^ng anh ro.c la' go'i nem
Con chi. ddi ma^'t, con em tro^'n cho^`ng
Co^ng cha nhu+ nu'i Tha'i So+n
Nghi~a me. nhu+ nu+o+'c trong nguo^`n cha?y ra
Mo^.t lo`ng tho+` me. ki'nh cha
Cho tro`n chu+~ hie^'u mo+'i la` dda.o con
Co^? tay em tra('ng la.i tro`n
DDe^? cho ai go^'i no' mo`n mo^.t be^n
co^ng anh la`m re^? co' ta`i
mo^.t mi`nh a(n he^'t mu*o*`i hai va.i ca`
gie^'ng dda^u thi` da('t anh ra
ke?o ma` anh che^'t theo ca` nha` em
Co+m ke^? nga`y, ca`y ke^? buo^?i
Co+m kho^ la` co+m cha?o
Co+m nha~o la` co+m ha` tie^.n
Co+` ba.c la` ba'c tha(`ng ba^`n
Cu+?a nha` ba'n he^'t, tra cha^n va`o cu`m
Cu ke^u ba tie^'ng cu ke^u
Ke^u mau dde^'n Te^'t, du+.ng ne^u a(n che`
Cu ke^u tu+`ng ca(.p tre^n ca^y
Ta`o khu+o+ng nghi~a na(.ng, sao ma^`y bo? tao
Cu'c mo.c du+o+'i so^ng anh ke^u la` cu'c thu?y
Sa`igo`n xa, cho+. My~ cu~ng xa
Go+?i tho+ tha(m he^'t no^.i nha`
Tru+o+'c tha(m phu. ma^~u, sau la` tha(m em
Cu`ng nhau to+' tru+o+'c tha^`y sau
Chim ke^u vu+o+.n hu' the^m ddau ddo+'n lo`ng
Cu?a chua ai na^'y cu~ng the`m
Em cho chi. mu+o+.n cho^`ng em va`i nga`y
Cho^`ng em dda^u pha?i tra^u ca`y
Ma` cho chi. mu+o+.n ca? nga`y la^~n dde^m
Cu?a la`m ra dde^? tre^n ga'c
Cu?a co+` ba.c dde^? ngoa`i sa^n
Cu?a phu` va^n dde^? ngoa`i ngo~
Cu?a mi`nh mi`nh giu+~ bo bo
Cu?a ngu+o+`i thi` tha? cho bo` a(n no
Cu?a mo^.t ddo^`ng, co^ng mo^.t lu+o+.ng
Co^ng thi` thu+o+?ng, to^.i thi` tru+`ng
DDa(.ng kho^ng mu+`ng, ma^'t kho^ng lo
A(n chu+a no, lo chu+a to+'i
A(n co+m mo+'i, no'i chuye^.n cu~
Cha me. cu', dde? con tie^n
Cha me. hie^`n, sinh con tha?o
Cu~ ngu+o+`i thi` la.i mo+'i ta
Ngu+o+`i che^ ra'ch ru+o+'i, ta cho la` ga^'m nhung
Cu~ng tru~ng, cu~ng go`, cu~ng ra^~y, ddo^`ng
Mo^.t be^` bie^?n lo+'n, ba be^` so^ng
Be`o theo nu+o+'c cuo^'n qua Va`m La'ng
Na('ng mo+? ddu+o+`ng le^n ho.p Cho+. Gio^`ng
The^' su+. ne^'u do^`n co+n nu+o+'c no^?i
Ti`nh que^ xin tha('p bo'ng dde`n chong
Ruo^.ng bie^`n, muo^'i ma(.n ddo+`i thanh dda.m
Da^'u giu+~a phu` hoa, ha' la.t lo`ng
Cao su ddi de^~ kho' ve^`
Khi ddi trai tra'ng khi ve^` bu?ng beo
Cao su ddi de^~ kho' ve^`
Trai ddi ma^'t vo+. ga'i ve^` the^m con
Con ga` cu.c ta'c la' chanh
Con lo+.n u?n i?n mua ha`nh cho to^i
Con cho' kho'c ddu+'ng kho'c ngo^`i
Ba` o+i ddi cho+. mua to^i ddo^`ng ha`nh
Chie^`u chie^`u tru+o+'c be^'n Va(n La^u
Ai ngo^`i ai ca^u ai sa^`u ai tha?m
Ai thu+o+ng ai ca?m ai nho+' ai tro^ng
Thuye^`n ai tha^'p thoa'ng be^n so^ng
DDu+a ca^u ma'i dda^?y cha.nh lo`ng nu+o+'c non
Cu+o+`i ngu+o+`i cho+' vo^.i cu+o+`i la^u
Cu+o+`i ngu+o+`i ho^m tru+o+'c ho^m sau ngu+o+`i cu+o+`i
D
Dao cau ro.c la' tra^`u va`ng
Ma('t anh anh lie^'c, ma('t na`ng na`ng ddu+a
Day qua be^n tra'i ga(.p ba?y mu~i du`i
Day qua be^n ma(.t ga(.p mu+o+`i mu~i gia'o
Da.y con tu+` thuo+? co`n tho+
Da.y vo+. tu+` thuo+? bo+ vo+ mo+'i ve^`
Da~ tra`ng xe ca't bie^?n ddo^ng
Nho.c nha(`n ma` cha(?ng ne^n co^ng ca'n gi`
Da^`u bo^ng que^', da^`u bo^ng hu+o+`ng
Ha?i ddu+o+`ng, tho+m thie^.t la` tho+m
To'c em nhu+ lo^ng con cho' xo^`m
Xu+'c da^`u thi` xu+'c, ai the`m do`m, bo+' em Hai
Da^`u bo^ng su+', da^`u bo^ng nga^u
Xu+'c to'c con Thi. Ma^`u
No' ddu+'ng dda^`u ca^`u
Na('ng da~i mu+a da^`u, ho^i ha~y co`n ho^i
Da^`u cu` la` hie^.u O^ng Tie^n
Xu+'c vo^ cho't mu~i, no^?i ddie^n tu+'c tho+`i
Do^'c mo^.t lo`ng la^'y cho^`ng hay chu+~
DDe^? ra va`o kinh su+? la('ng nghe
Duye^n pha?i duye^n kim ca?i
Nga~i pha?i nga~i giao hoa`
Ro^`i mai mo^'t dda^y con ba.n no'i dia` nha`
Cho qua nha('n ki?nh tha(m co^ ba'c vo+'i o^ng ba` dda(.ng bi`nh an
Du` ai cho ba.c cho va`ng
Cha(?ng ba(`ng tro^ng tha^'y ma(.t cha`ng ho^m nay
Du` ai no'i nga~ no'i nghie^ng
Thi` ta cu~ng vu+~ng nhu+ kie^`ng ba cha^n
DDa'nh ba.c quen tay
Ngu? nga`y quen ma('t
A(n va(.t quen mo^`m
DDa'nh che^'t, ma` ne^'t kho^ng chu+`a
DDe^'n mai a(n cho+., ba'nh du+`a la.i a(n
DDa`n ba` no'i co' la` kho^ng
No'i ye^u la` ghe't, no'i buo^`n la` vui
DDa`n ba` to^'t to'c thi` sang
DDa`n o^ng to^'t to'c thi` mang na(.ng dda^`u
DDa`n dda^u ma` ga?y tai tra^u
DDa.n dda^u ba('n se?, gu+o+m dda^u che'm ruo^`i
DDa`n ke^u ti'ch ti.ch ti`nh tang
Ai ddem co^ng chu'a le^n thang ma` ve^`
DDa`n o^ng ddi bie^?n co' ddo^i
DDa`n ba` ddi bie^?n mo^` co^i mo^.t mi`nh
DDa`n o^ng kho^ng ra^u vo^ nghi`
DDa`n ba` kho^ng vu' la^'y gi` nuo^i con
DDe`n Sa`i Go`n ngo.n xanh ngo.n ddo?
DDe`n My~ Tho ngo.n to? ngo.n lu
Anh ve^` ho.c la^'y chu+~ nhu
Chi'n tra(ng em cu~ng ddo+.i, mu+o+`i thu em cu~ng cho+`
DDe`n ca^`u ta`u ngo.n lu ngo.n to?
Anh tro^ng kho^ng ro~, anh ngo+~ dde`n ma`u
Ru't gu+o+m dda^m ho.ng ma'u tra`o
DDe^? em o+? la.i, em kie^'m tha(`ng na`o ho+n anh
DDe`n nha` la^`u he^'t da^`u dde`n ta('t
Lu+?a nha` ma'y he^'t cha'y tha`nh than
Nhang chu`a O^ng he^'t ma.t nhang ta`n
Ke^? tu+` khi em bie^'t ddu+o+.c cha`ng
DDe^m ve^` em la(n lo^.n nhu+ con chim phu+o+.ng hoa`ng bi. te^n
DDe`n na`o cao ba(`ng dde`n Cha^u DDo^'c
Xu+' na`o do^'c ba(`ng xu+' Nam Vang
Mo^.t tie^'ng anh than ba bo^'n ddo^i va`ng em kho^ng tie^'c
Anh la^'y dda(.ng em ro^`i anh tro^'n bie^.t la'nh tha^n
DDe`n na`o sa'ng ba(`ng dde`n Sa DDe'c
Ga'i na`o dde.p ba(`ng ga'i Nha Ma^n
Anh tha? ghe ca^u le^n xuo^'ng ma^'y la^`n
THu+o+ng em ddu+'t ruo^.t, nhu+ng to+'i ga^`n la.i run
DDe`n treo ngang qua'n
To? ra.ng bo+` kinh
Em co' thu+o+ng anh thi` a(n no'i cho thie^.t ti`nh
DDu+`ng dde^? cho anh le^n xuo^'ng mo^.t mi`nh bo+ vo+
DDe^m khuya nguye^.t la(.n sao ta`n
DDo^`ng ho^` ddie^?m nha(.t nho+' cha`ng kho^ng que^n
DDe^m khuya ra ddu+'ng bo+` ao
Tro^ng ca' ca' la(.n tro^ng sao sao mo+`
Buo^`n tro^ng con nhe^.n gia(ng to+
Nhe^.n o+i nhe^.n ho+~i nhe^.n cho+` mo^'i ai?
DDe^m khuya tha('p chu't da^`u du+
Tim loan cha'y lu.n, sa^`u tu+ mo^.t mi`nh
DDe^m khuya thie^'p mo+'i ho?i cha`ng
Cau xanh a(n vo+'i tra^`u va`ng xu+'ng cha(ng?
DDe^m khuya tra(ng do.i la^`u son
Va`o ra thu+o+ng ba.n, he'o hon ruo^.t va`ng
Be^?n qua dda^y dda`ng dda~ xa dda`ng
Da^`u tui co' la^m nguy tha^'t the^'
Ho?i con ba.n va`ng no' cu+'u kho^ng?
Chie^`u ro^`i ke? Ba('c, ngu+o+`i DDo^ng
Tra'ch lo`ng ngu+o+`i nghi~a, no'i kho^ng thie^.t lo+`i
DDe^m na(`m ta`u chuo^'i co' ddo^i
Ho+n na(`m chie^'u to^'t le? loi mo^.t mi`nh
DDe^m qua, dde^m la.nh, dde^m lu`ng
DDe^m dda('p a'o nga('n, dde^m chung a'o da`i
Ba^y gio+` cha`ng dda~ nghe ai
Ao' nga('n cha(?ng dda('p, ao' da`i kho^ng chung
Ba^y gio+` su+. dda~ nha.t nhu`n
Gia^'m thanh ddo^? bie^?n ma^'y thu`ng cho chua
Ca' le^n ma(.t nu+o+'c, ca' kho^
Vi` anh, em pha?i giang ho^` tie^'ng ta(m
DDe^m qua nguye^.t la(.n ve^` Ta^y
Su+. ti`nh ke? a^'y, ngu+o+`i dda^y co`n da`i
Tru'c vo+'i mai, mai ve^` tru'c nho+'
Tru'c tro+? ve^`, mai nho+' tru'c kho^ng
Ba^y gio+` ke? Ba('c, ngu+o+`i DDo^ng
Ke^? sao cho xie^'t ta^'m lo`ng tu+o+ng tu+
DDe^m thanh ca?nh va('ng
Thu+'c tra('ng na(m canh
Mo^.t duye^n, hai no+., ba ti`nh
DDu+o+`ng kia,no^~i no., pha^.n mi`nh ra sao?
DDe^'n dda^y dda^'t nu+o+'c la. lu`ng
Con chim ke^u cu~ng so+., con ca' va^~y vu`ng cu~ng lo
DDe^'n ta mo+'i bie^'t cu?a ta
Tra(m nghi`n na(m tru+o+'c bie^'t la` cu?a ai
DDe^` hue^` cho^`ng vo+.
Nhu+ bi' ro+. na^'u kie^?m vo+'i khoai lang
Nhu+ te'p rang a(n ca(.p vo+'i canh khoai mo+~
DDi chu`a la.y Pha^.t ca^`u cho^`ng
Ho^. pha'p lie^`n ba?o ddo+`n o^ng he^'t ro^`i
DDi dda^u cho thie^'p theo cu`ng
DDo'i no thie^'p chi.u la.nh lu`ng thie^'p cam
DDi dda^u ma` vo^.i ma` va`ng
Ma` va^'p pha?i dda' ma` qua`ng pha?i da^y
Thu?ng thi?nh nhu+ chu'ng anh dda^y
Thi` dda' na`o va^'p, thi` da^y na`o qua`ng
DDi cho bie^'t ddo' bie^'t dda^y
O+? nha` vo+'i me. bie^'t nga`y na`o kho^n
DDi qua nha` nho?
Tha^'y ddo^i lie^~n ddo? co' bo^'n chu+~ va`ng
Tha.nh suy anh chu+a bie^'t cho+' tha^'y na`ng anh vo^.i thu+o+ng
DDo' dda^y tru+o+'c la. sau quen
Cha(?ng ga^`n, qua la.i ddo^i phen cu~ng ga^`n
DDo'i lo`ng a(n ddo.t cha` la`
DDe^? co+m nuo^i me., me. gia` ye^'u ra(ng
DDo'i lo`ng a(n na('m la' sung
Cho^`ng mo^.t thi` la^'y, cho^`ng chung thi` ddu+`ng
DDo'i lo`ng a(n nu+?a tra'i sim
Uo^'ng lu+ng ba't nu+o+'c ddi ti`m ngu+o+`i thu+o+ng
DDo'i lo`ng nuo^'t tra'i kho^? qua
Nuo^'t vo^ so+. dda('ng, nha? ra con ba.n cu+o+`i
DDo^i ta cha(?ng ddu+o+.c sum va^`y
Kha'c na`o ca'nh nha.n la.c ba^`y ke^u su+o+ng
Vi` su+o+ng ne^n nu'i ba.c dda^`u
Ca`nh lay bo+?i gio' hoa sa^`u vi` mu+a
DDo^i ta dda~ tro't lo+`i the^`
Con dao la' tru'c dda~ ke^` to'c mai
Da(.n ra(`ng: Ai cho+' que^n ai!
DDo^i ta nhu+ loan vo+'i phu+o+.ng
No+~ lo`ng na`o dde^? phu+o+.ng lia` ca^y
Muo^'n cho co' ddo', co' dda^y
Ai la`m ne^n no^~i nu+o+'c na`y cha`ng o^i
Tha` ra(`ng cha(?ng bie^'t thi` tho^i
Bie^'t ro^`i go^'i chie^'c le? loi the^m phie^`n
DDo^i ta nhu+ the^? con ta(`m
Cu`ng a(n mo^.t la', cu`ng na(`m mo^.t nong
DDo^i ta nhu+ the^? con ong
Con qua^'n con qui't, con trong con ngoa`i
DDo^i ta nhu+ the^? con ba`i
Cho^`ng dda'nh vo+. ke^'t cha(?ng sai con na`o
DDo^' ai bie^'t lua' ma^'y ca^y
Bie^'t so^ng ma^'y khu'c, bie^'t ma^y ma^'y tu+`ng
DDo^' ai que't sa.ch la' ru+`ng
DDe^? ta khuye^n gio', gio' ddu+`ng rung ca^y
Rung ca^y, rung co^~i, rung ca`nh
Rung sao cho chuye^?n lo`ng anh vo+'i na`ng
DDo^' ai la(.n xuo^'ng vu+.c sa^u
Ru con kho^ng ha't, em chu+`a nguye^.t hoa
DDo^' anh con ri't ma^'y chu+n
Ca^`u O^ ma^'y nhi.p, cho+. DDinh ma^'y ngu+o+`i
Ma^'y ngu+o+`i ba'n a'o con trai
Cho+. trong ba'n chi?, cho+. ngoa`i ba'n kim
DDo^'t than nu+o+'ng ca' cho va`ng
La^'y tie^`ng mua ru+o+.u cho cha`ng uo^'ng cho+i
DDo^`ng Tha'p Mu+o+`i co` bay tha(?ng ca'nh
Nu+o+'c Tha'p Mu+o+`i lo'ng la'nh ca' to^m
Muo^'n a(n bo^n su'ng ma('m kho
Thi` vo^ DDo^`ng Tha'p a(n no dda~ the`m
DDo^`ng tie^`n Va.n li.ch
Thi'ch bo^'n chu+~ va`ng
Anh tie^'c co^ng anh ga('n bo' vo+'i co^ na`ng ba^'y la^u
Ba^y gio+` co^ la^'y cho^`ng dda^u?
DDe^? anh giu'p ddo+~ tra(m cau nghi`n va`ng
DDo^? lu+?a than ne^n va`ng lo^.n tra^'u
Anh ma?ng thu+o+ng tha^`m chu+a tha^'u da. em
DDo^?ng Kim La^n ho^`i co`n nho?, ddi ba'n gio? nuo^i me.
Anh ga(.p em dda^y kho^ng cu+?a kho^ng nha`
Muo^'n vo^ ga' nghi~a, bie^'t la` dda(.ng cha(ng?
DDo+`i vua Tha'i To^?, Tha'i To^ng
Lu'a ru.ng dda^`y ddo^`ng, ga` cha(?ng ca^`n a(n
DDo+`n co` le^n tru.c ke^u vang
Qua co`n thu+o+ng ba^.u, ba^.u khoan co' cho^`ng
Muo^'n cho nho+n nghi~a dda.o ddo^`ng
Qua dda^y thu+o+ng ba^.u ho+n cho^`ng ba^.u thu+o+ng
Chie^`u nay qua pha?n ba.n ho^`i hu+o+ng
Nghe ba^.u o+? la.i va^`y vu+o+n no+i na`o
Ghe tui to+'i cho^~ ca('m sa`o
Nghe ba^.u co' cho^'n muo^'n nha`o xuo^'ng so^ng
DDu ddu? tia', ba.c ha` cu~ng tia'
Ngo.n lang da^m, ngo.n mi'a cu~ng da^m
Anh tha^'y em to^'t ma~ anh la^`m
Ba^y gio+` anh bie^'t ro~, va`ng ca^`m anh cu~ng buo^ng
DDu+a nhau ddo^? che'n ru+o+.u ho^`ng
Mai sau em co' theo cho^`ng dda^'t xa
Qua ddo` go~ nhi.p che`o ca
Nu+o+'c xuo^i la`m ru+o+.u quan ha` chuo^'c say
DDu+o+`ng tro+n tro+.t gu+o+.ng ddi ke?o te'
A'o co`n nguye^n ai no+~ xe' va' qua`ng
Ho^`i so+'m mai, ga(.p em sao anh kho^ng ho?i
Hay da. cu?a cha`ng nay dda~ he^'t thu+o+ng?
DDu+'t tay mo^.t chu't co`n ddau
Huo^'ng chi nha^n nghi~a, lia` sao cho dda`nh
E
Em ddeo chie^'c kim hu+o+`n
Em co`n cho+`n vo+`n chie^'c kim xuye^'n
Hu+o+`n xuye^'n vuo^.t tay ro^`i, buo^`n nghie^'n, ai thu+o+ng!
Em lie^`u mo^.t ca'i ba'nh bo`
Co`n na`o cho't che't, ca(.p gio` em cha(.t hai
Em lie^`u mo^.t che'n da^`u chanh
Con na`o ho^~n du+~ vuo^'t nanh em be? lie^`n
Em lie^`u mo^.t tra'i sa^`u gie^ng
Con na`o ddo^.c hie^?m, em nghie^`n ra tro
Em nghi~ tha^n em, nhu+ kie^'ng la^'m lem ca't bu.i
Ai ddo' lau chu`i, bie^'t to+'i buo^?i na`o xong?
Em nho+' thu+o+ng ai ma` ma(.t ma`y ngo+ nga'c
Nho+' te^n ho^'t ra'c hay thu+o+ng tha(`ng ve't ddu+o+`ng mu+o+ng?
Em o+i, anh ba?o em na`y
So^ng sa^u cho+' lo^.i, ddo` dda^`y cho+' ddi
Em o+i, em co' thu+o+ng anh
Em ra canh li'nh cho anh leo tu+o+`ng!
Em o+i em o+? la.i nha`
Vu+o+`n da^u em ha'i me. gia` em thu+o+ng
Me. gia` mo^.t na('ng hai su+o+ng
Chi. ddi mo^.t bu+o+'c tra(m ddu+o+`ng xo't xa
Ca^.y em em o+? la.i nha`
Em tha^'y anh em cu~ng muo^'n cha`o
So+. anh cho^`ng cu~ no' ddu+'ng bo+` ra`o no' tro^ng
Em tha^'y anh em cu~ng muo^'n cha`o
So+. ra(`ng chi. a? va('t dao trong mi`nh
Dao trong mi`nh, gu+o+m anh ca(.p na'ch
Thua^.n nho+n ti`nh khoe't va'ch sang cho+i
Em thu+o+ng nho+' ai ngo+ nga^?n be^n dda^`u ca^`u
Lu+o+.c thu+a bie^'ng cha?i, gu+o+ng ta`u bie^'ng soi
Ca'i sa^.p dda' bo? va('ng em kho^ng ngo^`i
Vu+o+`n hoa hoang la.nh ma(.c ngu+o+`i va`o ra
Em ve^` ho?i me. cu`ng cha
Co' cho em la^'y cho^`ng xa hay ddu+`ng
E'n bay tha^'p, mu+a nga^.p bo+` ao
E'n bay cao, mu+a ra`o la.i ta.nh
*********
G
Gan teo ma^'y ddoa.n, ruo^.t tha('t ma^'y tu+`ng
Mi`nh ba?y buo^i lo^~ mie^.ng dda(.ng ca^`m chu+`ng xa tui
Ga'i Ta^`m Vu ddo^`ng xu ba ddu+'a
Con trai Thu? Thu+`a co+~i ngu+.a xuo^'ng mua
Ga'i Tho+'i Bi`nh lo`ng ngay da. tha(?ng
Trai ba.c ti`nh mo^.t ca(?ng ve^` que^
Ga'i la^'y trai ddu+'ng la` ga'i da.i
Trai la^'y ro^`i trai la.i ba'n rao
Ga'i dda^u co' thu+' ho^~n ha`o
Trai chu+a la`m re^?, ga'i va`o la`m da^u
Ga` na`o hay ba(`ng ga` Cao La~nh
Ga'i na`o ba?nh ba(`ng ga'i Nha Ma^n
Ga.o Ba Tha('t tra('ng nhu+ bo^ng bu+o+?i
Nu+o+'c pho^ng-te^n tie^`n ru+o+~i mo^.t ddo^i
Saigon vui la('m em o+i
La^'y cho^`ng ve^` ddo' mo^.t ddo+`i su+o+'ng tha^n
Ga.o ngon na^'u cha'o chu+a nhu+`
Ma(.t chi. co' the.o a?nh chu+`a ddo^i bo^ng
Ga^~m xem su+. the^' nu+.c cu+o+`i
Mo^.t con ca' lo^.i ma^'y ngu+o+`i buo^ng ca^u
Ga^`n mu+.c thi` dden ga^`n dde`n thi` sa'ng
Ga^.p ghe^`nh nu+o+'c cha?y qua dde`o
Ba` gia` ta^.p te^~nh mua heo cu+o+'i cho^`ng
Ghe anh ddo? mu~i xanh lu+o+`n
O+? tre^n Gia DDi.nh xuo^'ng vu+o+`n tha(m em
Ghe anh mo?ng va'n, bo'ng la'ng nhe. che`o
Xin anh bo+'t ma'i, nu+o+ng le`o ddo+.i em
Ghe em re~ vo^ ngo.n, anh cha(?ng ddo'n cha(?ng cho+`
Ghe anh ta'ch be^'n ta'ch bo+`, em buo^`n cho tra(ng mo+` sao la(.n
Mi`nh la^'y nhau cha(?ng dda(.ng bo+?i ba` mai lu+o+~i va('n i't lo+`i
Ma^.t ddu+o+`ng du` cha(?ng ddi ddo^i
Chu't hu+o+ng ro+'t la.i, mo^.t ddo+`i chu+a que^n
Ghe le^n ghe xuo^'ng da^`m de^`
Sao anh kho^ng go+?i tho+ ve^` tha(m em?
Ghe't con xa^?m lai me^ trai, mi lai nha~n khu+'
O^m bu.ng tro^'ng cha^`u, bo? xu+' ra ddi
Gia` thi` dda(.c bi' bi` bi`
Con ga'i ddu+o+ng thi` ro^~ng toa'c toa`ng toang
Ngoa`i xanh trong tra('ng nhu+ nga`
DDa`n o^ng cu~ng chuo^.ng, dda`n ba` cu~ng ye^u
(DDo^' la` gi`? - cau da^`y)
Gia`u cha gia`u me. thi` ham
Gia`u co^ gia`u ba'c ai la`m na^'y a(n
Gia`u dda^u dde^'n ke? ngu? tru+a
Sang dda^u dde^'n ke? say su+a ru+o+.u che`
Gia? ddo` mua khe^' ba'n chanh
Gia? ddi ddo`i no+. tha(m anh ke?o buo^`n
Gia(.c Ta^y dda'nh to+'i Ca^`n Gio+`
Ba^.u ddu+`ng thu+o+ng nho+' ddo+.i cho+` uo^?ng co^ng
Gia^'y ho^`ng ddo+n ba'n ma^'y
Cho anh mua la^'y mo^.t to+`
Vie^'t tho+ quo^'c ngu+~
Da'n tre^n tra'i bu+o+?i
Tha? xuo^'ng giang ha`
Bo+' co^ ga'nh nu+o+'c be^n bo+`
Xuo^'ng so^ng vo+'t bu+o+?i dde^? ma` xem tho+
Gia^.n cho^`ng xa'ch go'i ra ddi
Cho^`ng theo na(n ni?, khoa'i tu` ti tro+? ve^`
Gio' ddu+a bu.i chuo^'i sau he`
Anh me^ vo+. be' bo? be` con tho+
Con tho+ tay a(~m tay bo^`ng
Tay da('t me. cho^`ng, dda^`u ddo^.i thu'ng bo^ng
Gio' ddu+a bu.i tru'c nga~ qui`
Ba na(m tru+.c tie^'t co`n gi` la` xua^n
Gio' ddu+a ca^y ca?i ve^` tro+`i
Rau ra(m o+? la.i chi.u lo+`i dda('ng cay
Gio' ddu+a gio' dda^?y bo^ng trang
Bo^ng bu'p ve^` na`ng, bo^ng no+? ve^` anh
Gio' ddu+a lie^~u ye^'u, mai qua(`n
Lie^~u ye^'u ma(.c lie^~u, mai qua(`n ma(.c mai
Gio' ddu+a mu. ddo^.i le^n dinh
O^ng ddo^.i buo^`n ti`nh xa'ch no'n cha.y theo
O^ng ddo^.i ddo`i cu+o+'i ba heo
Mu. ddo^.i ddo`i cu+o+'i con me`o cu.t dduo^i
Gio' ddu+a ta`u chuo^'i la dda`
Tie^'ng chuo^ng Thie^n Mu., canh ga` Tho. Xu+o+ng
Gio' ddu+a tra(ng thi` tra(ng ddu+a gio'
Con tra(ng la(.n ro^`i gio' bie^'t ddu+a ai ?
Gio' mu`a thu me. ddu+a con ngu?
Na(m canh da`i thu+'c ddu? na(m canh
Gio' nam non tho^?i lo`n hang de^'
Con ba.n xa ro^`i dde^? nho+' dde^? thu+o+ng
Gio' nam non tho^?i lo`n hang de^'
Em ddi la^'y cho^`ng na^ng tu'i su+?a kha(n
Gio' tho^?i mo^.t nga`y na(m ba?y tra^.n gio^ng
Anh ddi na(`m ba~i sao kho^ng tha^'y ve^`
Gio' va`ng hiu ha('t dde^m thanh
DDu+o+`ng xa, da(.m va('ng xin anh ddu+`ng ve^`
Ma?nh tra(ng dda~ tro't lo+`i the^`
Sao anh dde^? ga'nh na(.ng ne^` rie^ng em
Go` Co^ng gia'p bie^?n, no^?i tie^'ng ma('m to^m cha`
Ma('m to^m chua ai ai cu~ng cha('t lu+o+~i hi't ha`
Saigon, cho+. My~ ai ma` kho^ng hay
Go^'i ro+m theo pha^.n go^'i ro+m
Co' dda^u du+o+'i tha^'p ma` cho^`m le^n cao
Go^~ ca^?m lai ca^.y cu+'ng
Go^~ huy`nh dda`n ca^.y tho+m
Ra'c no. che^ ro+m
Nhu+ ca' co+m ghe't ca' ro'i
gio*`i sinh o^ng tu*o*'ng co' ta`i
co*` ba.c xo'c ddi~a ro^ng da`i ca? dde^m
canh tru*o*'c tu*o*?ng ha~y co`n tie^`n
canh sau co*?i a'o ngo^`i be^n lo. ho^`
H
Ha't bo^.i la`m to^.i ngu+o+`i ta
DDa`n o^ng bo? vo+., dda`n ba` bo? con
He`n ma` la`m ba.n vo+'i sang
Ke? ngo^`i ngu+o+`i ddu+'ng co' ngang nhau bao gio+`
Hoa tho+m ai cha(?ng muo^'n ddeo
Ngu+o+`i kho^n ai no+~ cu+' theo na(.ng lo+`i
Hoa tho+m ai cha(?ng na^ng niu
Ngu+o+`i kho^n ai cha(?ng me^'n ye^u mo.i be^`
Hoa`nh hoa.ch, hoa`nh hoa.ch
Gia(.t a'o cho^`ng tao
Gia(.t a'o pha?i gia(.t cho sa.ch
Pho+i a'o thi` pho+i tre^n sa`o
DDu+`ng pho+i ha`ng ra`o ra'ch a'o cho^`ng tao
Ho.c ha`nh thi cu+? ma` chi
Sa'ng sa'ng a(n no, to^'i ngu? khi`
Ho.c tro` ddi mo` co+m nguo^.i
Lo+~ tru+o+.t vo? du+a, te' ca'i ddu.i, la tro+`i
Ho?i vo+. thi` cu+o+'i lie^`n tay
Cho+' dde^? la^u nga`y la('m ke? de`m pha
Ho^m nay co' dda'm gio^~ ga^`n
Trong bu.ng ba^`n tha^`n, cha(?ng muo^'n na^'u co+m
Ho+n nhau ta^'m ao' ta^'m qua^`n
Co+?i ra mi`nh tra^`n ai cu~ng nhu+ ai
Ho+~i ngu+o+`i ke? ddo'ng then ga`i
Co' hay co' bie^'t ke? ngoa`i tru`ng du+o+ng
Hue^. nho+' thu+o+ng Lan, he'o va`ng xa'c Hue^.
Anh qua' thu+o+ng na`ng, tro^'i ke^. thi. phi
Huy`nh Ca^`m, Huy`nh Ba', Huy`nh Lie^n
Ba Huy`nh hie^.p la.i thi` khie^ng ra ddo^`ng
Huy`nh Lie^n, Huy`nh Ba', Huy`nh Ca^`m
Ba Huy`nh hie^.p la.i thi` na(`m xuo^.i lo+
Hu't sa'ch la` chuye^.n cha(?ng la`nh
Tra^u bo` vu+o+`n ruo^.ng hoa' tha`nh kho'i ma^y
N
Nam Ha` ddi de^~ kho' ve^`
Trai ddi co' vo+., ga'i ve^` co' con
Nam mo^ Bo^` Ta't
Che? la.t ddu+'t tay
DDi ca`y tra^u hu'c
DDi su'c pha?i co.c
DDi ho.c tha`y dda'nh
DDi ga'nh ddau vai
Na(`m da`i nhi.n ddo'i
Na`ng da^u kho^n lanh, na^'u canh cho ngo.t
Canh so^i ho+'t bo.t, the^m o+'t ra('c tie^u
Me. cho^`ng cay dda('ng ddu? ddie^`u
Me. ghe't cu+' ghe't, cho^`ng chie^`u cu~ng vui
Na`ng o+i anh quye^'t vo+'i mi`nh
Co^ng anh dan di'u cha(?ng tha`nh tho+`i tho^i
Con so^ng be^n lo+?, be^n bo^`i
Be^n lo+? thi` ddu.c, be^n bo^`i thi` trong
So^ng kia nu+o+'c cha?y hai do`ng
Bie^'t ra(`ng be^n ddu.c, be^n trong be^n na`o
Na(m canh thi` ngu? la^'y ba
Hai canh coi so'c cu+?a nha` la`m a(n
Na('ng ddo^? chang chang
Tha^'y ma(.t con ba'n khoai lang
Tui ba`ng hoa`ng muo^'n la`m cu+? re't
Tro+`i mu+a sa^'m se't
Tha^'y ma(.t con ba'n ba'nh te't
Tui muo^'n he't ru.ng ro+`i...
Na('ng le^n cho he'o la' lan
Cho dda'ng kie^'p cha`ng, phu. ra^~y ti`nh xu+a
Na('ng le^n cho he'o ngo.n du+`a
DDa'nh che^'t cha(?ng chu+`a ca'i tho'i ddo^?i thay
Na('ng le^n cho he'o nha'nh mai
Tui ru?a to^'i nga`y ke? cha(?ng thu?y chung
Na('ng mu+a la` be^.nh cu?a tro+`i
Tu+o+ng tu+ la` be^.nh cu?a to^i ye^u na`ng
Na(`m giu+o+`ng le`o la.i ddo`i tre`o tru+o+'ng phu.ng
Da^~u ai tre^` nhu'n, no' cu~ng la`m ngang
Mo^.t khi bi. dda.p xuo^'ng sa`n
Ngu? chung vo+'i cho', co`n than no^~i gi`
Ne` em Tie^n Bu+?u o^i
Nho+' em chu+a a(n xo^i ma` anh nhu+ ga(.p ho^`i no bu.ng
Chu+a a(n bu'n ma` anh cu~ng no ho+i
Thu+o+ng em que^n ddu+'ng, que^n ngo^`i
Ngu+'a dda^`u que^n ga~i, ddu+'t ruo^.t ro^`i que^n ddau
Ne^'m muo^~ng ddu+o+`ng om (no^`i dda^'t), mu`i tho+m vi. ngo.t
Qua thu+o+ng nho+' ba^.u thu+'c tro't canh ga`
Pha^.n ba^.u nhu+ ha.t mu+a sa
Pha^.n qua nhu+ gio' tho^?i tuo^'t ra va`m ngoa`i
Ne^'u anh a'c gian, ddem da. phu. pha`ng
Cho con kie^'n ho^i bo` du+o+'i dda^'t
Con kie^'n va`ng bo` tre^n nha'nh ca^y
Ne^'u anh me^ ddo', bo? dda^y
Cho con ca' lo^.i du+o+'i nu+o+'c
Con chim bay tre^n tro+`i
Ne^'u la`m hoa la`m hoa hu+o+'ng du+o+ng
Ne^'u la`m dda' la`m dda' hoa cu+o+ng
Nga`y ddi, tru'c chu+?a mo.c ra(ng
Nga`y ve^`, tru'c dda~ cao ba(`ng ngo.n tre
Nga`y ddi, lu'a chu+?a co' ve`
Nga`y ve^`, lu'a dda~ ddo? hoe ngoa`i ddo^`ng
Nga`y ddi, em chu+?a co' cho^`ng
Nga`y ve^`, em dda~ con qua^'n, con qui't, con bo^`ng, con mang
Nga`y na`o anh no'i em dda`nh
Bu.i tre tru+o+'c ngo~ dde^? da`nh ddan no^i
Ba^y gio+` anh no'i em tho^i
Bu.i tre tru+o+'c ngo~ ddan no^i ai na(`m?
Nga`y na`o anh no'i em dda`nh
Cuo^'c dda^'t tro^`ng ha`nh, gieo ca?i, va~i ke^
Ba^y gio+`, anh no'i em che^
DDe^? ca?i anh he'o, cho ke^ anh ta`n
Nga`y na`o ra ddu+'ng bo+` so^ng
So^ng xa, xa ti't cho lo`ng em ddau
Nga`y qua tha'ng la.i
Va^.t ddo^?i sao do+`i
No`ng no.c ddu+'t dduo^i
Nha?y le^n ma(.t dda^'t
Ro~ ra`ng co'c tha^.t
Cha(?ng pha?i tre^ na`o!
Ca? xo'm xo^n xao
DDo^`n ddi kha('p huye^.n
Co'c cho nghe chuye^.n
Ti`m dde^'n thu+? coi
Nha^.n ro~ con ro^`i
La.i xin lo^~i vo+.
Tra(m nghi`n la.y mo+.
Vi` tro't qua' ghen
O+? kho^ng tro.n nghi~a...
Nga`y ra(`m, mu`ng mo^.t a(n chay
Ghe't con mo? nho.n tu+o+?ng hoa`i cha? nem
Nga`y xu+a anh bu?ng anh beo
Tay bu+ng che'n thuo^'c tay dde`o mu'i chanh
Ba^y gio+` anh kho?i anh la`nh
Anh theo duye^n mo+'i anh dda`nh phu. em
Nga`y xu+a qua? ba'o thi` cha^`y
Nga`y nay qua? ba'o tru+o+'c ngay nha~n tie^`n
Nghe ve? nghe ve
Nghe ve` no'i ngu+o+.c
Ngu+.a ddua du+o+'i nu+o+'c
Ta`u cha.y le^n bo+`
Le^n nu'i dda(.t lo+`
Xuo^'ng so^ng ddo^'n cu?i...
Ngo' le^n nhang ta('t dde`n mo+`
Ma^~u tha^n dda^u va('ng ba`n tho+` la.nh tanh
Ngo' le^n ta`ng ca^y tha^'y ca(.p cu tro^'n na('ng
Ngo' ra ngoa`i ruo^.ng tha^'y ddo^i co` tra('ng bay xa
DDi ve^` la^.p mie^~u tho+` cha
Ca^'t chu`a tho+` me., la^.p trang tho+` ba`
Ngo' qua be^n be^'n To^ Cha^u
Tha^'y em ga'nh nu+o+'c tre^n dda^`u gia('t tra^m
Ngo.c hoa`ng ngo^`i tu+.a ngai va`ng
Tha^'y con uo^'ng ru+o+.u hai ha`ng le^. ro+i
Ngo^`i buo^`n go+?i bu+'c thu+ sang
Co' con ro^`ng ba.ch cha('n ngang giu+~a tro+`i
Va^.y ne^n thu+ cha(?ng to+'i no+i
Trong thu+ ai bie^'t nhu+~ng lo+`i la`m sao
Ngo^`i buo^`n vuo^'t bu.ng tho+? da`i
Nho+' cho^`ng thi` i't, nho+' trai thi` nhie^`u
Nga`y dde^m tro^ng bo'ng tra(ng ta`n
Muo^'n rie^ng vo+'i nguye^.t ma` than mo^.t lo+`i
Nguye^.t ra(`ng: Va^.t ddo^?i sao do+`i
Tha^n na`y va^~n dde^? cho ngu+o+`i soi chung
Ngu+o+`i ta tuo^?i ti' tuo^?i mu`i
Co`n em thi` chi.u bu`i ngu`i tuo^?i (tu?i) tha^n
Ngu+o+`i tre^n o+? cha(?ng chi'nh ngo^i
Khie^'n cho ke? du+o+'i chu'ng to^i ho^~n ha`o
Ngu+o+`i tre^n o+? cha(?ng ddu+o+.c cao
Khie^'n cho ke? du+o+'i lo^.n nha`o le^n tre^n
Ngu+o+`i tro^`ng ca^y ha.nh ngu+o+`i cho+i
Ta tro^`ng ca^y ddu+'c dde^? ddo+`i ve^` sau
Nha` ai cho^`ng qui? vo+. ma
He^~ o^ng a(n cha? thi` ba` a(n nem
DDo'i co+m kha't nu+o+'c te`m lem
No co+m a^'m a'o la.i the`m no. kia
Nha` Be` nu+o+'c cha?y chia hia
Ai ve^` Gia DDi.nh, DDo^`ng Nai thi` ve^`
Nha` em cao, ha`ng ra`o em ki'n
Nha` em ta'm, chi'n, mu+o+`i tu+`ng
Con ong bay vo^ kho^ng lo.t
Bie^?u con bu+o+'m ddu+`ng xo^n xao
Anh ve^` sa('m le^~ cho cao
Ca^.y mai dong cho gio?i
Mo+'i bu+o+'c va`o nha` em
Nha` ha't bo'ng cha`o ra`o cho^.n ro^.n
So+? chu.p hi`nh ngo^`i ddu+'ng chi?nh te^`
Tha(m em mo^.t chu't anh ve^`
Cho+i khuya li'nh ba('t kho' be^` pha^n bua
Nha` ta ba bo^'n chi. em
Me. ta co`n the`m mo^.t chu't re^? xa
Ta ve^` ta ba?o me. ta
Re^? ga^`n cho ruo^.ng, re^? xa cho tie^`n
Nha` to^i co' da~y vu+o+`n hoa
Co' ba da~y nha~n, co' ba da~y du+`a
Du` anh ddi so+'m, ve^` tru+a
Sao anh cha(?ng nghi~ da~y du+`a nha` to^i
Sao anh cha(?ng ddu+'ng, cha(?ng ngo^`i
Hay la` anh pha?i duye^n to^i anh buo^`n
Anh buo^`n, anh la.i ddi buo^n
Co' tie^`n la^'y vo+., tho^i buo^`n la`m chi
Nha^'t si~ nhi` no^ng
He^'t ga.o cha.y ro^ng nha^'t no^ng nhi` si~
Nha^'t thi` bo^. la.i, bo^. binh
Nhi` thi` bo^. ho^., bo^. hi`nh cu~ng xong
Thu+' ba thi` dde^'n bo^. co^ng
Nhu+o+.c ba(`ng bo^. le^~, la.y o^ng xin ve^`
Nhe^.n sa xuo^'ng nu+o+'c no^?i phi`nh
Kie^'u huynh kie^'u dde^. kie^'u ngu+o+`i ti`nh to^i lui
Nhie^~u ddie^`u phu? la^'y gia' gu+o+ng
Ngu+o+`i trong mo^.t nu+o+'c pha?i thu+o+ng nhau cu`ng
Phu the^ trong nghi~a tu+o+ng phu`ng
Cha(n loan, go^'i que^', chu+~ tu`ng cu`ng ai
Ta^'m dda' hoa ghi ta.c dde^? ddo+`i
Nhi`n nhau le^. u+'a ddo^i ha`ng
Ta`u lui o^'c tho^?i, tui cha`ng re~ pha^n
Nhi`n ra sa^.y xa'm, lau va`ng
Nga`y lu, na('ng u'a, bo'ng cha`ng no+i dda^u?
Nho? thi` nho+` me. nho+` cha
Lo+'n le^n nho+` vo+., ve^` gia` nho+` con
Nho+' ai bo^?i ho^?i bo^`i ho^`i
Nhu+ ddu+'ng ddo^'ng lu+?a, nhu+ ngo^`i ddo^'ng than
Nho+' ai con ma('t lim dim
Cha^n ddi tha^'t the^?u nhu+ chim tha mo^`i
Nho+' ai he^'t ddu+'ng la.i ngo^`i
Nga`y dde^m to+ tu+o+?ng mo^.t ngu+o+`i o+? xa
Nho+' ai nho+'ma~i the^' na`y
Nho+' dde^m que^n ngu?, nho+' nga`y que^n a(n
Nho+` co^ nho+` ba'c giu'p lo+`i
Chi. em giu'p cu?a, o^ng tro+`i ddi.nh ddo^i
Nhu+'t thi'ch a(n tra'i chua
Hai u+a mua a'o to^'t
Ba ti`m lo^.t qua^`n trai
Nhu+~ng ngu+o+`i chu+o+'c ddo^.c mu+u tha^m
Tai kia va. no. nga^'m nga^`m dde^'n ngay
Nhu+~ng ngu+o+`i tha('t dda'y lu+ng ong
Vu+`a khe'o chie^`u cho^`ng, vu+`a khe'o nuo^i con
Nhu+~ng ngu+o+`i be'o tru.c be'o tro`n
A(n vu.ng nhu+ cho+'p, dda'nh con ca? nga`y
Nhu+~ng ngu+o+`i ti hi' ma('t lu+o+n
Trai thi` tro^.m ca('p, ga'i buo^n cho^`ng ngu+o+`i
Non cao cu~ng co' ddu+o+`ng tre`o
Be^.nh da^~u hie^?m nghe`o cu~ng co' thuo^'c tie^n
Non cao cu~ng co' ddu+o+`ng tre`o
DDu+o+`ng co' hie^?m nghe`o cu~ng co' lo^'i ddi
Non kia ai dda('p le^n cao
So^ng kia bie^?n no. ai dda`o chi sa^u
No'i chi'n thi` la`m ne^n mu+o+`i
No'i mu+o+`i la`m chi'n ke? cu+o+`i ngu+o+`i che^
No'i dda^?y ddu+a cho vu+`a lo`ng ba.n
Con so^ng Giang Ha` cho^~ ca.n cho^~ sa^u
No'i lo+`i thi` giu+~ la^'y lo+`i
DDu+`ng nhu+ con bu+o+'m dda^.u ro^`i la.i bay
No'i ngu+o+`i cha(?ng nghi~ dde^'n ta
Thu+? so+` le^n ga'y xem xa hay ga^`n
No'i ra thi` nho+' la^'y lo+`i
DDu+`ng nhu+ ong bu+o+'m dda^.u ro^`i la.i bay
No^`i ddo^`ng ma` u'p vung ddo^`ng
Con ga'i xu+' Ba('c la^'y cho^`ng DDo^`ng Nai
Gia^.m cha^n xuo^'ng dda^'t than da`i
Cho^`ng to^i vo^ Qua?ng bie^'t nga`y na`o ra
No^.i trong lu.c ti?nh Nam Ky`
Tha^'y em a(n no'i nhu mi` anh thu+o+ng
Co' ma(.t tui mi`nh no'i mi`nh thu+o+ng
Tui ve^` cho^'n cu~ mi`nh va^'n vu+o+ng no+i na`o?
Nu'i cao chi la('m nu'i o+i
Nu'i che ma(.t tro+`i, cha(?ng tha^'y ngu+o+`i thu+o+ng
Nu+o+'c chanh gia^'y ru+o+'i vo^ ma('m mu+.c
Rau mu~i vie^'t tro^.n la^~n gia^'m son
Bo^'n mu`i ho.p la.i ca`ng ngon
Cu~ng nhu+ qua ga^`n ba^.u, cha(?ng co`n cho+` tro^ng
Nu+o+'c giu+~a do`ng che^ trong, che^ ddu.c
Vu~ng tra^u dda^`m hi` hu.c khen ngon
Nu+o+'c kho^ng ra nu+o+'c
Da^`u kho^ng ra da^`u
Lo+~ quan lo+~ li'nh lo+~ la`ng
Lo+~ lo`ng da^n gia?, lo+~ ha`ng co^ng khanh
Nu+o+'c la~ ma` va~ ne^n ho^`
Tay kho^ng ma` no^?i co+ ddo^` mo+'i hay
Nu+o+'c le^n, cuo^'n sa'o nho^? dda(ng
Trong tay em co' ngo.c cu~ng kho^ng ba(`ng co' anh
Nu+o+'c le^n ro^`i nu+o+'c la.i ro`ng
DDo^' ai ba('t ddu+o+.c con co`ng trong hang
Nu+o+'c ma('m ngon da^`m con ca' lie^.t
Em co' cho^`ng no'i thie^.t anh hay
Nu+o+'c ma('t nho? sa la^'y kha(n mu xoa na`ng cha(.m
Quye^'n luye^'n nhau ro^`i nga`n da(.m kho' que^n
Nu+o+'c trong khe suo^'i cha?y ra
Mi`nh che^ ta ddu.c, mi`nh dda` trong chu+a?
Nu+?a ddo+`i su+o+ng gio' ngang ta`ng
Tra'i tim lu.y chi? vi` na`ng dda^'y tho^i
Nu+?a ve^` nu+?a muo^'n o+? dda^y
Ve^` nha` nho+' ba.n, o+? dda^y nho+' nha`
Nu+.c cu+o+`i cha^u cha^'u dda' xe
Tu+o+?ng ra(`ng cha^'u nga~ ai de` xe nghie^ng
O
O^i, ba ba?y la' gan, la' tu+o+i la' he'o
Ruo^.t chi'n chie^`u, chie^`u no+? chie^`u teo
O^ng che^'t, thi` thie^.t tha^n o^ng
Ba` to^i sa('p su+?a la^'y cho^`ng nay mai
Ba` che^'t, thi` thie^.t tha^n ba`
O^ng to^i sa('p su+?a la^'y ba na`ng ha^`u
O^'c tu+o+?ng ra(`ng o^'c va('n
De` dda^u ruo^.t o^'c tru+o+`ng
Lu+o+n che^ li.ch, li.ch che^ lu+o+n nho+'t!
O+n du+o+~ng du.c chu+a tho?a ti`nh ba'o bo^?
Nghi~a minh linh nguye^.n ga('ng su+'c ta`i bo^`i
O+n tro+`i mu+a na('ng pha?i tho+`i
No+i thi` ca`y ruo^.ng no+i thi` bu+`a sa^u
Co^ng o+n cha(?ng qua?n bao la^u
Nga`y nay nu+o+'c ba.c, nga`y sau co+m va`ng
Ai o+i cho+' bo? ruo^.ng hoang
Bao nhie^u ta^'c dda^'t ta^'c va`ng ba^'y nhie^u
O+'t na`o la` o+'t cha(?ng cay
Ga'i na`o la` ga'i cha(?ng hay ghen cho^`ng
Vo^i na`o la` vo^i kho^ng no^`ng
Ga'i na`o la` ga'i co' cho^`ng cha(?ng ghen
O+? dda^u ma` cha(?ng bie^'t ta
Ta con o^ng Sa^'m, cha'u ba` Thie^n Lo^i
Xu+a kia ta o+? tre^n tro+`i
DDu+'t da^y ro+i xuo^'ng la`m ngu+o+`i the^' gian
O+? ddo+`i muo^n su+. cu?a chung
Ho+n nhau mo^.t tie^'ng anh hu`ng ma` tho^i
O+? sao cho vu+`a lo`ng ngu+o+`i
O+? ro^.ng ngu+o+`i cu+o+`i, o+? he.p ngu+o+`i che^
Cao che^ ngo^?ng, tha^'p che^ lu`n
Be'o che^ be'o tru.c be'o tro`n
Ga^`y che^ xu+o+ng so^'ng, xu+o+ng su+o+`n pho+i ra
O+? xa anh tu+o+?ng la` tie^n
La.i ga^`n mo+'i bie^'t em cha(?ng hie^`n ho+n ai
P
Pha?i duye^n pha?i kie^'p thi` theo
Ca'm co`n a(n ddu+o+.c, nu+~a be`o nhu+ anh
Pha^'n son to^ ddie^?m so+n ha`
La`m cho ro+~ ma(.t dda`n ba` nu+o+'c Nam
Phong lu+u la` ca.m o+? ddo+`i
Ho^`ng nhan la` ba^~y nhu+~ng ngu+o+`i ta`i hoa
Phu+o+.ng hoa`ng dda^.u nha'nh vo^ng nem
Pha?i de` na(m ngoa'i cu+o+'i em cho ro^`i
Nga~ tu+ Cho+. Ga.o nu+o+'c ho^`i
Tui cho^`ng mi`nh vo+. co`n cho+` ddo+.i ai
Phu+o+.ng hoa`ng dda^.u nha'nh sa ke^
O^ng tha^`n o^?ng ho^?ng va^.t ma^'y tha(`ng de^ cho ro^`i
Phu+o+.ng hoa`ng o+? cho^'n cheo leo
Sa co+ lo+~ va^.n pha?i theo dda`n ga`
Bao gio+` gio' thua^.n mu+a ho`a
Thay lo^ng ddo^?i ca'nh la.i ra phu+o+.ng hoa`ng
Q
Qua ddi`nh ghe' no'n tro^ng ddi`nh
DDi`nh bao nhie^u ngo'i thu+o+ng mi`nh ba^'y nhie^u!
Quan va(n ma^'t mo^.t ddo^`ng tie^`n
Xem ba(`ng quan vo~ ma^'t quye^`n qua^.n co^ng
Qua? cau nho nho?, ca'i vo? va^n va^n
Nay anh ho.c ga^`n, mai anh ho.c xa
La^'y anh tu+` thuo+? mu+o+`i ba
DDe^'n na(m mu+o+`i ta'm thie^'p dda` na(m con
Ra ddu+o+`ng thie^'p ha~y co`n son
Ve^` nha` thie^'p dda~ na(m con vo+'i cha`ng
Qua? cau nho nho?, ca'i vo? va^n va^n
Nay anh ho.c ga^`n, mai anh ho.c xa
Tie^`n ga.o thi` cu?a me. cha
Ca'i nghie^n, ca'i bu't tha^.t la` cu?a em
Qua^n tu+? la` qua^n tu+? Ta`u
A(n co+m thi` i't, a(n rau thi` nhie^`u
Qua^n tu+? nha^'t ngo^n la` qua^n tu+? da.i
Qua^n tu+? no'i ddi, no'i la.i la` qua^n tu+? kho^n
R
Ra ddi la` su+. dda~ lie^`u
Na('ng mai pho^' la., mu+a chie^`u tho^n xu+a
Ra ddi ngo' tru+o+'c ngo' sau
Ngo' nha` tha^'y co^.t, ngo' nhau tha^'y buo^`ng
Ra ddu+o+`ng ba` no. ba` kia
Ve^` nha` kho^ng kho?i ca'i nia ca'i sa`ng
Ra ddu+o+`ng vo~ng lo^.ng nghe^ng ngang
Ve^` nha` ho?i vo+. co+m rang dda^u ro^`i
Ra so^ng mo+'i bie^'t ca.n sa^u
O+? trong la.ch ho'i, bie^'t dda^u ma` do`
Ra ve^` bu.ng nho+' ngu+o+`i thu+o+ng
Tay vo^~ thanh giu+o+`ng che'p mie^.ng tho+? than!
Ra ve^` ruo^.t no. qua(.n ddau
Nho+n sa^m sa('c uo^'ng ma^'y ta`u cho nguo^i?
Rau muo^'ng ba('t cuo^'ng rau ra(m
La`m chi dde^'n no^~i cha`ng ca^`m co^? tay
Rau ra(m dda^'t cu+'ng de^~ bu+'ng kho' tro^`ng
Du` thu+o+ng cho la('m cu~ng cho^`ng ngu+o+`i ta
Rau ra(m ha'i ngo.n co`n tu+o+i
La.ng nghe anh no'i ma^'y lo+`i ma` cay
Ke^? chi nhu+~ng chuye^.n tru+o+'c dda^y
Lo`ng em tu+o+?ng nhu+~ng nu'i na`y, non kia
Re`m xu+a ba bu+'c ma`nh manh
Ma('t co^ the^' a^'y tu ha`nh ddu+o+.c dda^u
Ro^`ng cha^`u ngoa`i Hue^', ngu+.a te^' DDo^`ng Nai
Nu+o+'c so^ng trong cha?y lo^.n so^ng ngoa`i
Thu+o+ng ngu+o+`i qua^n tu+? la.c loa`i to+'i dda^y
Ro^`ng na(`m be^? ca.n pho+i ra^u
Ma^'y lo+`i anh no'i gia^'u dda^`u ho+? dduo^i
Ro^`ng va`ng ta('m nu+o+'c ao tu`
Ngu+o+`i kho^n o+? vo+'i ngu+o+`i ngu bu+.c mi`nh
Ru con con ngu? cho ro^`i
Me. ra cho^~ va('ng, me. ngo^`i than tha^n
Ruo^.ng ai thi` na^'y dda('p bo+`
Duye^n ai na^'y ga(.p, ddu+`ng cho+` uo^?ng co^ng
Ru? nhau ddi ca^'y ddi ca`y
Ba^y gio+` kho' nho.c, co' nga`y phong lu+u
Tre^n ddo^`ng ca.n, du+o+'i ddo^`ng sa^u
Cho^`ng ca`y vo+. ca^'y, con tra^u ddi bu+`a
Ru? nhau xuo^'ng be^? mo` cua
DDem ve^` na^'u qua? me chua tre^n ru+`ng
Em o+i chua, ngo.t dda~ tu+`ng
Non xanh, nu+o+'c ba.c ta ddu+`ng que^n nhau
Ruo^.ng ddo^`ng ma(.c su+'c chim bay
Nu+o+'c so^ng lai la'ng ca' ba^`y ddua bo+i
Ru+o+.u la.t uo^'ng la('m cu~ng say
Ngu+o+`i kho^n no'i la('m, da^~u hay cu~ng nha`m
Ru+o+.u na(`m trong nha.o cho+` nem
Qua na(`m thuye^`n va('ng cho+` em mo^.t mi`nh
Ru+`ng co' ma.ch, va'ch co' tai
Ngu+o+`i trong chu+a to?, ngu+o+`i ngoa`i dda~ hay
Ru+`ng nhu+ bie^?n tha'nh kho^n do`
Nho? ma` kho^ng ho.c, lo+'n mo` sao ra?
S
Sa cha^n bu+o+'c xuo^'ng ruo^.ng du+a
Da^~u ngay cho che^'t cu~ng ngo+` ngu+o+`i gian
sa'ng qua ddi cho*. ca^`u ddo^ng
xem mo^.t que? bo'i lo^.n cho^`ng ddu*o*.c cha(ng?
tha^`y bo'i gieo que? no'i ra(`ng:
"lo^.n thi` lo^.n ddu*o*.c nhu*ng na(ng pha?i ddo`n"
mo^` cha co' ddu*'a so*. ddo`n
mie^~n la` la^'y ddu*o*.c cho^`ng "gio`n" tho*`i tho^i
Sa'ng nga`y ca('p no'n ra ddi
Ga(.p tha(`ng nho? ho?i ra(`ng: Di` ddi dda^u
Di` ra(`ng: Mang gio? ha'i da^u
Ga(.p du+o+.ng tha(`ng nho? ngo^`i ca^u be^n ddu+o+`ng
Tha^'y di`, du+o+.ng no' cu~ng thu+o+ng
Sa'ng tra(ng gia~ ga.o ngoa`i tro+`i
Ca'm bay phu+o+?ng pha^'t nho+' lo+`i em than
Sa'ng tra(ng tra?i chie^'u hai ha`ng
Be^n anh ddo.c sa'ch, be^n na`ng quay to+
Sa'ng ve^` con Hai no' ca('t
Con Ba no' do^.t
Con Tu+ no' lu+o+.c
Con Na(m no' vie^`n
Con Sa'u ke^'t nu't
Con Ba?y no' ddo+m khuy
Sa'ng nga`y anh ca^'t bu+o+'c ra ddi
Con Ta'm no' ke'o
Con Chi'n no' tri`
Mu+o+`i o+i dde^? va^.y co`n gi` a'o anh
So^' gia`u ddem dde^'n du+?ng du+ng
Lo. la` con ma('t tra'o tru+ng mo+'i gia`u
So^' gia`u tay tra('ng cu~ng gia`u
So^' nghe`o chi'n ddu.m mu+o+`i tra^n cu~ng nghe`o
So^ng Cu+?u Long chi'n cu+?a hai do`ng
Ngu+o+`i thu+o+ng anh vo^ so^', nhu+ng anh chi? mo^.t lo`ng vo+'i em
So^ng Mo+, so^ng Ma^.n, so^ng DDa`o
Ba ngo.n so^ng a^'y cha?y va`o so^ng Ri
Em ye^u anh bu.ng dda~ pha't phi`
Thuo^'c thang dda^u kho?i anh thi` chu+~a tho^i
Ye^u anh de^~ ddu+'ng kho' ngo^`i
So^ng da`i ca' lo^.i bie^.t ta(m
Pha?i duye^n cho^`ng vo+. tra(m na(m cu~ng cho+`
So^ng kia ra`y dda~ ne^n ddo^`ng
Cho^~ la`m ruo^.ng lu'a, cho^~ tro^`ng ngo^ khoai
DDe^m nghe tie^'ng e^'ch be^n tai
Gia^.t mi`nh co`n tu+o+?ng tie^'ng ai go.i ddo`
So^ng sa^u ca' la(.n bie^.t ta(m
Chi'n tra(ng cu~ng ddo+.i, mu+o+`i na(m cu~ng cho+`
So^ng sa^u ca' la(.n va`o bo+`
La^'y ai thi` la^'y, ddo+.i cho+` nhau chi
So^ng sa^u co' the^? ba('c ca^`u
Lo`ng ngu+o+`i nham hie^?m bie^'t dda^u ma` mo`
So^ng sa^u nu+o+'c cha?y nga^.p kie^`u
Du` anh phu. ba.c co`n nhie^`u no+i thu+o+ng
So^ng sa^u sa`o ca('m kho^n do`
Ngu+o+`i kho^n i't no'i, kho' ddo ta^'c lo`ng
So^ng sa^u sa`o va('n kho' do`
Na`o ai la^'y thu+o+'c ma` ddo lo`ng ngu+o+`i
So^ng tra`o cho chie^'c la' nho^`i
Ca(n duye^n tra('c tro+? ddu+'ng ngo^`i sao ye^n?
So^'ng tho+`i con cha(?ng ne^n a(n
Che^'t tho+`i xo^i, thi.t la`m va(n te^' ruo^`i
Su'p le^ mo^.t co`n than co`n tho+?
Su'p le^ hai nu+?a o+? nu+?a ve^`
Su'p le^ ba ta`u ra bie^?n Ba('c
Tay vi.n song sa('t mie^.ng cha('c lu+o+~i ke^u tro+`i
Cho^`ng Nam vo+. Ba('c so^'ng ddo+`i dda(.ng sao?
su* ddang tu.ng nie^.m nam mo^
tha^'y co^ xa'ch gio? mo` cua be^n chu`a
lo`ng su* luo^'ng nhu*~ng nga^?n ngo*
bo? kinh bo? ke^. ti`m co^ ho?i cha`o
ai ngo*` co^ ddi ddan`g na`o
tay ca^`m tra`ng ha.t ra va`o ba(n khoa(n
T
tha^'y co^ ye^'m tha('m ra(ng dden
nam mo^ di pha^.t nhu*~ng que^n ma^'t chu`a
ai mua tie^u ca?nh thi` mua
thanh la na~o ba.t tha^`y chu`a ba'n cho
ho^. pha'p thi` mo^.t quan ba
long tha^`n chi'n ru*o*~i, thi'ch ca ba tie^`n
co`n hai mu. thie^.n hai be^n
ai mua ba'n no^'t la^'y tie^`n na.p cheo
le^. la`ng co`n thie^'u bao nhie^u
dda(?n ca^y tre co^.t ca('m ne^u sa^n chu`a
thuye^`n ngu*o*.c hay la` thuye^`n xuo^i
thuye^`n ve^` Nam DDi.nh cho to^i ve^` nho*`
con ga'i chi? no'i o*?m o*`
thuye^`n anh cha^.t cho^.i co`n nho*` la`m sao!
mie^.ng anh no'i, tay anh be? la'i va`o
ru*?a cha^n cho sa.ch bu*o*'c va`o trong khoang
thuye^`n do.c anh tra?i chie^'u ngang
anh thi` na(`m giu*~a hai na`ng na(`m be^n
tre^n tro*`i co' va~y te^ te^
co' o^ng ba?y vo*. cha(?ng che^ vo*. na`o
mo^.t vo*. ta't nu*o*'c bo*` ao
pha?i tra^.n mu*a ra`o ddu*'ng la^'p bu.i tre
mo^.t vo*. thi` ddi buo^n be`
co*n so'ng co*n gio' no' dde` xuo^'ng so^ng
mo^.t vo*. thi` ddi buo^n bo^ng
cha(?ng may co*n ta'p no' gio^ng le^n tro*`i
mo^.t vo*. thi` ddi buo^n vo^i
khi vo^i pha?i nu*o*'c no' so^i a^`m a^`m
mo^.t vo*. thi` ddi buo^n ma^m
kho^ng may ma^m thu?ng la.i na(`m a(n cho*i
mo^.t vo*. thi` ddi buo^n no^`i
kho^ng may no^`i me'o mo^.t no^`i hai vung
mo^.t vo*. thi` ddi buo^n ho^`ng
kho^ng may ho^`ng be.p mo^.t ddo^`ng ba ddo^i
- thu*a ra(`ng "dda^'t ho*~i gio*`i o*i!
gio*`i cho ba?y vo*. nhu* to^i la`m gi`?"
tro*`i mu*a cho u*o*'t la' khoai
co^ng anh la`m re^? dda~ hai na(m ro`ng
nha` em la('m ruo^.ng ngoa`i ddo^`ng
ba('t anh ta't nu*o*'c, cu*.c lo`ng anh thay
tha'ng chi'n mu*a bu.i gio' may
ca^'t la^'y ga`u nu*o*'c cha^n tay ru.ng ro*`i
tu*o*?ng su*. ti`nh ba.c na`y hai sa^'p
cha(?ng ai ngo*` no'i la.i sa^'p ba
ba^y gio*` quan tu*o*'ng thua ra
a'o qua^`n co^' he^'t tro*? ra ve^` tra^`n
ve^` giu*~a sa^n va.ch qua^`n ba('t ra^.n
vo*. o*? nha` gia^.n cha(?ng na^'u co*m
ba^y gio*` tu*o*'ng chu~i o^? ro*m
cha(/ng da'm ha.ch nu*o*'c ha.ch co*m ha.ch tra^`u...
U
Uo^'n tre uo^'n thuo+? co`n ma(ng
Da.y vo+. da.y thuo+? ba(n khoa(n mo+'i ve^`
U+o+'c gi` anh hoa' ra hoa
DDe^? em na^ng la^'y ro^`i ma` ca`i kha(n
U+o+'c gi` anh hoa' ra cha(n
DDe^? cho em dda('p em la(n cu`ng giu+o+`ng
U+o+'c gi` anh hoa' ra gu+o+ng
DDe^? cho em cu+' va^'n vu+o+ng soi mi`nh
U+o+'c gi` so^ng he.p mo^.t gang
Ba('c ca^`u tra?i ga^'m cho cha`ng sang cho+i
V
Va.n Nie^n(1) la` Va.n Nie^n na`o
Tha`nh xa^y xu+o+ng li'nh, ha`o -da`o ma'u da^n.
Va(n thi phu' lu.c cha(?ng hay
Tro+? ve^` la`ng cu~, ho.c ca`y cho xong
Nga`y nga`y va'c cuo^'c tha(m ddo^`ng
He^'t nu+o+'c thi` la^'y ga`u so`ng ta't le^n
He^'t ma. ta la.i qua?y the^m
He^'t lu'a ta la.i mang tie^`n ddi ddong
Nu+~a mai lu'a chi'n dda^`y ddo^`ng
Ga(.t ve^` dda^.p sa?y bo? co^ng ca^'y ca`y
Va('ng dda`n o^ng qua.nh nha`
Va('ng dda`n ba` qua.nh be^'p
Va('ng sao ho^m co' sao mai
Va('ng cha`ng thie^'p dda~ co' trai trong nha`
Va^n Tie^n co~ng me. tro+? ra
DDu.ng pha?i Cha` Va` co~ng me. tro+? vo^
Va^n Tie^n co~ng me. tro+? vo^
DDu.ng pha?i o^ng Ta^y co^` co~ng me. tro+? ra
Va^'t va? co' lu'c thanh nha`n
Kho^ng du+ng ai de^~ ca^`m ta`n che cho
Va^`ng tra(ng ai xe? la`m ddo^i
DDu+o+`ng tra^`n ai ve~ ngu+o+.c xuo^i ho+~i cha`ng
DDu+a nhau mo^.t bu+o+'c, mo^.t dda`ng
Co? xanh hai da~y ma^'y ha`ng cha^u sa
Vi' da^`u ca' bo^'ng hai mang
Ca' tre^ hai nga.nh, to^m ca`ng sa'u ra^u
Sa'u ra^u lo^.t vo? bo? dduo^i
Gia~ ga.o cho tra('ng dda(.ng nuo^i me. gia`
Vi' da^`u ca^`u va'n ddo'ng ddinh
Ca^`u tre la('c le?o gha^.p ghe^`nh kho' ddi
Kho' ddi mu+o+.n che'n a(n co+m
Mu+o+.n ly uo^'ng ru+o+.u, mu+o+.n ddo+`n ke'o cho+i
Ke'o cho+i ba tie^'ng ddo+`n co`
DDu+'t da^y ddu+'t nho+. que^n ho` su+. xang
Vi' da^`u thie^'p cha(?ng ye^u cha`ng
Xin ddu+a thie^'p xuo^'ng ddo` ngang thie^'p ve^`
Vi' da^`u li.ch va('n lu+o+n da`i
Qua. dden, co` tra('ng, tha(`ng cha`i xanh lo^ng
Vi` ma^y ne^n nu'i le^n tro+`i
Vi` co+n gio' tho^?i, hoa cu+o+`i vo+'i tra(ng
Vi` so^ng ne^n pha?i lu.y thuye^`n
Cho+' nhu+ ddu+o+`ng lie^`n ai pha?i lu.y ai!
Vi` ti`nh em pha?i to+'i no+i
Tra(m na(m duye^n pha?i mo^.t nga`y ma` ne^n
La`m trai chi' o+? cho be^`n
DDu+`ng lo muo^.n vo+., ddu+`ng phie^`n muo^.n con
Vi. gi` mo^.t gia?i So^ng Nga^n
La`m cho Chu+'c Nu+~ cha(?ng ga^`n Ngu+u Lang
Vo^ chu`a la.y Pha^.t ca^`u cho^`ng
O^ng Pha^.t o^?ng no'i ddo+`n o^ng he^'t ro^`i
Vui tu+` trong cu+?a vui ra
Buo^`n tu+` nga~ ba?y, nga~ ba buo^`n ve^`
Vu+o+`n ro^.ng ddu+`ng tro^`ng tre nga`
Nha` ro^.ng cho+' chu+'a ngu+o+`i ta
Vu+`a a(n cu+o+'p vu+`a la la`ng
Vu+`a ddi, vu+`a ddo+.i, vu+`a cho+`
Nhanh cha^n thi` ki.p, lo+` ddo+` thi` tho^i
X
Xa xo^i em cho+' nga.i ngu`ng
Xa ngu+o+`i xa tie^'ng nhu+ng lo`ng kho^ng xa
Xa xo^i xi'ch la.i cho ga^`n
La`m tha^n con nhe^.n ma^'y la^`n gia(ng to+
Xa^'u xa cu~ng the^? cho^`ng ta
Du` cho to^'t dde.p cu~ng ra cho^`ng ngu+o+`i
Xa^?m lai a(n chay si`nh bu.ng
A(n vu.ng ru.ng ra(ng
A(n ma(ng ra'ch lu+o+~i
A(n bu+o+?i the the...
Xa^?m lai dda'i go'c xoa`i
Bi. pha.t ddo^`ng hai
Ke^u chu' cai pha.t ddo^`ng chi'n
Ke^u chu' li'nh pha.t hai ddo^`ng...
Xe ngu+.a lu+o+'t bu.i tuo^n bo+`
Ba'nh nie^`n sa('t cu+' khua ro^.t ro^.t
Tui ra cho+. mua ddu+o+`ng tho^'t no^'t
Tui mua ca^n bo^.t cu`ng go'i dda^.u xanh
Tui ve^` na^'u che` tro^i nu+o+'c dda(.t la.i te^n anh
DDe^? cho trong tra`o ngoa`i qua^.n
Bie^'t tie^'ng tha(`ng So+? Khanh ddie^'m dda`ng
Xin ai cho+' ti'nh thie^.t ho+n
Ma^.n nha` du` la.t, co`n ho+n dda`o ngu+o+`i
Xin anh cho+' no'i ye^u thu+o+ng
Mo+~ na.c anh a(n he^'t, ca'i xu+o+ng anh cha(?ng chu+`a :-)
Xin ddu+`ng ra da. Ba('c Nam
DDu+`ng che^ lu+o+n nga('n, cho+' tham tra.ch gia`u
Xin em ddu+`ng gia^.n ddu+`ng ho+`n
Anh lo+~ dda.p cu+'t, cha(.t cho+n sao dda`nh?
Xu+a kia a(n dda^u o+? dda^u
Ba^y gio+` co' bi', che^ ba^`u ra(`ng ho^i
Xu+a kia co' the^' na`y dda^u
Bo+?i vi` so+. vo+., ne^n ra^u qua(.t va`o
Xu+a kia ngo.c o+? tay ta
Bo+?i ta che^?nh ma?ng ngo.c qua tay ngu+o+`i
Xu+a kia ngo.c o+? tay ta
Vi` ta thie^'u ddu+'c ngo.c qua tay ngu+o+`i
Y
Ye^u em anh cu~ng muo^'n vo^
So+. truo^ng nha` Ho^`, so+. pha' Tam Giang
Ye^u con cho roi, cho vo.t
Ghe't con cho ngo.t, cho bu`i
Ye^u nhau chu+~ vi. la` vi`
Chu+~ du.c la` muo^'n, chu+~ tu`y la` theo :-)
Ye^u nhau co+?i a'o cho nhau
Ve^` nha` me. ho?i, qua ca^`u gio' bay
Ye^u nhau dda('p ddie^'m mo.i be^`
Mo^.t tra(m cho^~ le^.ch cu~ng ke^ cho ba(`ng
Ye^u nhau sinh tu+? cu`ng lie^`u
Thu+o+ng nhau lo^.i suo^'i qua dde`o co' nhau
Ye^u nhau tam, tu+' nu'i cu~ng tre`o
Tha^'t, ba't so^ng cu~ng lo^.i
Tam tha^.p lu.c dde`o cu~ng qua
Ye^u nhau tho+`i ne'm mie^'ng tra^`u
Ghe't nhau ne'm dda' vo+~ dda^`u nhau ra
Ye^u nhau cau sa'u bo^? ba
Ghe't nhau cau sa'u bo^? ra la`m mu+o+`i
Ye^u nhau ye^u ca? ddu+o+`ng ddi
Ghe't nhau ghe't ca? to^ng chi ho. ha`ng
___________________________________________________________________
Chu' Thi'ch:
(1) Tha`nh Va.n Nie^n xa^y du+o+'i -do+`i Tu+. -Du+'c la`m che^'t bao nhie^u
binh li'nh va` da^n chu'ng.
Cadao Go'p Nha(.t
Ca Dao 3
Tha(ng Long H� N�.i dd� th�nh
Nu*o*'c non ai ve~ n�n tranh ho.a dd�`
C�' dd� r�`i la.i t�n dd�
Ngh�n na(m va(n v�.t b�y gio*` l� dd�y.
Ru? nhau xem ca?nh ki�'m H�`
Xem c�`u Th� H�c, xem ch�a Ngo.c So*n
��i nghi�n, Th�p B�t chu*a m�n
Ho?i ai g�y du*.ng n�n non nu*o*'c n�y ?.
Gio' ddu*a c�nh tr�c la dd�
Ti�'ng chu�ng Tr�'n Vu~, canh g� Tho. Xu*o*ng
Mi.t m� kho'i to?a ng�n su*o*ng
Nhi.p ch�y Y�n Th�i, ma(.t gu*o*ng T�y H�`.
O^?i Qua?ng B�, c� h�` T�y
H�ng DD�o to* lu.a l�m say l�ng ngu*o*`i .
Bo'ng dd�n l� bo'ng dd�n hoa
Ai v�` v�ng Bu*o*?i vo*'i ta th� v�`
V�ng Bu*o*?i co' li.ch co' l�`
Co' s�ng ta('m m�t co' ngh�` seo can.
Ai qua ph�' Nh�?n. ph�' La
Du*`ng ch�n a(n mi�'ng cha? d�i tho*m ngon
Ngo.t thay c�i qua? cam tr�n
Vu*`a tho*m vu*`a m�t ha~y c�n o*? Canh.
Ga('ng c�ng k�n h�.n c�'m V�ng
K�n h�`ng Ba.ch Ha.c cho l�ng ai vui.
Thanh Tr� co' b�nh cu�'n ngon
Co' g� Ngu~ nha.c co' con s�ng H�`ng
Thanh Tr� ca?nh dde.p ngu*o*`i dd�ng
Co' c�y s�o tr�c b�n dd�`ng l�a xanh.
��`m �a.i Tu*` Hoa sen tho*m ng�t
Gi�'ng �a.i tu*` nu*o*'c m�t trong xanh
D�ng T� u�ng kh�c lu*o*.n quanh
��'t nu�i tre? nho? lu*`ng danh trong ngo�i
S�ng T� nu*o*'c cha?nh trong ng�`n
Con thuy�`n bu�`n tra('ng cha.y g�`n cha.y xa
Thon thon hai mu~i ch�o hoa
Lu*o*'t ddi lu*o*'t la.i nhu* l� bu*o*'m bay.
Lu.a n�y th�.t lu.a C�? ��
Ch�nh t�ng lu.a c�'ng, c�c c� u*a d�ng
Cha(?ng tho*m cu~ng thua hoa da.i
D�~u kh�ng thanh li.ch cu~ng ngu*o*`i Tr�ng An.
�u*o*`ng v�` xu*' La.ng m� xa
Co' v�` H� N�.i vo*'i ta th� v�`
�u*o*`ng thu?y th� ti�.n thuy�`n b�
�u*o*`ng b�. cu*' b�'n B�` ��` m� sang
.
��`ng �a(ng co' ph�' K� Lu*`a
Co' n�ng T� Thi., co' ch�a Tam Thanh
. Em l�n xu*' La.ng c�ng anh
Ti�'c c�ng b�c me. sinh th�nh ra em
Tay c�`m b�`u ru*o*.u na('m nem
Ma?ng vui qu�n h�'t lo*`i em da(.n d�.
Ai o*i ddu*'ng la.i m� tr�ng
K�a n�i Th�nh La.ng, k�a s�ng Tam Co*`.
Tr�n ru*`ng r�u r�t chim k�u
Cu*?a l� ro'c r�ch su�'i reo dd�m ng�y
Thu*o*ng nhau ta ddu*'ng o*? dd�y
Nu*o*'c non l� ba.n , co? c�y l� t�nh.
Ba('c Ca.n co' su�'i dda~i v�ng
Co' h�` Ba B�? co' n�ng �o xanh
Bu*o*?i Chi ��n, qu�t �an H�
C� ph� Ph� H�., dd�`i tr� Th�i Ninh
S�ng L� m�.t da?i trong ng�`n
Tha?nh tho*i ta ru? bu.i tr�`n cu~ng n�n.
S�ng Thao nu*o*'c ddu.c ngu*o*`i dden
Ai l�n ph�' E'n cu~ng qu�n ddu*o*`ng v�`.
Me. em bu�n chi? b�n to*
Bu�n ngo.n s�ng Bo*`, b�n ngo.n s�ng Thao
Nu*o*'c s�ng Thao bi�'t bao gio*` ca.n
N�i Ba V� bi�'t va.n n�o c�y ?
N�o nh� anh t� dd�u dd�y.
Ai qua n�i Ta?n s�ng ��
Gh� qua Tu Vu~ ma(.n m� t�nh thu*o*ng
. B�'i Kh�, Ti�n Lu*~, ch�a Th�`y
�e.p th� tuy�.t dde.p, chu*a t�`y ch�a Hu*o*ng
.
C�ch s�ng c�ch nu*o*'c th� thu*o*ng
C�ch qu�, c�ch qu�n nho*' thu*o*ng Cu*. ��.
S�ng Thu*o*ng nu*o*'c cha?y dd�i d�ng
Trai qu�n vo*., g�i qu�n ch�`ng th� l�n.
N�i �o.i ai dda('p m� cao
Ng� ba s�ng L�.nh ai dd�o m� s�u
Re?, Gu�.t ai ba('c n�n c�`u
Con s�ng Lu.c ��`u ai cho*? dd� ngang?
.
Ho*~i c� tha('t dai lu*ng xanh
Co' v�` Nam �i.nh vo*'i anh th� v�`
Nam �i.nh co' b�'n dd� Ch�
Co' t�u ngo~ kh�ch , co' gh�` u*o*m to*.
Anh ddi anh nho*' non C�i
Nho*' d�ng s�ng Vi., nho*' ngu*o*`i t�nh chung
Quan bao non nu*o*'c nga.i ng�ng
L�'y ai san se g�nh g�`ng ddu*o*`ng xa
.
S�ng Tu�`n m�.t da?i n�ng so*`
H�m R�`ng m�.t da~y lo*` mo*` n�i cao
Vui thay, n�i tha(?m s�ng s�u
Thuy�`n ddi hai da~y nhu* sao h�m ra(`m.
C�`u Quan vui la('m ai o*i
Tr�n th� cho*. ho.p, du*o*'i bo*i thuy�`n r�`ng.
�u*o*`ng v� xu*' Ngh�. quanh quanh
Non xanh nu*o*'c bi�'c nhu* tranh ho.a dd�`.
Khi n�o B�'n Thu?y h�'t d�`u
�� lu*o*ng h�'t ga.o, ta h�'t c�`u duy�n em .
��ng Th�nh l� me. l� cha
�o'i co*m r�ch �o th� ra ��ng Th�nh.
Ai v�` H� Ti~nh th� v�`
Ma(.c lu.a cho*. Ha., u�'ng nu*o*'c ch� Hu*o*ng Sen.
�u*'c Tho. ga.o tra('ng nu*o*'c trong
Ai v�` �u*'c Tho. thong dong con ngu*o*`i.
Nu*o*'c gi�'ng V�ng vu*`a trong vu*`a m�t
N�u cho*. Ch�a nhu�.m la.i l�u phai
C� cu*a Nhu*o*.ng, khoai Mu.c B�i
Khuy�n ai v�` huy�.n C�`m, ke?o m�.t mai ti�'c th�`m.
��'t Thu*`a Thi�n trai hi�`n g�i li.ch
Non xanh, nu*o*'c bi�'c, ddi�.n ngo.c , dd�`n r�`ng
Th�p ba?y t�`ng, Th�nh mi�'u, ch�a O^ng
Chu�ng khua Di�.u ��', tr�'ng run Tam T�a
C�`u Tru*o*`ng Ti�`n Mu*o*`i hai nhi.p ba('c qua
Ta Thanh Long, hu*~u Ba.ch H� ddo*.i kh�ch �u ca th�i b�nh.
N�i Tru�`i ai dda('p m� cao
S�ng Gianh ai bo*'i ai dd�o m� s�u
Nong ta(`m, ao c�, nu*o*ng d�u
�� xu*a b�'n cu? nho*' c�u he.n h�.
��ng Ba, Gia H�., hai c�`u
Co' ch�a Di�.u ��' b�'n l�`u hai chu�ng.
�� tu*` ��ng Ba, �� qua ��.p ��
�� tu*` Vi~ Da., tha(ng nga~ ba S�nh
Lo*` ddo*` bo'ng nga~ tra(ng ch�nh
Ti�'ng h� xa vo.ng, na(.ng t�nh nu*o*'c non.
H�` Ti~nh T�m gi�u sen b�ch di�.p
��'t Hu*o*ng C�`n ngo.t qu�t, tho*m cam
Ai v�` c�`u ngo'i Thanh To�n
�o*.i dd�y v�` vo*'i m�.t dd�an cho vui
. Ho.c tr� trong Qua~ng ra thi
Th�'y c� g�i Hu�' m� ddi kh�ng dd�nh.
Ra(`ng xa cu*?a ngo~, cu~ng xa
Ra(`ng g�`n, Vi~nh �i�.n, La Qua cu~ng g�`n.
Ra v�` nho*' dd�'n cho.c Cu�i
Nho*' l�ng Thanh Thu?y, nho*' ngu*o*`i L�. So*n
Chi�`u chi�`u m�y phu? So*n Tr�
So'ng x� cu*?a �a.i tro*`i dd� chuy�?n mu*a.
Ha?i V�n b�t ng�t ngh�n tr�ng
H�n H�`ng o*? dd�'y l� trong Vi.nh H�n.
Qua?ng Nam co' n�i Ngu~ H�nh
Co' s�ng cho*. Cu?i co' th�nh ��ng Du*o*ng.
Qu� ta co' da?i s�ng H�n
Co' Ch�a Non Nu*o*'c, co' hang So*n Tr�.
��'t ta, b�? ba.c, non v�ng
B�? ba.c Nam Ha?i, non v�ng B�`ng Mi�u.
Tr� Linh nu*o*'c cha?y dda(`m dda(`m
C� ddua du*o*'i vu*.c, r�`ng na(`m �inh O^ng
Ai v�` nha('n vo*' ho. Ngu�`n
M�t non cho*? xu�'ng, c� chu�`n cho*? l�n.
Ai v�` Tuy Phu*o*'c a(n nem
Gh� qua Hu*ng Tha.nh m� xem th�p Ch�m
B�nh �i.nh co' n�i Vo.ng Phu
Co' dd�`m Thi. Na.i, co' c� lao xanh
Em v�` B�nh �i.nh c�ng anh
�u*o*.c a(n b� ddo? n�'u canh nu*o*'c du*`a.
Tam Qun t�'t dd�'t tr�`ng du*`a
Nam thanh nu*~ t� cho vu*`a y' anh.
Tra(ng Ra(`m mu*o*`i t�m tra(ng treo
Anh ddo'ng giu*o*`ng l�o cu*o*'i vo*. Nha Trang.
L�m trai cho dd�ng n�n trai
Ph� Xu�n cu~ng tra?i, ��`ng Nai cu~ng tu*`ng.
N�`i dd�`ng la.i �p vung dd�`ng
Con g�i xu*' Ba('c l�'y ch�`ng ��`ng Nai.
H�'t ga.o th� co' ��`ng Nai
H�'t cu?i th� co' T�n S�i cho*? v�.
Nh� b� nu*o*'c cha?y ph�n hai
Ai v�` Gia �i.nh, ��`ng Nai th� v�`.
Mu�'n a(n b�ng s�ng ma('m kho
Th� v� ��`ng Th�p a(n no dda~ th�m.
��`ng Th�p Mu*o*`i c� bay tha(?ng c�nh
Nu*o*'c Th�p Mu*o*`i l�'p l�nh c� t�m.
G� n�o hay ba(`ng g� Cao La~nh
G�i n�o ba?nh ba(`ng g�i Nha M�n.
Anh thu*o*ng em cha(?ng nga.i xa g�`n
Qu�t h�`ng v�i chu.c, dd�i c�n tr� t�u.
Ai ddu*a s�ng Tru*o*'c th� ddu*a
S�ng Sau co' mi�'u tho*` vua th� ddu*`ng.
Che? tre b�.n s�o cho d�y
Nga(ng ngang s�ng My~ co' ng�y ga(.p nhau.
��'t Ch�u Th�nh anh o*?
Xu*' C�`n Tho* no*. em v�`
B�'y l�u s�ng c�.n bi�?n k�`
Ph�n tay mai tr�c d�`m d�` h�.t ch�u.
Ngo' qua b�n ca?nh T� Ch�u
Th�'y em g�nh nu*o*'c tr�n dd�`u gia('t tr�m.
Ai v�` Ph� Tho. c�ng ta
Vui ng�y gi�~ T�? Th�ng ba m�`ng mu*o*`i
D� ai ddi ngu*o*.c v�` xu�i
Nho*' v�` gi�~ t�~ m�`ng mu*o*`i th�ng ba.
Nho*' xu*a ddu*o*ng thuo*? tri�`u H�ng
Vu~ Ninh n�?i dd�m bu.i h�`ng ne?o xa
Tro*`i thu*o*ng B�ch Vi�.t so*n H�
Trong no*i tha?o ma~ng na?y ra k� t�i
L�n ba ddang tu�?i anh h�i
Roi ng� ngu*.a sa('t ra oai tr�.n ti�`n
M�.t phen kho'i lu*?a de.p y�n
So'c So*n nhe. go't th�`n ti�n l�n tro*`i.
Ai v�` dd�'n huy�.n ��ng Anh
Gh� tha(m phong ca?nh Loa Th�nh Thu.c Vu*o*ng.
C�? Loa h�nh �'c kh�c thu*o*`ng
Tra?i bao na(m th�ng ne?o ddu*o*`ng c�n dd�y.
Ru con con ngu? con l�nh
Cho me. g�nh nu*o*'c ru*?a b�nh con voi.
Mu�'n coi l�n n�i m� coi
Coi b� Tri�.u tu*o*'ng cu*o*~i voi dd�nh c�`ng
T�i g�~m cho l�~n t�i h�`ng
T�m tr�`u c�nh ki�'n cho ch�`ng ddi qu�n.
Sa Nam tr�n cho*. du*o*'i dd�
No*i dd�y Ha('c ��' k�o co*` du*.ng binh.
S�u nh�'t l� s�ng Ba.ch �a(`ng
Ba l�`n gia(.c dd�'n, ba l�`n gia(.c tan
Cao nh�'t l� n�i Lam So*n
Co' �ng L� Lo*.i trong ng�n ti�'n ra.
Non xanh nu*o*'c bi�'c hu*~u t�nh
L�a dd�`ng b�t ng�t rung rinh b�'n m�a
��`n la(ng tho*` ddu*'c vua L�
Nga('m nh�n n�i Co~i kh�c chi con r�`ng
Vo*`n th�m m�.t da~i u�'ng cong
K�a con Thi�n ma~ ddang l�`ng v�` Nam.
M�.t d�ng nu*o*'c nho? xanh lam
M�.t ng�`i ch�a nho? na(`m ngang lu*ng dd�`i.
Nh�'t vui l� h�.i Tr�`n Thu*o*ng
�u? dd�nh, ddu? dd�m th�.p phu*o*ng ti�'ng dd�`n.
Ai l�n Bi�.n Thu*o*.ng, Lam So*n
Nho*' L� Th�i T�? cha(.n ddu*o*`ng qu�n Minh.
Nhong nhong ngu*.a O^ng dda~ v�`
Ca('t co? B�` ��` cho ngu*.a O^ng a(n.
La.y Tro*`i cho ca? gio' l�n
Cho co*` vua B�nh �i.nh bay tr�n kinh th�nh.
�o*`i vua Th�i T�?, Th�i T�ng
Con b�', con b�`ng, con da('t , con mang
B�n dden h�c l�~n b� v�ng
Hai con h�c cha('c , dd�m qu�ng xu�'ng s�ng. Tha(`ng b� cha. v�` ba?o �ng
"B�n dden ta nga~ xu�'ng s�ng m�'t r�`i."
Tra.ng ch�'t , ch�a cu~ng tha(ng h�
Du*a gang ddo? dd�t th� c� ddo? tr�n.
Chi�`u chi�`u �n li�.n tru�ng M�y
Ca?m thu*o*ng ch� L�a bi. v�y trong th�nh.
B�`n gie ddo'm dd�.u s�ng ngo*`i
Ra oai m�.t tr�.n mu�n ddo*`i lu*`ng danh.
Th�ng th�ng tr�'ng dd�nh qu�n sang
Cho*. Gi� tru*o*'c ma(.t, qu�n Nam b�n dd�ng.
Qua Chi�ng th� re~ v�` Gi�ng
Qua qu�n ��ng Th�? v�o l�ng ��nh Hu*o*ng.
Anh ddi theo ch�a T�y So*n
Em v�` c�`y cu�'c m� thu*o*ng me. gi�.
��'ng �a ghi dd�? la.i dd�y
B�n kia Thanh mi�'u, b�n n�y B�.c am.
Tro*`i tro*`i co' �ng sao Tua
O* l�ng Minh Gi�nh co' vua Ba V�nh.
G� C�ng anh du~ng tuy�.t vo*`i
O^ng Tru*o*ng' dd�m l� t�'i tro*`i dd�nh qu�n".
Chi�`u chi�`u tru*o*'c b�'n Va(n L�u
Ai ng�`i ai c�u
Ai s�`u ai tha?m
Ai thu*o*ng ai ca?m
Ai nho*' ai tr�ng
Thuy�`n ai th�'p tho�ng b�n s�ng
�ua c�u m�i dd�y cha.nh l�ng nu*o*'c non.
Ca dao ve^` Cha Me. Vo+. Cho^`ng
Ma^'y ca^u ca dao na`y ddu+o+.c che'p tu+` cuo^'n
"Ca' ti'nh mie^`n nam qua ma^'y va^`n ca dao" (?)
cu?a Dda`o Va(n Bo^.i.
Chim bay ve^` nu'i to^'i ro^`i,
Em kho^ng lo lie^.u la^'y no^`i na^'u co+m
Tra(ng tro`n thi` ma(.c tro`n tra(ng,
Ba^.u xinh ma(.c ba^.u, ba^.u xa(`ng anh che^!
Gio' ddu+a bu.i chuo^'i sau he`,
Anh me^ vo+. be' bo? be^` con tho+!
Me. gia` o+? ta^'m lie^`u tranh,
DDo'i no cha(?ng bie^'t ra'ch la`nh kho^ng hay.
Chie^`u chie^`u e'n lie^.ng tre^n tro+`i,
Ru`a bo` du+o+'i nu+o+'c khi? ngo^`i tre^n ca^y.
Chie^`u chie^`u vi.t lo^.i co` bay,
O^ng voi be? mi'a, cha.y ngay vo^ ru+`ng.
Ngo' le^n dda'm ba('p tro^? co+`,
DDa'm du+a tro^? nu., dda'm ca` tro^? bo^ng.
Ru? nhau xuo^'ng bie^?n ba('t cua,
Le^n non ba('n nha.n, vo^ chu`a nghe kinh.
Con me`o con chuo^.t co' lo^ng,
O^'ng tre co' ma('t, no^`i ddo^`ng co' quai.
Con ga` con vi.t cu~ng kho^ng,
Bo'ng tre co' ma't, ngoa`i ddo^`ng kho^ng ai.
Ba phen qua. no'i vo+'i die^`u,
Vu+o+`n hoang co? ra^.m thi` nhie^`u ga` con.
Ba phen qua. no'i vo+'i die^`u,
Nga? kinh o^ng Ho'ng co' nhie^`u vi.t con.
Ba phen qua. no'i vo+'i die^`u,
Cu` lao o^ng Chu+o+?ng co`n nhie^`u ca' to^m.
Co' kho' mo+'i co' ma` a(n,
Kho^ng du+ng ai de^~ mang pha^`n to+'i cho.
Ngo^`i ro^`i sao cha(?ng xe' gai,
DDe^'n khi co' ca' mu+o+.n cha`i ai cho.
Cha cha`i me. lu+o+'i con ca^u,
Cha`ng re^? ddo'ng dda'y, con da^u ngo^`i no`.
Chu' kia nho^? ma. tre^n co^`n,
Nu+o+'c no^i kho^ng co' mie^.ng mo^`m la^'m lem.
Tra^u anh con co~i con do`ng,
La.i the^m con nghe' cu+.c lo`ng tha(`ng cha(n.
Mo^.t mi`nh vu+`a cho^'ng vu+`a che`o,
Kho^ng ai ta't nu+o+'c ddo+~ nghe`o mo^.t khi.
Co' va^'t va? mo+'i thanh nha`n,
Kho^ng du+ng ai de^? ca^`m ta`n che cho.
Mo^.t tra(m con ga'i Thu?,
Mo^.t lu? con ga'i cho+. anh kho^ng ma`ng,
Ca'm thu+o+ng con ga'i ruo^.ng co+-ha`n na('ng mu+a.
Con qua. tha la' lo+.p nha`,
Con cu che? la.t, con ga` du+`ng phe^n.
Ru+`ng nhu bie^?n tha'nh kho^n do`,
Nho? ma` kho^ng ho.c, lo+'n mo` sao ra.
Bao gio+` ca' ly' ho'a long,
DDe^`n o+n cha me. a(~m bo^`ng nga`y xu+a.
Nghe`o ma` hay chu+~ thi` ho+n,
Gia`u ma` hay chu+~ nhu+ so+n thie^'p va`ng.
Chi. em ai na^'y,
DDu+`ng la^'y ho.c tro`,
Da`i lu+ng to^'n va?i a(n no la.i na(`m.
Gio' na(m non tho^?i lo`n hang de^',
Tie^'ng anh ho.c tro` mu+u ke^' dde^? dda^u?
Mu+u ke^' anh dde^? la.i nha`,
Ai de` em ho?i dda(.ng ma` ddem theo.
Lo+~ quan, lo+~ li'nh, lo+~ la`ng,
Lo+~ be^` da^n gia?, lo+~ ha`ng co^ng khanh.
Na`o khi le^n xuo^'ng vo~ng du`,
Ke^u da^n da^n da., ba^y gio+` da. da^n.
Lo.ng che su+o+ng, da^`u su+o+`ng cu~ng lo.ng,
O^ bi.t va`ng, da^`u tro.ng cu~ng o^.
Quye^'t lo`ng cho+` ddo+.i tro` thi,
Da^`u ba mu+o+i tuo^?i lo+~ thi` cu~ng u+ng.
Do^'c mo^.t lo`ng la^'y cho^`ng hay chu+~,
DDe^? ra va`o kinh su+? ma` nghe.
Do^'c mo^.t lo`ng la^'y cho^`ng do^'t na't,
DDe^? ra va`o ru+?a ba't na^'u co+m!
Sa'ng tra(ng tra?i chie^'u hai ha`ng,
Be^n anh ddo.c sa'ch, be^n na`ng quay to+.
Quay to+ thi` giu+~ mo^'i to+,
Da^`u na(m ba?y mo^'i cu~ng cho+` mo^'i anh.
Khuye^n cha`ng ddo.c sa'ch nga^m tho+,
Da^`u hao thie^'p ro't, dde`n mo+` thie^'p khie^u.
Hai tay bu+ng qua? ba'nh bo`,
Gia^'u cha gia^'u me. cho tro` ddi thi.
Tai nghe quan huye^.n ddo`i ha^`u,
Mua chanh cu`ng khe^' go^.i dda^`u cho tro+n.
Trai kho^n ti`m vo+. cho+. ddo^ng,
Ga'i kho^n ti`m cho^`ng giu+~a dda'm ba qua^n.
Gio' ddu+a mu+o+`i ta'm la' xoa`i,
Be^n va(n be^n vo~ co' ta`i ha't thi.
Ba?ng treo ta.i cho+. Cai Ta`i,
Be^n va(n be^n vo~, co' ta`i ra thi.
Pha?i cho be^`n chi' ca^u cua,
Ma(.c ai ca^u tra.nh ca^u ru`a ma(.c ai.
Ai o+i, ddu+`ng cho'ng cho+' cha^`y,
Ga('ng co^ng ma`i sa('t co' nga`y ne^n kim.
Ai o+i, giu+~ chi' cho be^`n,
Ma(.c ai xoay hu+o+'ng ddo^?i ne^`n ma(.c ai.
Thu?ng-tha(?ng ma` lu+o+.m hoa ro+i,
O+? cho co' chi' ho+n ngu+o+`i tre`o cao.
Ai o+i dda~ quye^'t thi` ha`nh,
DDa~ ddo^'n thi` va'c ca? ca`nh la^~n ca^y.
Ngu+o+`i ddo+`i ai kho?i gian nan,
Gian nan co' thuo+?, thanh nha`n co' khi
To+'i dda^y la. xu+' la. ngu+o+`i,
Tra(m be^` nha^~n nhi.n ddu+`ng cu+o+`i to^i que^!
Chim kho^n ke^u tie^'ng ra?nh rang,
Ngu+o+`i kho^n no'i tie^'ng di.u da`ng de^~ nghe.
Chim kho^n tra'nh ba^~y tra'nh do`,
Ngu+o+`i kho^n tra'nh ke? ho^` ddo^` mo+'i kho^n.
Lo+`i no'i cha(?ng ma^'t tie^`n mua,
lu+.a lo+`i ma` no'i cho vu+`a lo`ng nhau.
Kim va`ng ai no+~ uo^'n ca^u,
Ngu+o+`i kho^n ai no+~ no'i nhau na(.ng lo+`i.
Hoa tho+m ai no+~ bo? ro+i,
Ngu+o+`i kho^n ai no+~ na(.ng lo+`i ma` chi.
Cho^`ng kho^n vo+. dda(.ng ddi gia^`y,
Vo+. kho^n cho^`ng a('t co' nga`y la`m quan.
Ngu+o+`i hie^`n kha'c the^? chi lan,
Ga^`n ho+i cho la('m la.i ca`ng tho+m la^y.
Mie^'ng a(n la` mie^'ng to^`i ta`n,
Ma^'t a(n mo^.t mie^'ng lo^.n gan le^n dda^`u.
Ru+o+.u kia na`o co' say ngu+o+`i,
Ho+~i ngu+o+`i say ru+o+.u, cho+' cu+o+`i ru+o+.u say.
Say la` say nghi~a say nho+n,
Say tho+ Ly'-Ba.ch, say ddo+`n Ba'-Nha.
Va(?ng nghe chim vi.t ke^u chie^`u,
Ba^ng-khua^n nho+' me. chi'n chie^`u ruo^.t ddau.
Thu+o+ng thay chi'n chu+~ cu` lao,
Tam nie^n nhu~ bo^. bie^'t bao nhie^u ti`nh.
Me. gia` o+? ta^'m lie^`u tranh,
DDo'i no cha(?ng bie^'t ra'ch la`nh kho^ng hay.
Me. gia` o+? ta^'m le^`u tranh,
So+'m tha(m to^'i vie^'ng mo+'i dda`nh da. con.
Ngo^`i buo^`n nho+' me. ta xu+a,
Mie^.ng nhai co+m bu'n lu+o+~i lu+`a ca' xu+o+ng.
Ngo' le^n nhang ta('t dde`n lo+`,
Ma^~u tha^n dda^u va('ng ba`n tho+` la.nh tanh.
Le^n non mo+'i bie^'t non cao,
Nuo^i con mo+'i bie^'t co^ng lao ma^~u tu+`.
Gio' mu`a thu me. ru con ngu?,
Na(m canh cha^`y, thu+'c ddu? vu+`a na(m.
Vo^ chu`a tha^'y Pha^.t muo^'n tu,
Ve^` nha` tha^'y me. co^ng phu chu+a dda`nh
Thu+' nhu+'t la` tu ta.i gia,
Thu+' nhi` tu cho+., thu+' ba tu chu`a.
Tu dda^u cho ba(`ng tu nha`,
Tho+` cha ki'nh me. ho+n la` ddi tu (mo+'i la` cha^n tu)
Ba tie^`n mo^.t khu+'a ca buo^i,
Cu~ng mua cho dda(.ng ma` nuo^i me. gia`.
To^m ca`ng lo^.t vo? bo? dduo^i,
Gia~ ga.o cho tra('ng ma` nuo^i me. gia`.
Ngo' le^n tro+`i tha^'y ca(.p cu ddu+o+ng dda',
Ngo' ra ngoa`i bie^?n tha^'y ca(.p ca' ddu+o+ng ddua.
DDi ve^` la^.p mie^~u tho+` vua,
La^.p trang tho+` me., la^.p chu`a tho+` cha.
o+n cha na(.ng la('m ai o+i,
Nghi~a me. ba(`ng tro+`i chi'n tha'ng cu+u mang.
Co' cha co' me. thi` ho+n,
Kho^ng cha kho^ng me. nhu+ ddo+`n ddu+'t da^y,
Ma^'t cha con cu~ng u o+,
Ma^'t me. con cu~ng bo+ vo+ mo^.t mi`nh
Ba.c ba?y dda^u sa'nh va`ng mu+o+`i,
Mo^` co^i dda^u sa'nh cu`ng ngu+o+`i co' cha.
Co`n cha go't ddo? nhu+ son,
Mo^.t mai cha tha'c go't con cho^n bu`n
Mo^~i dde^m mo^~i tha('p dde`n tro+`i,
Ca^`u cho cha me. so^'ng ddo+`i vo+'i con.
Ma' o+i ddu+`ng dda'nh con ddau,
DDe^? con ha't bo^.i la`m dda`o ma' coi;
Ma' o+i ddu+`ng dda'nh con hoa`i,
DDe^? con ca^u ca', ha'i xoa`i ma' a(n.
Con qua. no' ddu+'ng be^n so^ng,
Con ke^u bo+' ma' la^'y cho^`ng bo? con.
Tro+`i mu+a bong-bo'ng ba^.p bo^`ng,
Me. ddi la^'y cho^`ng con o+? vo+'i ai.
Cha me. nuo^i con nhu+ bie^?n ho^` lai la'ng,
Con nuo^i cha me. ti'nh tha'ng ti'nh nga`y!
Da.y con da.y thuo+? co`n tho+,
Da.y vo+. da.y thuo+? ban so+ mo+'i ve^`
DDi dda^u ma` vo^.i ma` va`ng,
Ma` va^'p pha?i dda' ma` qua`ng pha?i da^y!
Cu+o+`i ngu+o+`i cho+' kha' cu+o+`i la^u,
Cu+o+`i ta tha'ng tru+o+'c tha'ng sau ngu+o+`i cu+o+`i.
A(n tra'i nho+' ke? tro^`ng ca^y,
Na`o ai vung que't cho ma^`y ddu+o+.c a(n.
Ca' kho^ng a(n muo^'i ca' u+o+n,
Con ca~i cha me. tra(m ddu+o+`ng con hu+.
Mo^.t la^`n cho to+?n to+'i gia`,
DDu+`ng ddi nu+o+'c ma(.n ma` ha` a(n cha^n.
Ra ddi me. co' da(.n ra(`ng,
La`m tha^n con ga'i cho+' a(n tra^`u ngu+o+`i.
Tra(m na(m tra(m tuo^?i may ru?i mo^.t cho^`ng,
Da^`u ai the^u phu.ng ve~ ro^`ng ma(.c ai!
To^'t go^~ ho+n to^'t nu+o+'c so+n,
Xa^'u ngu+o+`i dde.p ne^'t co`n ho+n dde.p ngu+o+`i.
Co^ng cha nghi~a me. cho+' que^n,
O+n vua lo^.c nu+o+'c mong dde^`n con o+i.
Nhu+ va^`y mo+'i go.i ra(`ng trai,
Tre^n lo nghi~a chu'a, du+o+'i ma`i tha?o tha^n.
Chu+~ ra(`ng ho^? tu+? lu+u bi`,
La`m ngu+o+`i pha?i dde^? danh gi` ha^.u lai.
La`m sao giu+~ tro.n dda.o ba,
Sau da^`u co' tha'c cu~ng la` tho+m danh.
To+'i dda^y thu? le^~ nghie^ng mi`nh,
Da^`u kho^ng dda(.ng vo+. cu~ng ti`nh me. cha.
Bi`nh phong ca^?n o^'c xa` cu+`,
Vo+. hu+ dde^? vo+. ddu+`ng tu+` me. cha.
To+'i dda^y cha(?ng ha't thi` ho`,
Cha(?ng pha?i con co` ngo'ng co^? ma` nghe
Muo^'n le^n non ti`m con chim la.,
Cho+' cho^'n thi.-thie^`ng chim cha. thie^'u chi
Le^n non cho.n dda' thu+? va`ng,
Thu+? cho ddu'ng lu+o+.ng ma^'y nga`n cu~ng mua.
DDe^'n dda^y da^`u ddo'i gia? no,
Da^`u kho^n gia? da.i dda(.ng do` y' em.
Tru'c xinh tru'c mo.c dda^`u ddi`nh,
Ba^.u xinh ba^.u ddu+'ng mo^.t mi`nh cu~ng xinh.
To'c em da`i, em ca`i bo^ng hoa ly',
Mie^.ng em cu+o+`i co' y' anh thu+o+ng.
Xa^m xa^m bu+o+'c to+'i ca^y chanh,
La(m le muo^'n be?, so+. nha`nh cho^ng gai.
Tha^'y em nhu+ tha^'y ma(.t tro+`i,
Tha^'y tho+`i tha^'y va^.y (ma`) trao lo+`i kho' trao
Ti`m em nhu+ the^? ti`m chim,
Chim a(n bie^?n ba('c, ddi ti`m bie^?n ddo^ng.
Le^n non be? la' ho.a hi`nh,
Ho.a cho tha^'y ma(.t ke?o ti`nh nho+' thu+o+ng.
DDe^m na(`m to+-tu+o+?ng tu+o+?ng to+,
Chie^m bao tha^'y ba^.u da^.y ro+` chie^'u kho^ng!
Ngo^`i be^n cu+?a so^? cha.m ro^`ng,
Cha(n loan go^'i phu.ng kho^ng cho^`ng cu~ng hu+
Con ca' ddo^'i na(`m trong co^'i dda',
Chim dda-dda dda^.u nha'nh dda dda.
Anh bie^?u em ddu+`ng la^'y cho^`ng xa,
O+? nha` cha ye^'u me. gia`,
Ba't co+m ai ddo+~, ky? tra` ai na^ng.
Ca^y tre^n ru+`ng ho'a kie^?n,
Ca' du+o+'i bie^?n ho'a long,
con ca' lo`ng-tong a^?n bo'ng a(n rong;
Anh ddi lu.c ti?nh gia'p vo`ng,
DDe^'n dda^y tro+`i khie^'n ddem lo`ng thu+o+ng em.
DDi ngang nha` ma',
Tay to^i xa', ca(?ng to^i qui`.
Lo`ng thu+o+ng con ma', sa' gi` tha^n to^i.
Tho^i tho^i bo+'t tha?m gia?m sa^`u,
Go^'i loa.n cha(?ng dda(.ng giao dda^`u tho+`i tho^i!
Lu+?a nhen vu+`a mo+'i be'n tra^`m,
Tra'ch lo`ng cha me. no+~ ca^`m duye^n con.
Cu?i dda^.u na^'u dda^.u ra da^`u,
La^'y em kho^ng dda(.ng ca.o dda^`u ddi tu!
Tho^i tho^i buo^ng a'o em ra,
DDe^? em ddi cho+. ke?o ma` cho+. tru+a.
Tho^i tho^i buo^ng a'o em ra,
DDe^? em ddi ba'n ke?o hoa em ta`n.
Hoa ta`n thi` ma(.c hoa ta`n,
Anh mo+'i ga(.p na`ng, na`ng ba?o anh buo^ng.
Ru+o+.u na(`m trong nha.o cho+` nem,
Anh na(`m pho`ng va('ng cho+` em mo^.t mi`nh.
Linh-ddinh mo^.t chie^'c thuye^`n ti`nh,
Mu+o+`i hai be^'n nu+o+'c, (bie^'t) go+?i mi`nh va`o dda^u
Tha^n em nhu+ ta^'m lu.a dda`o,
Pha^'t pho+ giu+~a cho+. bie^'t va`o tay ai?
Tha^m em nhu+ ha.t mu+a ra`o,
Ha.t sa ba~i ca't, ha.t va`o vu+o+`n hoa
Tha^n em nhu+ ha.t mu+a sa,
Ha.t va`o ddo^`ng no^.i, ha.t sa vu`ng la^`y.
Bo^ng nga^u ru.ng xuo^'ng co^.i nga^u,
Em co`n phu. ma^~u da'm dda^u tu+-ti`nh.
Chuo^ng gia` ddo^`ng ddie^'u chuo^ng ke^u,
Anh gia` lo+`i no'i anh xie^u ta^'m lo`ng.
Ga(.p ma(.t anh dda^y em cha(?ng da'm cha`o,
So+. cha me. ho?i, tha(`ng na`o bie^'t con.
So^ng da`i ca' lo^.i bie^.t ta(m,
Pha?i duye^n phu-phu. nga`n na(m cu~ng cho+`
Chim chuye^`n nha`nh o+'t li'u lo,
Lo`ng thu+o+ng qua^n tu+? o^'m o ga^`y mo`n.
Tra(m na(m ai cho+' bo? ai,
Chi? thie^u ne^n phu.ng, sa('t ma`i ne^n kim.
Ro^`ng cha^`u ngoa`i Hue^',
Ngu+.a te^' DDo^`ng Nai,
Nu+o+'c so^ng trong cha?y lo^.n so^ng ngoa`i,
Thu+o+ng ngu+o+`i xu+' la. la.c loa`i dde^'n dda^y.
Thu+o+ng nhau tam tu+' nu'i cu~ng tre`o,
Tha^'t ba't giang cu~ng lo^.i, cu+?u tha^.p dde`o cu~ng qua.
DDe`n na`o cao ba(`ng dde`n Cha^u-DDo^'c,
DDa^'t na`o do^'c ba(`ng dda^'t Nam-Vang,
Mo^.t tie^'ng anh than ddo^i ha`ng lu.y nho?,
Co' chu't me. gia` bie^'t bo? cho ai!
Gia? ddo` mua khe^' ba'n chanh,
Gia? ddi ddo`i no+., tha(m anh ke?o buo^`n
Gio' bay ca^`u tha^'p ca^`u cao,
Gio' bay ca^`u na`o con chi? me. coi.
Ba phen le^n ngu+.a ma` ve^`,
Ca^`m cu+o+ng ni'u la.i xin dde^` ca^u tho+.
Ca^u tho+ ba bo^'n ca^u tho+,
Ca^u ddo+.i ca^u cho+`, ca^u nho+' ca^u thu+o+ng.
Chie^`u chie^`u la.i nho+' chie^`u chie^`u,
Nho+' ngu+o+`i a'o tra('ng kha(n ddie^`u va('t vai.
Anh ddi dda`ng a^'y xa xa,
DDe^? em o^m bo'ng tra(ng ta` na(m canh;
Ai ddi bo+` dda^'p mo^.t mi`nh,
Pha^'t pho+ che'o a'o, gio^'ng hi`nh lang qua^n.
Anh ve^` Gio^`ng-ddu+'a qua truo^ng,
Gio' lay bo^ng sa^.y dde^? buo^`n cho em.
Tro+`i mu+a va^`n vu~,
Ngo' xuo^'ng a^m phu?,
DDa' du+.ng tu+ be^`;
La`m sao cho tro.n ti`nh nghi~a phu the^,
DDa^y cho^`ng, ddo' vo+., ddi ve^` co' ddo^i.
Na`o khi na(.ng ga'nh em cho+`,
Qua truo^ng em ddo+.i, ba^y gio+` phu. em.
Nha.n dda^.u ca`nh thung,
Giu+o+ng cung ba('n nha.n;
Con nha.n lu.y ro^`i, la`m ba.n vo+'i ai?
Lu.a mu+o+`i la(m (anh) che^ ra(`ng lu.a vu.n,
Anh ma('c lu.a ho^`, dda`nh bu.ng anh chu+a?
Anh ddu+`ng ham bo^ng que^',
Ma` bo? phe^' bo^ng la`i;
Mai sau que^' ru.ng, bo^ng la`i tho+m dai.
Ngo+~i-nha^n mo~ng da'nh,
Nhu+ ca'nh chuo^`n-chuo^`n;
Khi vui no' dda^.u, khi buo^`n no' bay!
DDu+o+`ng da`i ngu+.a cha.y ca't bay,
Ngo+~i-nha^n tha(m tha(~m, mo^.t nga`i mo^.t xa.
Thie^'p than cha me. thie^'p nghe`o,
Thie^'p than pha^.n thie^'p nhu+ be`o tro^i so^ng.
Gio' ddu+a buo^`m ha.nh ra?nh rang,
Tie^'ng nho+ thie^'p chi.u, dde^? cha`ng danh tho+m.
Tra'ch lo`ng qua^n tu+? bia danh,
Cho+i hoa ro^`i la.i be? nha`nh ba'n rao!
O+? xa kho^ng bie^'t ne^n la^`m,
Ba^y gio+` ro~ la.i, va`ng ca^`m cu~ng buo^ng.
So^ng sa^u nu+o+'c cha?y nga^.p kie^`u,
Da^`u anh co' phu., co`n nhie^`u no+i thu+o+ng.
Ga(.p ma(.t anh dda^y em cha(~ng muo^'n cha`o,
Hay la` em co' cho^'n sang gia`u ho+n anh.
Cho.n no+i sang ca?,
Ti'a ma' ga? em nho+`;
Anh dda^y nghe`o kho^?, bie^'t cho+` dda(.ng kho^ng?
Gio' ddu+a bo^ng la'ch bo^ng lau,
Gio' ddu+a em ba^.u xuo^'ng ta`u A(ng-le^.
Tro^'ng treo ai da'm dda'nh thu`ng,
Ba^.u kho^ng ai da'm do+~ mu`ng chun vo^.
Tra(ng tro`n thi` ma(.c tra(ng tro`n,
Ba^.u xinh ma(.c ba^.u, ba^.u xa(`ng anh che^.
Ba^.u no'i vo+'i qua ba^.u kho^ng be? lu+.u ha'i dda`o,
Lu+.u dda^u ba^.u bo.c, dda`o na`o ca^`m tay?
Ga^`n so^ng co^.i mo+'i nga~ ke^`,
Tie^'ng ta(m anh chi.u anh ve^` tay ai!
Tra(m na(m da^`u lo^~i he.n ho`,
Ca^y da co`n ddo', con ddo` kha'c ddu+a.
Chu+`ng na`o dda' no^?i vo^ng chi`m,
Muo^'i chua chanh ma(.n, mo+'i ti`m ddu+o+.c anh.
Ca^y oa(`n vi` bo+?i tra'i sai,
Xa em vi` bo+?i o^ng mai i't lo+`i.
Xa^'u tre uo^'n cha(?ng ne^n ca^`n,
Xa^'u mai anh cha(?ng dda(.ng ga^`n vo+'i em.
Lo^. ba^'t ha`nh ba^'t dda'o,
Chung ba^'t dda? ba^'t minh.
Ba^y gio+` anh mo+'i ro~ ti`nh,
Ta.i ba` mai o+? ddo^.c, hai ddu+'a mi`nh xa nhau.
Bo+' ghe sau, che`o mau anh ddo+.i,
Ke?o gio^ng to+'i ro^`i, tro+`i la.i to^'i ta(m.
Bo+' ghe ai, cho+` ddo+.i em cu`ng,
Ghe em cho+? na(.ng, va^~y-vu`ng kho^ng le^n.
Vai mang kha(n go'i tha(?ng xo^ng,
Me. ke^u ma(.c me., theo cho^`ng (con) pha?i theo.
Ru+o+.u lu+y ly cho+n quy` tay ro't,
Cha me. uo^'ng ro^`i, do+`i go't theo anh.
Ghe ba^`u tro+? la'i ve^` ddo^ng,
Con ga'i theo cho^`ng bo? me. ai nuo^i?
Me. to^i dda~ co' ngu+o+`i nuo^i,
To^i theo chu' la'i cho xuo^i mo^.t be^`.
Con vua la^'y tha(`ng ba'n than,
No' da('t le^n nga`n cu~ng pha?i ddi theo.
La^`u na`o cao ba(`ng la^`u o^ng cha'nh,
Ba'nh na`o tra('ng ba(`ng ba'nh bo` bo^ng,
DDa.o na`o sa^u cho ba(`ng dda.o vo+. cho^`ng,
Na(`m dde^m nghi~ la.i nu+o+'c ma('t ho^`ng tuo^n ro+i.
Phu.ng hoa`ng dda^`u ddo? mo? dden,
Ra ddi me. da(.n, ga(.p em ke^'t nguye^`n.
Tra('ng nhu+ bo^ng lo`ng anh kho^ng chuo^.n,
DDen to+. than ho^`ng lo`ng muo^'n da. u+ng.
Gio' ddu+a gio' dda^?y bo^ng trang,
Bo^ng bu'p ve^` na`ng, bo^ng no+? ve^` anh.
So'ng be^n doi bo? vo`i be^n vi.nh,
DDo^i ddu+'a mi`nh tro+`i ddi.nh dda~ la^u.
Song-song ddo^i cu+?a dde^? cho em ga`i,
Da^`u mu+a gio' ta.t, ta.t ngoa`i ma'i hie^n.
Tra(m na(m u+o+'c ba.n chung ti`nh,
Tre^n tro+`i du+o+'i dda^'t co' mi`nh vo+'i ta.
Chu+`ng na`o dda' na't va`ng phai,
Bie^?n ho^` la^'p ca.n, mo+'i sai lo+`i the^`.
Tra(m na(m lo`ng ga('n da. ghi,
Da^`u ai ddem ba.c ddo^?i chi` cu~ng kho^ng.
Qua. ke^u nam dda'o nu+~ pho`ng,
Ngu+o+`i du+ng kha'c ho., ddem lo`ng nho+' thu+o+ng.
Chi? ddie^`u ai khe'o va^'n vu+o+ng,
Mo^~i ngu+o+`i mo^.t xu+' ma` thu+o+ng nhau ddo+`i.
Chim quye^n a(n tra'i nha~n lo^`ng,
Thia-thia quen cha^.u, vo+. cho^`ng quen ho+i.
Me. cha bu' mo+'m na^ng niu,
To^.i tro+`i thi` chi.u, kho^ng ye^u ba(`ng cho^`ng.
Than ra(`ng go^'i ga^'m kho^ng e^m,
Go^'i lu.a kho^ng me^`m ba(`ng go^'i tay em.
DDo^i ta ddu+'ng tru+o+'c sa^n ddi`nh,
DDi`nh bao nhie^u ngo'i, (anh) thu+o+ng mi`nh ba^'y nhie^u.
Sao vua chi'n ca'i na(`m ke^`,
Thu+o+ng em tu+` thuo+? me. ve^` vo+'i cha.
Sao vua chi'n ca'i na(`m ngang,
Thu+o+ng em ho^`i thuo+? me. mang trong lo`ng.
Le^n xe nhu+o+`ng cho^? (con) ba.n ngo^`i,
Nhu+o+`ng no+i ba.n du+.a, nhu+o+`ng lo+`i ba.n trao.
Tra'ch cha tra'ch me. nha` cho^`ng,
Ca^`m ca^n cha(?ng bie^'t la` va`ng hay thau,
Tha^.t va`ng cha(?ng pha?i thau dda^u,
DDu+`ng ddem thu+? lu+?a ma` ddau lo`ng va`ng.
Va`ng tho+`i thu+? lu+?a thu+? than,
Ngu+o+`i kho^n thu+? tie^'ng, ngu+o+`i ngoan thu+? lo+`i.
Con ga'i la` con ngu+o+`i ta,
Con da^u mo+'i tha^.t me. cha mua ve^`.
Cho^`ng thu+o+ng cha(?ng ne^. chi ai,
DDu~a be^'p cho da`i, ga('p co^? mu. gia.
Thu+o+ng cho^`ng pha?i kho'c mu. gia,
Ga^~m to^i vo+'i mu. co' ba` con chi.
Chi? to+ ro^'i ra^'m trong cuo^`ng,
Ro^'i thi` go+~ ro^'i, em buo^`n vie^.c chi?
Em buo^`n vi` no^?i va^n vi,
Ba.c lo^.n vo+'i chi`, ddo^i cha(?ng xu+'ng ddo^i.
DDe^m khuya thie^'p mo+'i ho?i cha`ng,
Cau kho^ a(n vo+'i tra^`u va`ng xu+'ng cha(ng?
DDo^'n ca^y ai no+~ du+'t cho^`i,
DDa.o cho^`ng nghi~a vo+., gia^.n ro^`i la.i thu+o+ng.
DDang tay dda'nh thie^'p sao dda`nh,
Ta^'m ra'ch ai va', ta^'m la`nh ai may?
Cho^`ng gia^.n thi` vo+. bo+'t lo+`i,
Co+m so^i bo+'t lu+?a, mo^.t ddo+`i kho^ng khe^ (khe't).
O+'t na`o la` o+'t cha(?ng cay,
Ga'i na`o la` ga'i cha(?ng hay ghen cho^`ng.
Vo^i na`o la` vo^i kho^ng no^`ng,
Ga'i na`o la` ga'i co' cho^`ng kho^ng ghen.
So^ng bao nhie^u nu+o+'c cu~ng vu+`a,
Trai bao nhie^u vo+. cu~ng chu+a vu+`a lo`ng.
DDa`n o^ng na(m ba?y la' gan,
La' thi` cu`ng vo+., la' toan cu`ng ngu+o+`i.
To+'i dda^y la.t mie^.ng the`m chanh,
O+? nha` da^`u co' cam sa`nh chi'n ca^y.
Cho+. chie^`u nhie^`u khe^' e^' chanh,
Nhie^`u co^ ga'i la. ne^n anh cha`ng ra`ng.
DDu~a mun bi.t ba.c anh che^,
DDu~a tre lau ca.nh anh me^ no^~i gi`?
Cam sa`nh che^ dda('ng che^ ho^i,
Ho^`ng rim che^ la.t, cha'o bo^`i khen ngon.
Gio' ddu+a bu.i chuo^'i sau he`,
Anh me^ vo+. be' bo? be` con tho+.
Con tho+ tay a(~m tay bo^`ng,
Tay da('t me. cho^`ng, dda^`u ddo^.i thu'ng rau (?)
Ai la`m cho da. em buo^`n,
Cho con bu+o+'m lu.y, chuo^`n chuo^`n lu.y theo.
Lan hue^. sa^`u ai cho ne^n lan hue^. he'o,
Lan hue^. sa^`u cho^`ng trong he'o ngoa`i tu+o+i.
Tra('ng da vi` bo+?i pha^'n gio^`i,
DDen da vi` bo+?i em ngo^`i cho+. tru+a.
Vo+. ba con anh co`n dde^? bo?,
Huo^'ng chi na`ng ngo.n co? pha^'t pho+;
Ngo.n co? pha^'t pho+, ngo.n co+` pho+ pha^'t.
No^`i ddo^`ng so^i, no^`i dda^'t cu~ng so^i;
DDo^i ta duye^n ma(.n ti`nh ro^`i,
Ba^.u pha^n cho pha?i, la.i ro^`i se~ ddi.
Co' con pha?i kho^? vi` con,
Co' cho^`ng pha?i ga'nh giang so+n nha` cho^`ng;
Co' cho^`ng pha?i lu.y vi` cho^`ng,
DDa('ng cay pha?i chi.u ma(.n no^`ng pha?i theo.
Le^n non thie^'p cu~ng le^n theo,
Tay vi.n cha^n tre`o, ha'i tra'i nuo^i nhau.
DDi dda^u cho thie^'p theo cu`ng,
DDo'i no thie^'p chi.u, la.nh lu`ng thie^'p cam.
Anh ddi em o+? la.i nha`,
Hai vai ga'nh na(.ng me. gia` con tho+.
Anh ddi lu+u thu' Ba('c tha`nh,
DDe^? em kho^ he'o nhu+ nha`nh mai kho^,
Phu.ng hoa`ng le~ ba.n sa^`u tu+,
Em dda^y le? ba.n cu~ng nhu+ phu.ng hoa`ng.
Anh o+i pha?i li'nh thi` ddi,
Cu+?a nha` ddo+n chie^'c dda~ thi` co' em.
Ra ddi, em mo^.t ngo' chu+`ng,
Ngo' so^ng, so^ng ro^.ng, ngo' ru+`ng, ru+`ng cao.
Le^n xe tu'c mo^.t tie^'ng co`i,
Thu+o+ng con nho+' vo+., li.nh ddo`i pha?i ddi.
Ta`u xu'p-le^ mo^.t, co`n thu+o+ng co`n nho+',
Xu'p-le^ hai, co`n ddo+.i co`n cho+`,
Xu'p-le^ ba, ta`u ra bie^?n Ba('c.
Tay vi.n song sa('t, da^.m ca(?ng ke^u tro+`i,
DDo^i ta mo+'i ngo^., (ma`) o^ng tro+`i dda`y ddi xa.
Ca'ch mo^.t khu'c so^ng ke^u ba(`ng ca'ch thu?y,
Sa`i go`n xa, cho+. My~ cu~ng xa,
Go+?i tho+ tha(m he^'t no^.i nha`,
Tru+o+'c tha(m phu. ma^~u sau la` tha(m em.
Muo^'n tro^ng ba^.u uo^'n nu+o+'c du+`a,
Muo^'n ne^n co+ nghie^.p, pha?i chu+`a lang-va^n.
Tay bu+ng ddi~a muo^'i che'n gu+`ng,
Gu+`ng cay muo^'i ma(.n xin ddu+`ng bo? nhau.
Ra ddi anh co' da(.n ra(`ng:
So^ng sa^u ddu+`ng lo^.i, ddo` dda^`y ddu+`ng sang.
Ru?i tay xa'ng be^? o^ ddo^`ng,
Cu?a cho^`ng co^ng vo+., be^? ro^`i tho+`i tho^i!
Cu?i tre de^~ na^'u
Vo+. xa^'u de^~ xa`i,
La^'y chi (con) vo+. to^'t, (no') ha`nh ha`i ta^'m tha^n.
La^.p vu+o+`n thi` pha?i khai mu+o+ng,
La`m trai hai vo+. pha?i thu+o+ng cho ddo^`ng.
La`m trai giu+~ tro.n ba gie^`ng,
Tha?o cha, ngay chu'a, vo+. hie^`n cho+' vong.
Thie^.n a'c dda'o dda^`u chung hu+~u ba'o,
Cao phi vie^~n ta^?u da~ nan toa`n,
Anh co' hung hoang dda~ng tu+?,
Em phu' du+~ o^ng tro+`i va`ng,
Em giu+~ tro.n nie^`m phu-phu. ro~-ra`ng anh coi.
Tu+o+?ng la^'y anh cho la`nh manh a'o,
La^'y anh ro^`i ba'n a'o nuo^i anh.
Kho' than kho' tho+?, kho' no^~i pha^n tra^`n,
To'c kho^ng xe la.i ro^'i, ruo^.t kho^ng da^`n la.i ddau.
Tra'ch ai a(n gia^'y bo~ bi`a,
Khi thu+o+ng, thu+o+ng vo^.i, khi li`a, li`a xa.
DDo^`ng ho^` hu+ bo+?i da^y thie^`u,
Xa anh vi` bo+?i chi? ddie^`u xe lo+i.
Kie^?ng hu+ dde^? va^.y sao dda`nh,
Ra tay su+?a kie^?ng kho^ng tha`nh thi` tho^i.
Cu.c dda' la(n nghie^ng la(n ngu+?a,
Khen ai khe'o su+?a,
Cu.c dda' la(n tro`n;
Gia^.n tho+`i no'i va^.y, da. (co`n) thu+o+ng em.
Vi' da^`u ti`nh cha(?ng ye^u-ddang,
Xin ddu+a thie^'p xuo^'ng ddo` ngang thie^'p ve^`.
Mo^.t mai thie^'p co' xa cha`ng,
DDo^i bo^ng thie^'p tra?, ddo^i va`ng thie^'p xin.
Tai me. cha du+'t ti`nh to+ nguye^.t,
Khuye^n em ddu+`ng tru+.c tie^'t uo^?ng co^ng.
Me. vo+'i cha tha^.t la` kho' hie^'m,
(cho+') DDa.o vo+. cho^`ng cha(?ng hie^'m chi no+i.
Qua ca^`u than tho+? cu`ng ca^`u,
Ca^`u bao nhie^u nhi.p, da. sa^`u ba^'y nhie^u!
Me`o la`nh ai no+~ ca('t tai,
ga'i hu+ cho^`ng dde^?, khoe ta`i vo+'i ai.
Tre^n ddo+`i co' bo^'n ca'i ngu,
La`m mai la~nh no+. ga'c cu ca^`m cha^`u.
Tra(m na(m tra(m tuo^?i may ru?i mo^.t cho^`ng,
Da^`u ai thie^u phu.ng ve~ ro^`ng ma(.c ai!
Tro^`ng tra^`u tro^`ng lo^.n vo+'i tie^u,
Con theo ha't bo^.i, me. lie^`u con hu+.
Vi' da^`u ca' bo^'ng xi'ch ddu,
To^m ca`ng ha't bo^.i, ca' thu ca^`m cha^`u.
Mu+o+`i ba tra(ng la(.n ga` ke^u,
Mu+o+`i bo^'n tra(ng la(.n ga` dde^`u ga'y tan.
DDe^m khuya thu+'c da^.y xem tro+`i,
Tha^'y sao be^n Ba('c ddo^?i do+`i qua Nam.
Sao Ho^m cho+` ddo+.i sao Mai,
Tra'ch lo`ng sao Vu+o+.t thu+o+ng ai ba(ng chu+`ng.
Chuo^`n chuo^`n bay tha^'p tro+`i mu+a,
Bay cao tro+`i na('ng dda^.p du+`a em a(n.
Gio' ddua gio' dda^?y ve^` ra^~y a(n co`ng,
Ve^` bu+ng a(n ca', ve^` ddo^`ng a(n cua.
Cu ke^u ba tie^'ng cu ke^u,
Cho mau to+'i Te^'t du+.ng ne^u a(n che`.
DDa.o na`o ba(`ng dda.o ddi buo^n,
Xuo^'ng bie^?n le^n nguo^`ng, ga.o cho+. nu+o+'c so^ng.
Bi`p bi.p ke^u nu+o+'c lo+'n anh o+i,
Buo^n ba'n kho^ng lo+`i, che`o cho^'ng mo~i tay.
Cho+. Dinh ba'n a'o con trai,
Cho+. trong ba'n chi?, cho+. ngoa`i ba'n kim.
Vo^ duye^n chu+a no'i dda~ cu+o+`i,
Chu+a ddi dda~ cha.y, la` ngu+o+`i vo^ duye^n.
DDa`n o^ng ro^.ng mie^.ng thi` sang,
DDa`n ba` ro^.ng mie^.ng, tan hoang cu+?a nha`
Nhu+~ng ngu+o+`i tha('t dda'y lu+ng ong,
Vu+`a khe'o chie^`u cho^`ng, vu+`a khe'o nuo^i con.
Nhu+~ng ngu+o+`i lo^~ mu~i ve^?nh le^n,
Cu?a xe cha^'t ddo^'ng mo^.t be^n cu~ng nghe`o.
Nha^n trung sa^u to+. nhu+ dda`o,
Danh vang tre^n the^', anh-ha`o ai ddu+o+ng.
DDa^`u ma`y ma` la.i du+?ng ra,
Co' gan co' ruo^.t, gian ta` vo^'n kho^ng.
O+? ddo+`i muo^n su+. cu?a chung,
Ho+n nhau mo^.t tie^'ng anh hu`ng ma` tho^i.
DDem chuo^ng ddi dda'nh xu+' ngu+o+`i,
Cha(?ng ke^u cu~ng dda'ng mo^.t ho^`i cho ke^u.
Ne^n ra tay kie^'m tay co+`,
Cha(?ng ne^n thi` cho+' cha(?ng nho+` tay ai.
La`m trai cho dda'ng ne^n trai,
Xuo^'ng ddo^ng ddo^ng ti~nh, le^n ddoa`i ddoa`i ye^n
(DDi dda^u cu~ng da('t bo^. ba`i sau lu+ng).
Nu+o+'c la~ ma` va~ ne^n ho^`,
Tay kho^ng ma` no^?i co+ ddo^` mo+'i ngoan (hay).
Tu+o+?ng la` dda' na't thi` tho^i,
Hay dda^u dda' na't nung vo^i la.i no^`ng.
Bo^ng tho+m da('t tru+o+'c ma'i hie^n,
Gio' nam tho^?i lo.t, cu+?a huye^`n cu~ng tho+m.
Chim quye^n xuo^'ng dda^'t a(n tru`ng,
Anh-hu`ng lo+~ va^.n le^n ru+`ng ddo^'t than.
DDa^'ng tru+o+.ng phu, ddu+`ng thu` mo+'i dda'ng,
DDa^'ng anh hu`ng ddu+`ng oa'n mo+'i hay.
Non cao ai dda('p ma` cao,
So^ng sa^u ai bo+'i ai dda`o ma` sa^u.
Sa^'m be^n ddo^ng, ddo^.ng be^n ta^y.
Tuy ra(`ng no'i ddo', nhu+ng dda^y ddo^.ng lo`ng.
Nhie^~u ddie^`u phu? la^'y gia' gu+o+ng,
Ngu+o+`i trong mo^.t nu+o+'c pha?i thu+o+ng nhau cu`ng.
Mo^.t ca^y la`m cha(?ng ne^n non,
Ba ca^y chu.m la.i ne^n ho`n nu'i cao.
Muo^'n cho co' ddo' co' dda^y,
So+n la^m chu+a de^~ mo^.t ca^y ne^n ru+`ng.
O+? cho pha?i pha?i pha^n pha^n,
Ca^y da ca^.y tha^`n, tha^`n ca^.y ca^y da.
Vai mang tu'i ba.c ke` ke`,
No'i va^'y no'i va' chu'ng nghe ra^`m-ra^`m.
Mo^` cha ca'i a'o ra'ch na^`y,
Ma^'t chu'ng ma^'t ba.n vi` ma^`y a'o o+i.
Gia`u sang nhie^`u ke? to+'i nha`,
Kho' kha(n ne^n no^?i ruo^.t gia` xa nhau.
Co^`ng co^.c ba('t ca' du+o+'i so^ng,
Ma^'y ddo+`i cha'u ngoa.i gio^~ o^ng bao gio+`.
Co^`ng co^.c ba('t ca' du+o+'i ba`u,
O^ng ngoa.i no' gia`u, no' gio^~ heo quay.
Phu' qui' dda nho+n ho^.i,
Ba^`n cu`ng tha^n thi'ch ly. (Sa'ch nho)
Phu' qui' dda nho+n ho^.i,
Ba^`n cu`ng ba` no^.i cu~ng xa.
Gia`u cha gia`u me. thi` ham,
Gia`u anh gia`u chi., ai la`m na^'y a(n.
Co`n tie^`n co`n ba.c, co`n vo+. co`n cho^`ng,
He^'t tie^`n he^'t ba.c, to+ ho^`ng he^'t xe.
Khi vui thi` vo^~ tay va`o,
DDe^'n khi hoa.n na.n, thi` na`o tha^'y ai.
Thu+'c dde^m mo+'i bie^'t dde^m da`i,
Su+. la^u mo+'i bie^'t lo`ng ngu+o+`i ba.c dden.
O+? sao cho vu+`a lo`ng ngu+o+`i,
O+? ro^.ng ngu+o+`i cu+o+`i, o+? he.p ngu+o+`i che^.
Cao che^ ngo^~ng, tha^'p che^ lu`n,
Ga^`y che^ xu+o+ng so^'ng xu+o+ng su+o+`n pho+i ra.
Ye^u nhau ye^u ca? ddu+o+`ng ddi,
Ghe't nhau, ghe't ca? to^ng chi ho. ha`ng.
Thu+o+ng nhau cau sa'u bu+~a ba,
Ghe't nhau cau sa'u bu+~a ra la`m mu+o+`i.
Thu+o+ng ngu+o+`i kha'c the^? thu+o+ng tha^n,
Ghe't ngu+o+`i kha'c the^? vun pha^n cho ngu+o+`i.
Me. gia` con vi.t cha('t chiu,
Ma^'y ddo+`i me. ghe? na^ng-niu con cho^`ng.
Ma^'y ddo+`i ba'nh ddu'c co' xu+o+ng,
Ma^'y ddo+`i di` ghe? ma` thu+o+ng con cho^`ng.
Tra'ch ai dda(.ng na' quye^n no+m,
DDa(.ng chim be? na' que^n o+n vo^.i thu`!
Tie^'c co^ng xu'c te'p nuo^i co`,
Co` a(n cho lo+'n, co` do` le^n ca^y.
Gio' ddu+a ca^y ca?i ve^` tro+`i,
Rau ra(m o+? la.i chi.u lo+`i dda('ng cay.
No'i dda^?y ddu+a cho vu+`a lo`ng ba.n,
So^ng giang-ha` cho^? ca.n cho^? sa^u.
DDo^' ai la(.n xuo^'ng vu+.c sa^u,
Ma` ddo mie^.ng ca', uo^'n ca^u cho vu+`a.
Do` so^ng do` bie^?n de^~ do`,
Na`o ai be? thu+o+'c ma` ddo lo`ng ngu+o+`i.
Chu+~ ra(`ng ho.a phu+o+'c vo^ mo^n,
Ti`m gia`u thi` de^~, ti`m kho^n kho' ti`m.
Ro^`ng va`ng ta('m nu+o+'c ao tu`,
Ngu+o+`i kho^n o+? vo+'i ngu+o+`i ngu bu+.c mi`nh.
Cho' da^u cho' su?a lo^. kho^ng,
Kho^ng tha(`ng a(n tro^.m, cu~ng o^ng a(n ma`i.
La^.p nghie^m ai da'm dde^'n ga^`n,
Bo+?i quan sa`m so+~ ne^n da^n no' lo+`n.
Ngu+o+`i tre^n o+? cha(?ng ky? cu+o+ng,
Khie^'n cho ke? du+o+'i la`m ddu+o+`ng ma^y mu+a.
Thu+' nha^'t la` tu ta.i gia,
Thu+' nhi` tu cho+., thu+' ba tu chu`a.
Da^~u xa^y chi'n ca^'p phu` ddo^`,
Kho^ng ba(`ng la`m phu+o+'c cu+'u cho mo^.t ngu+o+`i.
Ngu+o+`i ta ba thu+' ngu+o+`i ta,
Ngu+o+`i thi` tie^`n ru+o+~i, ngu+o+`i ba mu+o+i ddo^`ng.
Tra(m na(m bia dda' thi` mo`n,
Nga`n na(m bia mie^.ng va^~n co`n tro+ tro+.
Trong ddo+`i gi` dde.p ba(`ng sen,
Quan ye^u da^n chuo^.ng ra~ be`n cu~ng hu+.
Ngu+o+`i ddo+`i kha'c the^? phu` du,
So+'m co`n to^'i ma^'t, co^ng phu lo+~ la`ng.
O^ng cha kie^'p tru+o+'c khe'o tu,
Ne^n sanh con cha'u vo~ng du` nghinh-ngang.
DDo+`i xu+a tra? ba'o la`m cha^`y,
DDo+`i nay tra? ba'o mo^.t gia^y nha~n tie^`n.
Ca^y kho^ tu+o+'i nu+o+'c cu~ng kho^,
Va^.n nghe`o ddi to+'i no+i mo^ cu~ng nghe`o.
So^' gia`u tay tra('ng cu~ng gia`u,
So^' nghe`o chi'n ddu.n mu+o+`i tra^u cu~ng nghe`o.
Ca`ng cao thi` gio' ca`ng lay,
Ca`ng cao danh vo.ng ca`ng da`y gian nan.
Anh-hu`ng gi`, anh-hu`ng ro+m,
Ta cho mo+' lu+?a, he^'t chu+ng anh hu`ng.
Kho^n ngoan dda' dda'p ga` ngoa`i,
Ga` cu`ng mo^.t me. cho+' hoa`i dda' nhau.
Ga` co^` a(n qua^?n co^'i xay,
Rau ra(m muo^'i o+'t, xe' phai ga` co^`!
Cho+n mi`nh co`n la^'m me^-me^,
La.i ca^`m bo' dduo^'c ma` re^ cha^n ngu+o+`i.
DDe`n khen dde`n to? ho+n tra(ng,
DDe`n ra tru+o+'c gio' co`n cha(ng ho+?i dde`n?
Tra(ng khoe tra(ng to? ho+n dde`n,
Co+' sao tra(ng pha?i chi.u luo^`n dda'm ma^y?
Khoan-khoan qua^`n ti'a xuo^'ng ma`u,
Da^y lu+ng mua chi.u khoe gia`u vo+'i ai.
Co+m a(n kho^ng he^'t thi` treo,
Vie^.c la`m kho^ng he^'t thi` ke^u la'ng gie^`ng.
Tie^'c thay con ga'i mu+o+`i ba,
Lie^`u tha^n ma` la^'y o^ng gia` sao ddang.
A'o da`i cha(?ng ne^. qua^`n thu+a,
Ba?y mu+o+i co' cu?a cu~ng vu+`a mu+o+`i la(m.
Cho^`ng gia` vo+. tre? la` tie^n,
Vo+. gia` cho^`ng tre? la` tie^`n la` xu.
Tie^'c thay ca^y que^' giu+~a ru+`ng,
DDe^? cho tha(`ng ma'n tha(`ng mu+o+`ng no' leo.
Tie^'c ddu+'a con ga'i kho^n la^'y tha(`ng cho^`ng da.i,
Cu~ng nhu+ bo^ng hoa la`i ca(.m ba~i cu+'t tra^u.
Co' mo+. thi` cho+. cu~ng ddo^ng,
Kho^ng mo+. thi` cho+. cu~ng kho^?ng kho^ng bu+~a na`o.
Con me`o dda^.p be^? no^`i rang,
Con cho' cha.y la.i pha?i mang la^'y ddo`n.
Khen ai khe'o na^'u no^`i che` na^`y,
DDa~ ngon la.i ngo.t, co' mu`i khe^ khe^ (khe't).
Thu+' nhu+'t vo+. da.i trong nha`,
Thu+' nhi` tra^u cha^.m, thu+' ba ru+.a cu`n.
Tro+`i sanh hu`m cha(?ng co' va^y,
Cho hu`m co' ca'nh hu`m bay le^n tro+`i.
Ngoa`i mie^.ng thi` tu.ng nam mo^,
Trong bu.ng la.i chu+'a mo^.t bo^` dao ga(m.
Ga^~m trong the^' su+. nu+.c cu+o+`i,
Mo^.t con ca' lo^.i, bao ngu+o+`i buo^ng ca^u.
Con co` no' mo^~ con lu+o+n,
Bo+' chi. ghe lu+o+`ng muo^'n ti'a to^i kho^ng.
Ti'a to^i li.ch su+. li.ch sa`ng,
Ca'i lu+ng mo^'c thi'ch, ca'i dda^`u cho^m bo^m.
Chi. kia bo+'i to'c ca'nh tie^n,
Cho^`ng chi. ddi cu+o+'i mo^.t thie^n ca' mo`i.
Kho^ng tin do+~ ho^.p ra coi,
Rau ra(m o+? du+o+'i ca' mo`i o+? tre^n.
Tra(ng bao nhie^u tuo^?i tra(ng gia`,
Nu'i bao nhie^u tuo^?i, go.i la` nu'i non.
DDo^' anh con re^'t ma^'y chu+n?
Ca^`u O^ ma^'y nhi.p, cho+. Dinh ma^'y ngu+o+`i.
DDo^' ai bie^'t lu'a ma^'y ca^y?
Bie^'t so^ng ma^'y khu'c, bie^'t ma^y ma^'y tu+`ng?
DDo^' ai que't sa.nh la' ru+`ng,
DDe^? ta khuye^n gio', gio' ddu+`ng rung ca^y.
DDo^' ai bie^'t bie^?n bao sa^u?
Bie^'t so^ng ma^'y khu'c bie^'t ca^`u ma^'y no+i?
Chim bay mo~i ca'nh chim ngo+i,
DDo^' ai ba('t dda(.ng chim tro+`i mo+'i ngoan.
Con me`o kho^ng ra'ch sao ke^u me`o va'?
Con ca' kho^ng tho+` sao go.i ca' linh?
Tha^'y anh hay chu+~ em ho?i thu+? mo^.t lo+`i:
Thuo+? ta.o thie^n la^.p ddi.a o^ng Tro+`i ai sanh?
Ai cho sen muo^'ng mo^.t bo^`n,
Ai cho cam qui't sa'nh cu`ng lu+.u le^.
Go^'i ro+m theo pha^.n go^'i ro+m,
Co' dda^u du+o+'i tha^'p ma` cho^`m le^n cao.
DDi cho bie^'t ddo' bie^'t dda^y,
O+? nha` vo+'i me. bie^'t nga`y na`o kho^n.
Ro^.ng ddo^`ng ma(.c su+'c chim bay,
Bie^?n ho^` lai la'ng ma(.c ti`nh ca' ddua.
Ki`nh nghe^ vui thu' ki`nh nghe^,
Te'p to^m thi` la.i vui be^` te'p to^m.
Da.o cho+i qua' cu~ng nhu+ nha`,
Le^`u tranh co' nghi~a ho+n to`a ngo'i to^.
To+'i dda^y la. ca?nh la. ngu+o+`i,
Tra(m be^` nha^?n nhi.n ddu+`ng cu+o+`i to^i que^.
To+'i dda^y xu+'-so+? la. lu`ng,
Chim ke^u cu~ng so+. ca' vu`ng cu~ng kinh.
Ta ve^` ta ta('m ao ta,
Du` trong du` ddu.c ao nha` cu~ng ho+n.
Ro re nu+o+'c cha?y du+o+'i dde`o,
Ba` gia` la^.t dda^.t mua heo cu+o+'i cho^`ng;
Cu+o+'i ve^` cho^`ng bo? cho^`ng do^ng,
Ba` gia` mo+'i tie^'c ba mu+o+i ddo^`ng mua heo.
Con me`o, con me?o, con meo,
Ai da.y ma^`y tre`o, ma^`y cha(?ng da.y tao?
Con qua. no' ddu+'ng dda^`u ca^`u,
No' ke^u bo+' ma' la^'y tra^`u kha'ch a(n.
Vi' da^`u ca' bo^'ng hai mang,
Ca' tre^ hai ngha.nh, to^m ca`ng hai ra^u.
Ru? nhau xuo^'ng bie^?n ba('t cua,
Ba('t cua cua ke.p, ba('t ru`a ru`a bo+i.
Vi' da^`u ti`nh ba^.u muo^'n tho^i,
Ba^.u gieo tie^'ng du+~ cho ro^`i ba^.u ra.
Ba^.u ra ba^.u la^'y o^ng ca^u,
Ba^.u a(n ca' bo^'ng cha(.t dda^`u kho tie^u.
Kho tie^u kho o+'t kho ha`nh,
Kho ba lu+o+.ng thi.t dde^? da`nh em a(n.
Ma' o+i con vi.t che^'t chi`m,
Tho` tay (to^i) vo+'t no', ca' ki`m ca('n to^i.
Em to^i kha't su+~a bu' tay,
Ai cho bu' the'p nga`y ra`y mang o+n.
ai ddem con sa'o qua so^ng,
Cho ne^n con sa'o so^? lo^`ng bay xa.
Bo^`ng em ddi da.o vu+o+`n ca`,
Ca` non cha^'m ma('m ca` gia` la`m du+a,
La`m du+a ba bu+~a chu+a chua,
Chi. kia xa'ch di~a la.i mua ba tie^`n.
Bo^`ng em ddi da.o vu+o+`n du+a,
Du+a dda` co' tra'i chi. chu+a co' cho^`ng.
Chi. Xua^n ddi cho+. mu`a he`,
Mua ca' Thu ve^`, cho+. ha~y co`n DDo^ng.
Chi. Hu+o+u ddi cho+. DDo^`ng-Nai,
Bu+o+'c qua Be^'n-Nghe', ngo^`i nhai thi.t bo`.
Vi' da^`u, vi' da^~u, vi' da^u,
A(n tro^.m be? ba^`u, a(n cu+o+'p ha'i du+a.
Ba('c ca^`u cho kie^'n leo qua,
Cho da^u o^ng xa~ qua nha` to^i cho+i.
Chie^`u chie^`u vi.t lo^.i co` bay,
O^ng voi be? mi'a lo^.i ngay vo^ ru+`ng,
Vo^ ru+`ng bu+'t mo^.t so+.i ma^y,
DDem ve^` tha('t gio'ng cho ma^`y ddi buo^n.
DDi buo^n thie^'u vo^'n anh du`m,
O+? nha` chi ddo' chu' tru`m chu' ve.
Con qua. no' ddu+'ng chuo^`ng heo,
No' ke^u bo+' ma', ba'nh be`o chi'n chu+a?
Em to^i buo^`n ngu~ buo^`ng nghe^,
Con ta^`m dda~ chi'n, con de^ dda~ muo^`i.
Chi. kia bo+'i to'c dduo^i ga`,
Na('m dduo^i chi. la.i, ho?i nha` chi. dda^u.
Nha` to^i o+? du+o+'i dda'm da^u,
O+? be^n dda'm dda^.u, dda^`u ca^`u ngo' qua.
Ngo' qua Cho+.-Lo+'n la`m chay,
Thi?nh o^ng Tie^u-Die^.n, thi?nh ba` Quan-A^m.
Than ra(`ng nha` do^.t co^.t xie^u,
Muo^'n ddi la^'y vo+., so+. nhie^`u mie^.ng a(n.
Ai ve^` nha('n vo+'i o^ng ca^u,
Ca' a(n thi` giu+.t, dde^? la^u he^'t mo^`i.
Chie^`u chie^`u ba('t ke't nho^? lo^ng,
Ke't ke^u bo+' chi., chi. ddu+`ng ba^'t nha^n.
Ba('t con O^-Thu+o+'c ddo^.i ca^`u,
Cho ba` Tha'nh-Ma^~u ve^` cha^`u Thu+o+.ng-Thie^n.
Ca' kho^ng a(n ca^u tha^.t la` con ca' da.i,
Va'c ca^`n ca^u ve^` nghi~ la.i con ca' kho^n.
Ba ddo^`ng mo^.t chu.c dda`n o^ng,
Ta bo? va`o lo^`ng ta xa'ch ta cho+i.
Tro+`i mu+a va^`n vu~, ba.n cu~ xa ro^`i,
Bie^'t ai nu+o+ng du+.a, la^`n ho^`i ta^'m tha^n.
(than cu?i)
Chu'ng chi. la` ga'i chung va`ng,
DDu+'ng tre^n ddi?nh nu'i thi` ngang vo+'i Tro+`i.
(Pha'ch, ho^`n pha'ch, ca(.p pha'ch, nha.c khi')
To+'i dda^y a(n go+?i na(`m cho+i,
O+n o^ng chu+a tra?, la.i ro+` con o^ng.
(ca'i pha~ng)
DDa^`u ro^`ng dduo^i phu.ng le te,
Mu`a xua^n a^'p tru+'ng, mu`a he` no+? con.
(Buo^`ng cau)
Em thi` ddi ca^'y ruo^.ng bo^ng,
Anh ddi ca('t lu'a go'p co^ng mo^.t nha`.
DDem ve^` phu.ng du+o+~ng me. cha,
Muo^n ddo+`i tie^'ng hie^'u, ngu+o+`i ta co`n truye^`n.
(ca'i gu+o+ng soi)
Bao nhie^u la' ru.ng que't do^`n,
Bao nhie^u no+. ba.n ha~y go^`m tra? cho.
(Ca'i bao)
Cha gia` dda~ ta'm mu+o+i tu+,
Nga`y nga`y go^`ng ga'nh co`n du+ su+'c bu+`a.
(Tha^`y Ma.nh)
Ba^'y la^u phong ki'n nhu.y dda`o,
Ba^y gio+` kha'c the^? ha`ng ra`o la^u na(m.
(ca'i qua? hu+)
Em do`n, anh qua' si me^,
Em gia`, anh la.i nhu'n tre^` bo+?i dda^u.
(Ca' cha'n)
Ta dda^u ha' de^~ chi.u nghe`o,
Ho'a co^ng da^~u ddi.nh, ma^'y dde`o cu~ng ba(ng.
(Rau ca?i tro+`i)
Con ddeo, con the.o, con bo^`ng,
A, B chu+a bie^'t, xin (vo+'i) cho^`ng ho.c cho+i.
(Tra'i Me do^'t)
Kho^ng hu+o+ng nhu+ng la.i ddo? lo`ng,
Mo^~i dde^m he' mo+?, bu+o+'m ong kho' ga^`n.
(Hoa dde`n)
Ngoa.i khoa, cu+'u ca^'p da^n ddoa`n,
sao tra tie^'ng du+~ cho cha`ng va^.y vay
(Con ga` a'c)
Nu+~a tra(ng pha^n re~ dda^`u cho^`ng,
Mo^.t ba^`y con tre?, a(~m bo^`ng tre^n tay.
(Ca'i qua.t gia^'y)
Cho+` em
Dde`n Sai` go`n ngon xanh ngo.n ddo?,
Dd`en My~ tho ngon to? ngo.n lu,
Em ve^` em ho.c chu+~ nhu,
Chi'n tra)ng anh ddo+.i, mu+o+`i thu anh cho+`.
Thuye^`n o+i co' nho+' be^'n cha)ng,
Be^'n thi` mo^.t da. kha)ng kha)ng ddo+.i thuye^`n.
Em ddi ddu*o*`ng a^'y xa xa,
DDe^? anh o^m bo'ng tra(ng ta` na(m canh.
Nu*o*'c non mo^.t ga'nh chung ti`nh,
Nho*' ai, ai co' nho*' mi`nh hay kho^ng.
Dde^m dde^m ddo^'t ddi?nh hu+o+ng tra^`m
Kho'i le^n nghi ngu't a^m tha^`m nho+' em.
Nho+' lo+`i nguye^.n u+o+'c ba sinh,
Xa xo^i ai co' bie^'t ti`nh cha(ng ai ?
Khi ve^` ho?i lie^?u Chu+o+ng dda`i
Ca`nh xua^n dda~ be? cho ai mo^.t ca`nh,
Co' ye^u anh thi` be? qua'ch cho anh. :)
Tho^n nu*~ Vie^.t-Nam trong Ca-dao.
Co' the^? noi' kho^ng ngoa ra<`ng muo^'n bie^'t ro~ phong tu.c,ta^.p qua'n, ne^'p so^'ng, ti'nh ti`nh cua? nha^n da^n VN, ta chi? vie^.c ti`m trong ca-dao, tu.c ngu*~. Vi` va^'n dde^` na`y bao qua't, ro^.ng lo*'n qua', ne^n chu'ng to^i xin chi? dde^` ca^.p mo^.t khia' ca.nh cua? va^'n dde^`. Ddo' la` phu. nu*~_hay ddu'ng ho*n_Tho^n nu*~ Vie^.t-Nam trong ca-dao.
Ngay tu*` lu'c co`n a<~m ngu*a? cho dde^'n khi bie^'t la^~y bie^'t bo`, em ga'i que^ VN lo*'n le^n da^`n da^`n trong nhi.p vo~ng, trong tie^'ng ha't cua? ba` ru chau', me. ru con, chi. ru em:
"Ca'i ngu? ma`y ngu? cho la^u,
Me. ma`y ddi ca^'y ddo^`ng sa^u chu*a ve^`.
Ba<'t ddu*o*.c con ca' ro^, tre^,
Tro`ng co^? lo^i ve^` cho ca'i ngu? a
Ma^'y va^`n ca-dao mo^.c ma.c, bi`nh di. dda~ tha^'m va`o tie^`m thu*'c ddu*'a tre? ne^n sau na`y lo*'n le^n tha`nh chi., tha`nh me. ro^`i tha`nh ba`, no' dda~ ha't ddi ha't la.i kho^ng bie^'t la` la^`n thu*' bao nhie^u dde^? ru em, ru con ro^`i ru chau' theo nhi.p vo~ng ddu*a keo~ ke.t dde^`u dde^`u...
Tha^'m thoa't con be' dde^? to'c tra'i dda`o cun cu't nga`y na`o nay dda~ giu'p ddo*~ ddu*o*.c me. trong nhu*~ng vie^.c la<.t va<.t nhu*: que't nha`, be^' em, cha
To^'i qua sa'ng tra Em ddi ga'nh nu*o*'c ti`nh co*` ga<.p anh.
Va`o vu*o*`n ha'i qua? cau xanh,
Bo^? ra la`m sa'u mo*`i anh xo*i tra^`u.
Tra^`u na`y te^m nhu*~ng vo^i ta^`u,
Giu*a~ dde^.m ca't ca'nh, ddo^i dda^`u que^' cay.
Mo*`i anh xo*i mie^'ng tra^`u na`y,
Du` ma<.n, du` nha.t, du` cay, du` no^`ng.
Du` cha Xo*i da
Va` mo^.t chie^`u kia co^ da'm ha't ghe.o ca? cha`ng trai ddi ddu*o*`ng, la.i co`n cu*o*`i khu'c khi'ch la`m cha`ng ta ddo? ma<.t bu*o*'c mau:
Ho*i~ anh ddi ddu*o*`ng ca'i quan,
Du*`ng cha^n ddu*'ng la.i em than va`i lo*`i.
Ddi dda^u vo^.i ma^'y anh o*i!
Co^ng vie^.c dda~ co' chi. to^i o*? nha`...
Tho*`i xa xu*a khi chie^'c vo~ng ddie^`u co`n la` su*. mo* u*o*'c chung
cua? phu. nu*~ VN thi`, o*? la`ng que^, dda so^' tho^n nu*~ dde^`u hu*o*'ng lo`ng ve^` anh ddo^`, tha^`y khoa':
la^'y cho^`ng cho dda'ng ta^'m cho^`ng,
Bo~ co^ng trang ddie^?m ma' ho^`ng ra Cha Tham vi` ca'i bu't ca'i nghie^n anh ddo^`!
su*. thie^n vi. ro~ re^.t a^'y la`m cha`ng no^ng phu cay cu' va` ca
Ai o*i cho*' la^'y ho.c tro`,
Da`i lu*ng to^n' vai? a
Nhu*ng dda^`y mo^.t bu.ng chu*~ nghia~, anh ddo^` dda^u chi.u le'p ve^', la^.p tu*'c pha?n u*'ng ngay:
Hay na<`m dda~ co' vo~ng dda`o,
Da`i lu*ng dda~ co' a'o tra`o nha` vua.
Hay a Vie^.c gi` ma` cha
Ly' lua^.n nghe chu*`ng xuo^i tai, ne^n nhie^`u co^ va^~n u*a anh ddo^`
ma?nh mai ho*n cha`ng no^ng phu vai u thi.t ba<'p, ma<.c da^`u kho^ng phai? anh ddo^` na`o ro^`i ra cu~ng thanh va^n dda<'c lo^. dde^? ma` "ngu*.a anh ddi tru*o*'c, vo~ng na`ng ddi sau". Tuy nhie^n ddu*o*.c la`m vo*. anh ddo^`, ca'c co^ va^~n thi'ch va` chi.u kho' thu*'c khuya so*'m ta^`n ta?o nuo^i cho^`ng a
Canh mo^.t do.n cu*?a do.n nha`,
Canh hai de^.t cu*i?, canh ba ddi na<`m.
Canh tu* bu*o*'c sang canh na Tri`nh anh da^.y ho.c cho*' na<`m la`m chi.
Nu*a~ mai chu'a mo*? khoa thi,
Ba?ng va`ng ra.ng ro*~ kia` dde^` te^n anh.
Bo~ co^ng cha me. sa<'m sanh,
Tie^`n lu*ng ga.o tu'i cho anh va`o tru*o*`ng.
Nghi ve^. ddo'ng hai be^n ddu*o*`ng,
Ngu*.a anh ddi tru*o*'c vo~ng na`ng theo sau.
Ke? chie^n ngu*o*`i tro^'ng ddua nhau,
Tie^'ng khoan ro^.n ri.p tie^'ng mau ra^.p ri`nh.
Nhu*ng kho^ng phai? co^ na`o cu~ng thi'ch la^'y anh ddo^` tha^`y khoa'; cu~ng co' co^ nghi~ kha'c. Va` dda^y ta ha~y nghe mo^.t tho^n nu*~ tho? the? no^i~ lo`ng:
Mo^.t na Em ngo^`i em ti'nh co' gi` cha Tha'ng gie^ng a Tha'ng hai ro^i~ rai~ quay ra nuo^i ta<`m.
Tha'ng ba ddi ba'n vai? tha^m,
Tha'ng tu* ddi ga<.t, tha'ng na Tha'ng sau' em ddi buo^n be`,
Tha'ng bay? tha'ng ta'm tro*? ve^` ddong ngo^.
Chi'n mu*o*`i ca<'t ra. ddo^`ng mua`;
Mo^.t cha.p vo*' phai? anh ddo^` da`i lu*ng.
Anh a Dde^? cho em phai? quanh na Cha Ga.o bo^` tho'c ddo^'ng co`n phie^`n no^i~ chi ?
Song le du` la^'y anh ddo^` anh khoa' hay ga' nghia~ vo*'i no^ng phu, ca'c co^ cu~ng va^~n phai? hai su*o*ng mo^.t na<'ng, dda^`u ta<'t ma<.t to^'i lo ga'nh va'c giang so*n nha` cho^`ng. Vi` anh ddo^` anh khoa' thu*o*`ng nghe`o ma` co^ng vie^.c nha` no^ng thi` quanh na
Mo^.t nga`y hai bu*a~ co*m dde`n,
Co`n gi` ma' pha^'n ra
Dda~ the^', nhie^`u khi la.i vo*' phai? anh cho^`ng kho^ng chi.u cha
Cho^`ng em no' cha To^? to^m, xo'c ddia~ no' thi` cho*i hoang.
Noi' ra xa^'u thie^'p ho^? cha`ng,
No' gia^.n no' pha' tan hoang cu*?a nha`!
Noi' dda^y co' chi. em nha`:
Co`n da Em ba'n ddi tra? no*. cho cho^`ng,
Co`n a
Pha?n u*'ng ba<`ng ca'ch nha` co`n chu't gi` nha<.t nha.nh ddi ba'n he^'t dde^? "tra? no*. co*` ba.c cho cho^`ng", dde^? me. con "he^'t nhi.n" cho ca'm ca?nh vo*'i dda^'t tro*`i, dde^? anh cho^`ng hu* tra<'ng ma<'t ra!
Pha?n u*'ng tie^u cu*.c, nhe. nha`ng nhu* va^.y; co' le~ chi? co' ca'c co^ tho^n nu*~ VN mo*'i la`m ddu*o*.c! Vi` thai' ddo^. na`y ddo`i hoi? nhie^`u ddu*'c ti'nh: kho^ng nhu*~ng nhu mi` hie^`n ha^.u ma` co`n phai? nhie^`u nha^~n nhi.n, gia^`u hy sinh.
Nha^~n nhi.n, hy sinh, thu? thu*o*`ng an pha^.n, e'p mi`nh trong khuo^n
kho^? kha<'t khe cua? le^~ gia'o, cha^'p nha^.n mo.i ba^'t co^ng cua? ne^`n lua^n ly' co^? truye^`n...Ddo' la` ba?n ti'nh cua? phu. nu*~ VN xu*a ddu*o*.c dda`o ta.o kha<'t khe trong gia'o ly' Kho^?ng Ma.nh. Cho ne^n ta kho^ng la. tru*o*'c ca?nh co' le~ chi? co' o*? nu*o*'c ta tru*o*'c dda^y ma` hie^'m tha^'y o*? xa~ho^.i na`o kha'c tre^n the^' gio*'i:
Cho^`ng gia^.n thi` vo*. la`m la`nh,
Mie^.ng cu*o*`i ho*'n ho*? ra<`ng anh gia^.n gi`?
Thu*a anh, anh gia^.n em chi ?
Muo^'n la^'y vo*. le~ em thi` la^'y cho !
Tha^.t la` ngoan, tha^.t la` hie^`n, tha^.t la` "Vie^.t-Nam" o*? ca'i
tho*`i co`n na<.ng ne^` anh? hu*o*?ng Nho gia'o. O*? ca'i tho*`i ma` me. luo^n luo^n nha<'c nho*? con ga'i kho^ng ddu*o*.c "ho.c tho'i chua ngoa", phai? luo^n luo^n "tu*o*i ta<'n", phai? "khoan a
Con o*i! Me. bao? con na`y:
Ho.c buo^n ho.c ba'n cho ta`y ngu*o*`i ta.
Con ddu*`ng ho.c thoi' chua ngoa,
Ho. ha`ng ghe't bo?, ngu*o*`i ta che^ cu*o*`i.
Du` no du` ddo'i cho tu*o*i,
Khoan a Pho`ng khi ddo'ng go'p vie^.c la`ng,
Ddo^`ng tie^`n ba't ga.o lo toan cho cho^`ng...
Tru*o*'c la` dda<'c nghia~ cu`ng cho^`ng,
Sau la` ho. ma.c se~ kho^ng che^ cu*o*`i.
Con o*i! Nho*' ba^'y nhie^u lo*`i...
Trong ca-dao, co^ tho^n nu*~ VN co`n hie^.n ra du*o*'i nhie^`u khia' ca.nh dda'ng ye^u, dda'ng me^'n, dda'ng tro.ng va` cu~ng dda'ng thu*o*ng...Nhu*ng tho^i, xin ngu*ng noi' dde^? mo*`i ba.n ddo.c la<'ng nghe...Vi` tre^n thu*a? ruo^.ng dda<`ng kia, co^ ddang vu*`a la`m vu*`a gu*i? ta^m ti`nh trong gio.ng ca quye^'n ru~:
Co' dde^m ra ddu*'ng dda<`ng ta^y,
Tro^ng le^n chi? tha^'y bo'ng ma^y ta` ta`.
Co' dde^m ra ddu*'ng vu*o*`n hoa,
Tro^ng le^n chi? tha^y' sao ta` xanh xanh.
Co' dde^m tho* tha^?n mo^.t mi`nh,
Mo^.t dde^m thu*'c ca? na Co' dde^m ta.c dda' ghi va`ng,
Nga`y na`o em cha? nho*' cha`ng, cha`ng o*i!
Thu*o*ng mi`nh la<'m la<'m, mi`nh o*i!
Nho*' mie^.ng mi`nh noi', nho*' lo*`i mi`nh than.
Nho*' mi`nh nhu* nho*' la.ng va`ng,
Kha't khao vi` ne^'t, mo* ma`ng vi` duye^n.
Nho*' mi`nh nhu* bu't nho*' nghie^n,
Nhu* mu*.c nho*' gia^'y, nhu* thuye^`n nho*' so^ng.
Nho*' mi`nh nhu* vo*. nho*' cho^`ng,
Nhu* chim nho*' to^?, nhu* ro^`ng nho*' ma^y.
Va` ba^y gio*` mo^i~ khi nho*' ve^` ddo^`ng ruo^.ng na
Ba`ng Ba' La^n
TI`NH YE^U
DDo^i ta nhu* lu*?a mo*'i nhen,
Nhu* tra(ng mo*'i mo.c, nhu* dde`n mo*'i khe^u
Mu*a tu*` trong nu'i mu*a ra,
Mu*a kha('p thie^n ha., mu*a qua chu`a Tha^`y.
DDo^i ta ba('t ga(.p nhau dda^y,
Nhu* con bo` ga^`y ga(.p ba~i co? non.
Vo*. cho^`ng nhu* ddo^i chim cu cu:
Cho^`ng thi` ddi tru*o*'c, vo*. ga^.t gu` theo sau.
Anh co`n son, em cu~ng co`n son,
U*o*'c gi` ta ddu*o*.c la`m con mo^.t nha`!
Ca'nh ho^`ng bay bo^?ng tro*`i thu
Thu*o*ng em chim ga'y cu'c cu trong lo^`ng.
Duye^n may, tay be^' tay bo^`ng,
Thu*o*ng ai vo` vo~ trong pho`ng chie^'c tha^n.
Chim kho^n dda^.u no'c nha` quan
Trai kho^n ti`m vo*., ga'i ngoan ti`m cho^`ng.
Trai kho^n ti`m vo*. cho*. ddo^ng,
Ga'i ngoan ti`m cho^`ng o*? cho^'n ba qua^n.
Tre`o le^n tra'i nu'i Thie^n Thai, (*)
Ga(.p hai con phu*o*.ng a(n xoa`i tre^n ca^y.
DDo^i ta ddu*o*.c ga(.p nhau dda^y,
Kha'c gi` chim phu*o*.ng ga(.p ca^y ngo^ ddo^`ng!
(*) Thuo^.c huye^.n Gia Lu*o*ng, Ha` Ba('c.
DDe^m khuya thie^'p mo*'i ho?i cha`ng:
Cau xanh a(n vo*'i tra^`u va`ng xu*'ng cha(ng?
- Tra^`u va`ng nha' la^~n cau xanh,
Duye^n em sa'nh vo*'i ti`nh anh tuye^.t vo*`i.
DDe^m khuya du*o*'i dda^'t tre^n tro*`i
Mo^.t mi`nh co^ ddu*'ng, co^ ngo^`i, co^ nghe.
Co^ nghe he^'t gio.ng con ve,
DDe^'n lo*`i con cuo^'c go.i he` tie^'c xua^n...
Em ve^` ca('t ra. dda'nh tranh
Cha(.t tre che? la.t cho anh lo*.p nha`.
So*'m khuya ho`a thua^.n ddo^i ta,
Ho*n ai ga'c ti'a la^`u hoa mo^.t mi`nh.
Hai tay bu*ng ddo.i che` ta^`u,
Vu*`a ddo^i thi` la^'y, ham gia`u la`m chi!
DDo*.i cho*` tru'c o*? vo*'i mai
DDo*.i cho*` anh o*? vo*'i ai chu*a cho^`ng.
Ngu*o*`i ta ca^u be^? ca^u so^ng,
To^i dda^y ca^u la^'y con o^ng cha'u ba`.
Co' cho^`ng thi` nha? mo^`i ra,
Kho^ng cho^`ng em ca('n em tha la^'y mo^`i!
Co' tra^`u kho^ng vo? kho^ng vo^i,
Co' cha(n co' chie^'u, kho^ng ngu*o*`i na(`m chung.
Che`o mau cho thie^'p ga(.p cha`ng
Hai ta hie^.p la.i cho tha`nh mo^.t ddo^i
Ruo^.ng ai thi` na^'y dda('p bo*`,
Duye^n ai na^'y ga(.p, ddo*.i cho*` uo^?ng co^ng.
Cho`ng cha`nh nhu* no'n kho^ng khua,
Nhu* thuye^`n kho^ng la'i, nhu* chu`a kho^ng su*.
Kho^ng su* thi` la.i ti`m su*,
Anh kho^ng co' vo*. cu~ng hu* ma^'t ddo*`i.
Mong sao anh bie^'n ra ta(`m,
Em bie^'ng ra no^'ng ta na(`m chung cho*i.
Khi na`o cho ho*.p hai ho*i,
Ghe' tai no'i nho? nhu*~ng lo*`i thu?y chung.
Ngo' ra so^ng Ca'i
Ngo' ngoa'i tha^'y ddi`nh
Ha.c cha^`u tha^`n co`n ddu? ca(.p
Huo^'ng chi mi`nh muo^'n le? ddo^i!
Xa xo^i chi ddo' ma` la^`n,
Pha?i hu*o*ng hu*o*ng be'n, pha?i tra^`m tra^`m tho*m.
DDa^'y co`n kho^ng, dda^y cu~ng co`n kho^ng.
DDa^'y ke'n vo*. dde.p, dda^y tro^ng cho^`ng ma^`u .
Ma^~u ddo*n no*? ca.nh nha` tho*,
DDo^i ta trinh tie^'t ddo*.i cho*` la^'y nhau.
Ti`nh co*` em ga(.p em dda^y,
Nhu* ca' ga(.p nu*o*'c nhu* ma^y ga(.p ro^`ng.
Ma^y ga(.p ro^`ng ma^y lo^`ng cuo^`n cuo^.n,
Ca' ga(.p nu*o*'c con ngu*o*.c con xuo^i.
Cho^`ng Nam vo*. Ba('c anh o*i!
Sao anh cha(?ng la^'y mo^.t ngu*o*`i nhu* em?
Cha(?ng tham nha` ngo'i bu*'c ba`n,
Tra'i duye^n coi ba(~ng mo^.t gian chuo^`ng ga`.
Ba gian nha` xa. loa` xoa`,
Pha?i duye^n coi tu*.a chi'n toa` nha` lim.
DDa^'y ddo^ng thi` dda^y be^n ta^y,
DDa^y chu*a co' vo*., dda^'y nay ti`m cho^`ng.
Con trai chu*a vo*. dda~ xong,
Con ga'i chu*a cho^`ng, buo^`n la('m em o*i!
DDo' co' ddu? ddo^i a(n ro^`i la..i ngu?.
DDa^y co' mo^.t mi`nh thu*'c ddu? na(m canh.
Chim quye^n a(n tra'i nha~n lo^`ng,
Thia thia quen cha^.u, vo*. cho^`ng quen ho*i.
Vo*. cho^`ng la` nghi~a ta`o khang,
Xuo^'ng khe ba('t o^'c, le^n nga`n ha'i rau.
Hai ddu*'a mi`nh gio^'ng the^' ca^y cau,
Anh be. em be. nu*o*ng nhau suo^'t ddo*`i.
Trie^'t ly' da^n to^.c Vie^.t Nam qua tu.c ngu+~
Vo~ Thu-Ti.nh
Ve^` y' nghi~a cu?a tu.c ngu+~, trong Vie^.t-Nam va(n-ho.c su+? ye^'u, Du+o+ng Qua?ng Ha`m dda~ nha^.n xe't: " Ca'c ca^u tu.c ngu+~ la` do nhu+~ng ddie^`u kinh nghie^.m cu?a co^? nha^n dda~ chung ddu'c la.i, nho+` dda^'y ma` ngu+o+`i da^n vo^ ho.c cu~ng co' mo^.t tri' thu+'c tho^ng thu+o+`ng dde^? la`m a(n va` cu+ xu+? o+? ddo+`i... ". (1)
Pha.m The^' Ngu~, trongVie^.t Nam Va(n ho.c su+? gia?n u+o+'c ta^n bie^n dda~ ghi: "Tu.c ngu+~ la` kho ta`ng kinh nghe^.m va` hie^?u bie^'t cu?a ngu+o+`i xu+a ve^` vu~ tru. cu~ng nhu+ ve^` nha^n sinh....Co' the^? no'i ddo' la` mo^.t quye^?n sa'ch kho^n mo+? ngo? va` lu+u truye^`n trong gio+'i bi`nh da^n tu+` xu+a dde^'n nay. " (2)
To'm la.i, theo ca'c nha` bie^n kha?o na^`y thi` ca'c ca^u tu.c ngu+~ la` mo^.t "quye^?n sa'ch kho^n, mo^.t kho ta`ng kinh nghie^.m va` hie^?u bie^'t ve^` vu~ tru. va` ve^` nha^n sinh" giu'p cho da^n gian ta "co' ddu+o+.c mo^.t tri thu+'c tho^ng thu+o+`ng dde^? la`m a(n va` cu+ xu+? o+? ddo+`i".
Trong ca'c tu.c ngu+~ cu?a chu'ng to^i dda~ su+u ta^.p, ngoa`i nhu+~ng ca^u no'i ve^` "mu+u sinh" va` "ta^m ly' ngu+o+`i ddo+`i" ra (nhu+ canh no^ng, tho+`i tie^'t, nghe^` nghie^.p, phong tu.c, lua^n ly', ly' su+. ddu+o+ng nhie^n..., ma` o+? va(n chu+o+ng truye^`n kha^?u nu+o+'c na`o cu~ng co'), thi` pha^`n nhie^`u la` nhu+~ng ca^u ve^` "ca'i bie^'t", ve^` "ca'i kho^n" cu?a ngu+o+`i ddo+`i, ro^`i dde^'n nhu+~ng ca^u ve^` "vu~ tru." (nhu+ dda.o Tro+`i, va^.n me^.nh con ngu+o+`i, Pha^.t, tu ha`nh, phu'c ddu+'c...), ve^` "nha^n sinh" (nhu+ trung vo+'i vua, quan la.i tham nhu~ng, ca'c kinh nghie^.m u+'ng xu+? kho^n ngoan giu+~a xa~ ho^.i vo+'i nhau).
Chu'ng to^i nghi~ ra(`ng dda^y la` ca^?m nang, la` ba?n chu'c thu+ cu?a tie^`n nha^n, truye^`n la.i cho con cha'u ca? mo^.t "trie^'t ly' da^n to^.c" xa^y du+.ng tre^n ca'i "bie^'t" va` ca'i "kho^n", dde^? cu+ xu+? cho ddu'ng "dda.o la`m ngu+o+`i", theo "Le~ Tro+`i va` Ti`nh ngu+o+`i". Tuy tie^`n nha^n kho^ng no'i ro~ ra, nhu+ng con cha'u chu'ng ta pha?i hie^?u ra(`ng du.ng y' cu?a ca'c Nga`i kho^ng ngoa`i mu.c ddi'ch to^'i thu+o+.ng la` chi? ddu+o+`ng cho chu'ng ta "tranh dda^'u ba?o to^`n no`i gio^'ng, dda^'t nu+o+'c, cho^'ng xa^m la(ng cho kho?i bi. ddo^`ng ho'a, die^.t chu?ng".
Ca'c nha` Nho, ca'c tha`nh pha^`n sang gia`u, ca'c thi. da^n co' nhu+~ng sa'ch vo+? cu?a Nho gia'o dde^? ca(n cu+' va`o dda^'y ma` u+'ng xu+? vo+'i nhau. Co`n da^n gian no^ng tho^n kho^ng co' chu+~, ne^n trong su+. giao thie^.p, u+'ng xu+? thu+o+`ng nga`y, chi? ca(n cu+' va`o ca'c ca^u tu.c ngu+~, la` kho ta`ng hie^?u bie^'t, kho^n ngoan, kinh nghie^.m ma` tie^`n nha^n dda~ truye^`n mie^.ng la.i cho chu'ng ta. Tu.c ngu+~ nu+o+'c ta ra^'t nhie^`u, kho^ng co' mo^.t tru+o+`ng ho+.p na`o ma` da^n gian kho^ng co' the^? du`ng mo^.t va`i ca^u tu.c ngu+~ dde^? minh chu+'ng cho tha'i ddo^., ha`nh vi cu?a mi`nh.
O+? ba`i Pare'miologie vie^tnamienne et compare'e ("Tu.c-ngu+~- ho.c Vie^.t Nam va` ddo^'i chie^'u"), ho.c gia? Tha'i Va(n Kie^?m co' ke^? la.i ca^u chuye^.n ve^` co^ng du.ng cu?a tu.c ngu+~ trong mo^.t vie^.c tranh cha^'p giu+~a da^n gian vo+'i nhau, to'm lu+o+.c nhu+ sau:
" Tru+o+'c dda^y co' mo^.t la'i buo^n ba'n cho ngu+o+`i Vie^.t Thu+o+.ng mo^.t ca'i a'o ba(`ng va?i bo^ng gia' 50 ddo^`ng, tra? ddu+o+.c 30, co`n thie^'u 20 ddo^`ng, thi` ngu+o+`i Thu+o+.ng bo? le^n nu'i kho^ng tha^'y quay la.i thanh toa'n. Sau mo^.t tho+`i gian kha' la^u, ngu+o+`i la'i buo^n ga(.p la.i ngu+o+`i Thu+o+.ng xuo^'ng ddi cho+., lie^`n tu'm la^'y da^~n dde^'n vie^n cai tri. ngu+o+`i Pha'p dde^? kie^.n. Ngu+o+`i Thu+o+.ng no'i a'o mua, va?i kho^ng to^'t, kho^ng xu+'ng 50 ddo^`ng, nay y chi.u tra? the^m 10 ddo^`ng nu+~a ma` tho^i. Co`n ngu+o+`i la'i buo^n nha^'t ddi.nh ddo`i cho ddu+o+.c 20. Vie^n cai tri. Pha'p xe't vie^.c cu~ng kho^ng co' gi` ra('c ro^'i, ma` y la.i no'i tie^'ng Vie^.t va` tie^'ng Thu+o+.ng tho^ng tha.o, tha^'y kho^ng ca^`n go.i vie^n chu+'c Vie^.t dde^'n giu'p. Kho^ng ngo+` suo^'t ca? buo^?i mai y gia?i thi'ch lua^.t le^., khuye^n du. ddu? mo.i ca'ch, ma` ca? hai be^n nguye^n bi. va^~n kho^ng ai chi.u nghe theo. Cu`ng la('m, y cho go.i vie^n chu+'c Vie^.t
dde^'n.
Vie^n chu+'c Vie^.t chi? no'i qua no'i la.i co' ma^'y phu't ma` ngu+o+`i la'i buo^n ba(`ng lo`ng nha^.n 10 ddo^`ng. Vie^n cai tri. Pha'p la^'y la`m la., ho?i, thi` vie^n chu+'c Vie^.t ke^? la.i la` dda~ du`ng ca'c ca^u tha`nh ngu+~, tu.c ngu+~ dde^? no'i vo+'i ngu+o+`i la'i buo^n ra(`ng: "Anh cho ngu+o+`i Thu+o+.ng ma('c chi.u nhu+ va^.y cu~ng nhu+ "tha? tra^u vo^ ru'", nay ddu+o+.c ngu+o+`i Thu+o+.ng ba(`ng lo`ng tra? the^m 10 ddo^`ng, la` nhu+ "cu?a ddo^? ma` ho^'t" la.i tho^i. Xu+a nay anh co' tha^'y ai ho^'t cu?a ro+i la.i cho ddu? kho^ng? O^ng ba` ta thu+o+`ng no'i: "ga.o ddo^? lu+o+.m cha(?ng dda^`y thu'ng". Ba^y gio+` ho. ba(`ng lo`ng tra? 10 ddo^`ng la` ddu+o+.c ro^`i, cho+' ba`y chuye^.n kie^.n ca'o vi` tu.c ngu+~ ta co' ca^u: "ddu+o+.c kie^.n mu+o+`i bo^'n quan na(m, thua kie^.n mu+o+`i la(m quan cha(?n ". Kho^n da.i, ho+n thie^.t the^' na`o, la` mo^.t thu+o+ng gia, anh ha(?n tha^'y ro~." Ngu+o+`i la'i buo^n cho la` pha?i, ne^n nghe theo." (3)
1- Kho^n da.i trong thi ca
Va^'n dde^` "kho^n da.i" ra^'t quan tro.ng trong vie^.c xu+? the^', cho ne^n trong va(n tho+ cu?a ca'c ba^.c thu+'c gia? xu+a nay, va^~n thu+o+`ng tha^'y ddu+o+.c no'i dde^'n.
Tu+` the^' ki? thu+' XV, Nguye^~n Tra~i, trong Quo^'c-a^m thi ta^.p, dda~ ne^u le^n va^'n dde^` "kho^n da.i" na^`y:
"Cha(?ng kho^n cha(?ng da.i, chi? u+o+ng u+o+ng,
"Cha(?ng da.i ngu+o+`i ho`a (ta^'t ca?) la.i cha(?ng thu+ong."
dda.i y' no'i ra(`ng ne^'u ta cha(?ng chi.u nha^.n la` da.i thi` ta^'t ca? mo.i ngu+o+`i cha(?ng ai thu+o+ng mi`nh...
dde^'n the^' ki? thu+' XVI, trong Ba.ch-Va^n am quo^'c ngu+~ thi ta^.p, Tra.ng Tri`nh cu~ng pha^n bie^.t hai chu+~ "kho^n da.i" nhu+ sau:
"Kho^n thi` ngu+o+`i da'i (so+., ne^?), da.i thi` thu+o+ng,
"Nha('n ba?o bao nhie^u ngu+o+`i o+? the^',
"Cha(?ng kho^n dda`nh do+?, cho+' u+o+ng u+o+ng."
Nghi~a la`: Kho^n thi` tha^.t kho^n cho ngu+o+`i ta so+., da.i thi` ro~ ra`ng da.i ddi cho ngu+o+`i ta thu+o+ng, ne^'u kho^ng kho^n ddu+o+.c thi` dda`nh chi.u da.i, cho+' kho^ng ne^n u+o+ng nga.nh.
Va`o cuo^'i the^' ki? thu+' XIX, khi ngu+o+`i Pha'p ba('t dda^`u dda(.t quye^`n tho^'ng tri. o+? nu+o+'c ta, Nguye^~n Khuye^'n ca'o be^.nh tu+` quan, la`m ra ve? nga^y ngo^ dde^? kho?i bi. e'p ra la`m vie^.c la.i. O+? Nam ddi.nh tho+`i ba^'y gio+`, co' mo^.t ngu+o+`i dda`n ba` te^n la` Me. Mo^'c, cho^`ng ddi ma^'t ti'ch (co' thuye^'t cho la` theo kha'ng chie^'n), ba` gia? ddie^n gia? cuo^`ng va` hu?y hoa.i nhan sa('c dde^? kho?i bi. cho.c ghe.o. Nguye^~n Khuye^'n tha^'y ta^m su+. cu?a ba` gio^'ng vo+'i ta^m su+. cu?a mi`nh, ne^n ca?m ta'c ra mo^.t ba`i ha't no'i, co' ca^u ke^'t nhu+ sau:
"Ma?nh gu+o+ng trinh va(`ng va(.c quye^'t kho^ng nho+,
"dda('p tai, nga?nh ma(.t la`m ngo+,
"Ra(`ng kho^n cu~ng ke^., ra(`ng kho+` cu~ng tha^y.
"Kho^n kia de^~ ba'n da.i na^`y..." (4)
Ro^`i dde^'n dda^`u the^' ki? thu+' XX, Tra^`n The^' Xu+o+ng cu~ng than le^n:
"Thie^n ha. ddua nhau no'i da.i kho^n,
"Bie^'t ai la` da.i, bie^'t ai kho^n?
"Kho^n nghe^` co+` ba.c la` kho^n da.i,
"Da.i cho^'n va(n chu+o+ng, a^'y da.i kho^n..."
Va^'n dde^` "kho^n, da.i" na^`y, tu+` tho+`i xa xu+a, o+? Trung Hoa, Kho^?ng Tu+? (551- 479 t.T.L.) cu~ng dda~ ne^u ra dde^? gia?ng da.y cho ca'c mo^n dde^., ra(`ng: "Ninh Vo~ Tu+?, khi trong nu+o+'c co' dda.o ly' thi` o^ng ta to? ra co' ta`i tri' (dde^? ra la`m vie^.c), nhu+ng ga(.p khi chi'nh quye^`n vo^ dda.o, thi` o^ng la`m nhu+ ngu da.i (dde^? kho?i bi. e'p ra co.ng ta'c, tie^'p tay vo+'i qua^n cu+o+`ng ba.o sa't ha.i nha^n da^n). Ca'i kho^n cu?a o^ng nhie^`u ngu+o+`i la`m ddu+o+.c, dde^'n nhu+ ca'i ngu cu?a o^ng thi` kho^ng ma^'y ai bi` ki.p." (5)
2- Kho^n da.i trong tu.c ngu+~
Trong ca'c ca^u tu.c ngu+~ cu?a ta, da^n gian dda~ no'i nhie^`u ve^` "kho^n" da.i", va` dda(.c bie^.t, cu~ng co' mo^.t ca^u gio^'ng nhu+ ca'c ca^u tho+ cu?a Nguye^~n Tra~i va` Nguye^~n Bi?nh Khie^m vu+`a tha^'y tre^n dda^y:
"Kho^n cho ngu+o+`i da'i (ne^?, so+.), da.i cho ngu+o+`i thu+o+ng
"Do+? do+? u+o+ng u+o+ng, to^? cho ngu+o+`i ta ghe't."
Nhu+ng vi` sao da^n ta cho ra(`ng ca^`n pha?i pha^n bie^.t du+'t khoa't "kho^n", "da.i" nhu+ the^'?
Nguye^n la` tra?i qua bao the^' ki?, da^n to^.c Vie^.t thu+o+`ng xuye^n pha?i cho.n lu+.a giu+~a hai con ddu+o+`ng: dda^`u ha`ng, co.ng ta'c vo+'i ddi.ch, hay kha'ng chie^'n cho^'ng la.i vo+'i ngoa.i xa^m va` ba.o quye^`n ddo^.c ta`i ta`n a'c. Con ddu+o+`ng na`o la` kho^n? Con ddu+o+`ng na`o la` da.i?
Nhu+ng kho^n hay da.i, thu+o+`ng bi. ca'c tha`nh kie^'n chu? quan thie^n le^.ch cu?a ngu+o+`i ddo+`i chi pho^'i. La('m khi, ddie^`u ma` ta cho la` kho^n, thi` ngu+o+`i kha'c la.i cho la` da.i, hay ngu+o+.c la.i, nhu+ trong co^? ti'ch "Tra^u ru+`ng vo+'i tra^u nha` ":
"Tra^u ru+`ng che^ tra^u nha` la` da.i, vi` dde^? cho chu? ba('t la`m vie^.c cu+.c nho.c, ro^`i cuo^'i cu`ng cu~ng bi. chu? la`m thi.t, va` cho mi`nh la` kho^n vi` dda~ cho.n cuo^.c so^'ng tu+. do, kho^ng bi. cu+o+~ng ba'ch lao lu+.c. Co`n tra^u nha` thi` che^ la.i tra^u ru+`ng la` da.i, vi` o+? ru+`ng bi. ddo'i kha't, nha^'t ddi.nh co' nga`y se~ bi. beo co.p a(n thi.t, va` cho mi`nh la` kho^n vi` thu+o+`ng nga`y co' co? dde^? a(n, co' nha` dde^? o+?, kho?i bi. da~i da^`u mu+a na('ng, kho?i bi. thu' du+~ sa't ha.i. Be^n na`o cu~ng tu+. cho mi`nh la` kho^n ho+n be^n kia, va` ca?nh ca'o la^~n nhau: "Kho^n thi` so^'ng, mo^'ng (da.i) thi` che^'t". (Truye^.n co^? nu+o+'c Nam, Nguye^~n Va(n Ngo.c, ta^.p 2, to'm lu+o+.c truye^.n so^' 28).
Trong suo^'t bao nhie^u the^' ki? bi. ngoa.i thuo^.c hay hay bi. ke^`m ha~m du+o+'i ca'c che^' ddo^. ba.o ngu+o+.c, ca'i "kho^n tha^.t", "kho^n gia?", va` ca'i "da.i tha^.t", "da.i gia?" thu+o+`ng bi. la^~n lo^.n vo+'i nhau.
Tuy va^.y, da^n gian kho^ng pha?i la` kho^ng pha^n bie^.t ddu+o+.c, song kho^ng da'm no'i ro~ ra, ma` tra'i la.i, thu+o+`ng co`n la`m nhu+ da.i kho+` kho^ng bie^'t dde^'n. Cu~ng nhu+ Nguye^~n Khuye^'n, da^n gian dda~ co' ca^u ki'n dda'o tu+. ha`o ra(`ng:
"Ru` dda^`u, gia? da.i, la`m nga^y,
"Kho^n kia de^~ ba'n da.i na^`y ma` a(n !"
Sau dda^y, chu'ng to^i xin mu+o+.n lo+`i cu?a Le^ Va(n Sie^u, ta'c gia? Va(n-minh Vie^.t-Nam, dde^? gia?i thi'ch the^m ve^` va^'n dde^` na^`y:
"La`m the^' na`o kha'c ho+n ddu+o+.c? khi mo^.t da^n to^.c bi. so^'ng trong hoa`n ca?nh dde do.a die^.t to^.c thu+o+`ng xuye^n, bo+?i mo^.t ke? ma.nh ga^'p tra(m nga`n la^`n mi`nh, o+? ngay be^n na'ch mi`nh, ne^'u cha(?ng nghi~ tha thie^'t dde^'n su+. so^'ng co`n, dde^'n con ca'i no^'i nghie^.p, thi` chi? so+ sa^?y dde^? dda^`u o'c vie^~n vo^ng mo^.t chu't tho^i, cu~ng ddu? ma^'t ti'ch va`o trong ba?n ddo^` cu?a ddi.ch thu?. Cho ne^n Tra.ng Tri`nh, mo^.t vi. hie^`n trie^'t ddu+o+.c da^n chu'ng ki'nh tro.ng la` co' ta`i tie^n tri, dda~ chi? da.y co' mo^.t ddie^`u ra^'t go.n:
"Kho^n cu~ng che^'t, da.i cu~ng che^'t, bie^'t thi` so^'ng".
Bie^'t tu+o+ng quan lu+.c lu+o+.ng giu+~a mi`nh va` ngu+o+`i, bie^'t ta^m ly' kha't vo.ng giu+~a mi`nh va` ngu+o+`i, bie^'t da(`n lo`ng cho+` co+ ho^.i thua^.n tie^.n dde^? thu+.c hie^.n y' ddi.nh, bie^'t gia? do^'i dde^? che dda^.y bi' ma^.t ha`nh ddo^.ng cho kho?i ha.i, bie^'t cu+o+ng quye^'t tie^'n lui, bie^'t cu+'ng me^`m tu`y lu'c, bie^'t thi'ch u+'ng hoa`n ca?nh dde^? so^'ng co`n, bie^'t la^?n tra'nh mu~i du`i cu?a ddi.ch... toa`n la` nhu+~ng ca'i bie^'t ra^'t thu+.c te^', co' the^? kie^?m ddie^?m la.i qua mo.i su+. kie^.n li.ch su+?, va` co' the^? tha^'y ra^'t ro~ ra`ng la` chi'nh nho+` ca'i bie^'t a^'y ma` nu+o+'c Vie^.t Nam chu'ng ta co`n ddu+o+.c to+'i nga`y nay". (6) "Kho^n cu~ng che^'t " nhu+ Tra.ng Tri`nh no'i, ddo' la` ca'i "kho^n gia?"; va` "da.i cu~ng che^'t " nhu+ Tra.ng Tri`nh no'i, ddo' la` ca'i "da.i tha^.t". Chi? ai bie^'t pha^n bie^.t ddu+o+.c "kho^n tha^.t" vo+'i "kho^n gia?", "da.i tha^.t" vo+'i "da.i gia?", thi` mo+'i co' the^? so^'ng ddu+o+.c ma` tho^i.
Cu~ng nhu+ Tra.ng Tri`nh, tu.c ngu+~ dda~ ke^'t thu'c ra(`ng:
"Kho^n cu~ng che^'t, da.i cu~ng che^'t, bie^'t thi` so^'ng."
Xem nhu+ the^', "bie^'t" la` ddie^`u kie^.n chi'nh ye^'u dde^? bie^.n bie^.t ca'i "kho^n" vo+'i ca'i "da.i", giu'p cho chu'ng ta co' the^? thu+.c hie^.n ddu+o+.c "dda.o la`m ngu+o+`i", giu'p cho da^n va` nu+o+'c Vie^.t Nam chu'ng ta kho?i bi. die^.t vong.
Cho ne^n tu+o+?ng tru+o+'c he^'t, chu'ng ta ne^n ti`m hie^?u qua ca'c ca^u tu.c ngu+~ : "Bie^'t la` the^' na`o?" va` "Kho^n la` the^' na`o?"
A) "Bie^'t " la` the^' na`o?
1- Bie^'t la` suy xe't cho ddu'ng phe'p: suy chi'n, xe't xa, bie^'t ro~ go^'c ngo.n, va('n da`i, dda('n ddo na(.ng nhe., no^ng sa^u:
"La`m ngu+o+`i suy chi'n, xe't xa,
"Cho tu+o+`ng go^'c ngo.n, cho ra va('n da`i"
..."La`m ngu+o+`i pha?i dda('n, pha?i ddo,
" Pha?i ca^n na(.ng nhe., pha?i do` no^ng sa^u."
Bie^'t suy nghi~ ra^'t quan tro.ng, cho ne^n da^n gian thu+o+`ng nha('c ddi nha('c la.i cho chu'ng ta ghi nho+' ra(`ng:
"La`m ngu+o+`i ma` cha(?ng bie^'t suy,
"dde^'n khi nghi~ la.i, co`n gi` la` tha^n."
2- Bie^'t co`n la` suy ddoa'n pha^n bie^.t dde^? nha^.n die^.n ddu'ng su+. va^.t. Suy ddoa'n la` so+? tru+o+`ng cu?a nhu+~ng ca^u ddo^'.
Ca^u ddo^' - Ca^u ddo^' co' hi`nh thu+'c mo^.t ca^u go.n nga('n co' va^`n hay kho^ng co' va^`n, co' ba?n va(n nha^'t ddi.nh, nhu+ng ca^u ddo^' cu~ng co' hi`nh thu+'c mo^.t chuye^.n ke^? nga('n, kho^ng co' lo+`i va(n nha^'t ddi.nh. Tuy va^.y vi` no^.i dung hoa`n toa`n thuo^.c ve^` tri' tue^., suy lua^.n, ne^n chu'ng to^i va^~n xem ca^u ddo^' nhu+ la` mo^.t loa.i tu.c ngu+~.
Ca^u ddo^' thu+o+`ng du`ng dde^? mua vui, gia?i tri' sau nhu+~g gio+` la`m vie^.c me^.t nho.c, nhu+ng ca^u ddo^' cu~ng go'p pha^`n kho^ng nho? vo+'i tu.c ngu+~ dde^? luye^.n ta^.p, mo^.t ca'ch linh ddo^.ng, tinh tha^`n va` le^` lo^'i suy ddoa'n, bie^.n bie^.t cho da^n gian.
O+? dda^y chu'ng to^i kho^ng the^? ddi sa^u va`o vie^.c nghie^n cu+'u toa`n the^? ca'c ca^u ddo^', ma` chi? da^~n ra mo^.t so^' ca^u ddo^' lie^n he^. ho+n ca? vo+'i ca'ch suy ddoa'n bie^.n bie^.t, bo^? tu'c the^m ve^` ca'i "bie^'t" trong ca'c ca^u tu.c ngu+~ ma` tho^i. Chu'ng to^i chu' tro.ng nhie^`u dde^'n ca'c ca^u ddo^' go.i la` ddo^' me.o, nghi~a la` du`ng nhu+~ng ca'ch ki'n dda'o, khe'o le'o dde^? "ga`i ba^?y", la`m cho ngu+o+`i nghe hoa(.c kho^ng tha^'y ddu+o+.c, hoa(.c hie^?u sai le^.ch chu? dde^`, ne^n kho^ng bie^'t dda^u ma` suy ddoa'n gia?i dda'p.
a) Ve^` loa.i ca^u ddo^' me.o na^`y, tru+o+'c he^'t, co' nhu+~ng ca^u ddo^' "vu+`a do^' vu+`a gia?ng" ra^'t dung di., song ngu+o+`i nghe qua tu+o+?ng la^`m la` va^'n dde^` kho' kha(n, ra('c ro^'i, ne^n suy nghi~ xa xo^i, ddi ti`m lo+`i gia?i o+? ngoa`i lo+`i ddo^', kho^ng ngo+` lo+`i gia?ng la.i na(`m so+` so+` trong ca^u ddo^' ro^`i:
"Con cua ta'm ca(?ng hai ca`ng, mo^.t mai hai ma('t, ro~ ra`ng con cua "
"To^? kie^'n, kie^?n to^', vu+`a ddo^' vu+`a gia?ng"
ddo^': La` nhu+~ng con gi`, va^.t gi`?
Gia?i: La` con cua va` to^? kie^'n (co' ghi ro~ trong ca'c lo+`i ddo^').
Ngu+o+`i Pha'p cu~ng co' mo^.t ca^u ddo^' me.o nhu+ the^': "Quelle est la couleur du cheval blanc d'Henri IV?" (Ma`u lo^ng con ngu+.a tra('ng cu?a Henri IV la` ma`u gi?). Gia?i: Ma`u tra('ng (co' ghi ro~ trong lo+`i ddo^').
b) Co' ca'c ca^u ddo^' me.o kha'c, trong lo+`i ddo^' co^' ti`nh la`m la^~n lo^.n ca'c y' nie^.m "ddo^`ng tho+`i" vo+'i "la^`n lu+o+.t", "tro.ng lu+o+.ng" vo+'i "kho^'i lu+o+.ng" khie^'n cho ngu+o+`i nghe na`o so+ y', ha^'p ta^'p se~ gia?i dda'p sai:
"Luo^.c 1 ca'i tru+'ng 4 phu't la` chi'n, va^.y muo^'n luo^.c chi'n 8 ca'i tru+'ng pha?i to^'n bao nhie^u phu't?"
"Mo^.t ta. sa('t vo+'i mo^.t ta. go`n, ta. na`o na(.ng ho+n ta. na`o?"
Gia?i: Luo^.c chi'n 8 qua? tru+'ng cu~ng 4 phu't tho^i (bo? 8 tru+'ng chung va`o mo^.t no^`i ma` luo^.c ddo^`ng tho+`i vo+'i nhau). Mo^.t ta. sa('t va` mo^.t ta. go`n, kho^ng ta. na`o na(.ng ho+n ta. na`o. (Vi` ta. la` 100 ca^n, thi` ta. sa('t cu~ng na(.ng 100 ca^n, ta. go`n cu~ng na(.ng 100 ca^n nhu+ nhau).
c) Co' ca^u ddo^' me.o co^' ti`nh la`m cho la^~n lo^.n ca'c y' nghi~a (ddo^`ng a^m di. nghi~a) dde^? dda'nh la.c hu+o+'ng ngu+o+`i nghe:
"Tru.c tru.c nhu+ con cho' thui,
"Chi'n ma('t, chi'n mu~i, chi'n dda^`u, chi'n dduo^i."
ddo^' la` con va^.t gi?
Gia?i: Con cho' thui (Vu+`a ddo^' vu+`a gia?ng; chu+~ "chi'n" o+? ca^u na^`y kho^ng pha?i la` so^' 9, ma` nghi~a la` "thui chi'n", tra'i nghi~a vo+'i "so^'ng")
d) Cu~ng co' ca^u ddo^' me.o dda~ co^' ti`nh sa('p dda(.t sa(~n mo^.t ca^u gia?i dda'p kho^i ha`i nghe qua cu~ng ho+.p ly', ma` tha^.t ra thi` "la~ng nha'ch" (tra? lo+`i kho^ng dda^u va`o dda^u ca?) va` ngo^. nghi~nh, dde^? "cho.c que^" ngu+o+`i gia?i ca^u ddo^':
"Vi` sao khi ha`nh nghe^`, mo.i te^n a(n ca('p, mo'c tu'i pha?i nhi`n tru+o+'c ro^`i nhi`n sau? "
Gia?i: Vi` ha('n kho^ng the^? nhi`n tru+o+'c va` nhi`n sau cu`ng mo^.t lu+o+.t.
dd) dda(.c bie^.t co' ca^u ddo^' ma` co' the^? co' nhie^`u lo+`i gia?i ddu'ng, nhu+:
"Con gi` ddu+'ng thi` tha^'p, ngo^`i thi` cao? "
Trong sa'ch, tha^'y ghi lo+`i gia?i dda'p la`: "Con cho'". Nhu+ng tha^.t ra, lo+`i gia?i co' the^? la` "con me`o" vi` me`o cu~ng "ddu+'ng thi` tha^'p, ngo^`i thi` cao", nhu+ con cho'. Ma` con beo, con co.p cu~ng va^.y.
Ve^` "ddo^' toa'n so^'" cu~ng co' tru+o+`ng ho+.p mo^.t ca^u ddo^' ma` co' the^? co' vo^ so^' lo+`i gia?i ddu'ng. Cha(?ng ha.n nhu+:
"Ba ngu+o+`i mua tru+'ng. Ngu+o+`i thu+' nha^'t mua nu+?a gio? va` nu+?a qua?, ngu+o+`i thu+' hai cu~ng the^' (mua nu+?a so' tru+'ng co`n la.i trong gio? va` nu+?a qua?). Ngu+o+`i thu+' ba mua so^' tru+'ng co`n la.i. Ho?i so^' tru+'ng la` bao nhie^u? "
Trong sa'ch chi? tha^'y ghi co' mo^~i mo^.t lo+`i gia?i nhu+ sau: So^' tru+'ng trong gio? la` 7, ro^`i gia?ng the^m:
Ngu+o+`i thu+' nha^'t: Ba qua? ru+o+~i + nu+?a qua? = 4 qua?
Ngu+o+`i thu+' hai : (co`n la.i: 7 - 4 = 3. Pha^n nu+?a cu?a 3 = 1 qua? ru+o+?i) mo^.t qua? ru+o+~i + nu+?a qua? = 2 qua?.
Ngu+o+`i thu+' ba: (7 - 4 - 2) = 1 qua?.
Nhu+ng tha^.t ra co' vo^ so^' lo+`i gia?i ddu'ng kha'c nu+~a, nhu+ so^' tru+'ng trong gio? la` 11, 15, 19, 23, 27... cha(?ng ha.n.
So^' tru+'ng la` 11: thi` ngu+o+`i thu+' nha^'t 6, thu+' hai 3, thu+' ba 2 qua?.
So^' tru+'ng la` 15: thi` - 8, - 4, - 3 qua?-
So^' tru+'ng la` 19: thi` - 10, - 5, - 4 qua?.
So^' tru+'ng la` 23: thi` - 12, - 6 , - 5 qua?.
So^' tru+'ng la` 27: thi` - 14, - 7, - 6 qua?...
Ca'i me.o trong ca^u ddo^' na^`y la` ddu+a ra vie^.c mua the^m "nu+?a qua?" tru+'ng. ddo' la` ddie^`u tre^n thu+.c te^' kho^ng the^? la`m ddu+o+.c. ddie^`u na^`y la`m cho ngu+o+`i gia?i ca^u ddo^' bi. hoang mang. Cho ne^n tru+o+'c tie^n, pha?i ti`m hie^?u vi` sao la.i co' vie^.c mua the^m "nu+?a qua?", thi` mo+'i tie^'p tu.c suy ddoa'n ddu+o+.c.
La` vi` so^' tru+'ng trong gio? la` mo^.t so^' le?, ne^'u chia tha`nh hai pha^`n dde^`u nhau (nu+?a gio?) thi`, tre^n ly' thuye^'t ke^' toa'n, trong mo^~i pha^`n se~ co' "nu+?a qua?". Cho tie^.n vie^.c mua ba'n, ngu+o+`i mua, ngoa`i pha^`n nu+?a gio? tru+'ng ra, la.i mua the^m "nu+?a qua?" nu+~a, cho co' ddu+o+.c tro.n y mo^.t qua?.
Nhu+ va^.y, so^' tru+'ng trong gio? pha?i la` mo^.t so^' le?. Tu+` ddie^`u kie^.n tie^n quye^'t na^`y, ngu+o+`i gia?i ca^u ddo^' mo` ma^~m vo+'i nhu+~ng con so^' le?, tu+` so^' nho? dde^'n so^' lo+'n, tu+` 1, 3, 5, 7, 9, 11, 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25 dde^'n 27 cha(?ng ha.n ..., thi` tha^'y ca'c con so^' dda'p u+'ng vo+'i ca'c tie^u chua^?n trong ca^u ddo^', la` 7,11, 15, 19, 23, 27.
Va` nha^.n tha^'y the^m ra(`ng: la^'y so^' 7 ma` co.ng vo+'i 4, hay co.ng vo+'i ca'c bo^.i so^' cu?a 4 (cho dde^'n vo^ ta^.n), thi` chu'ng ta se~ co' ra^'t co' vo^ so^' lo+`i gia?i ddu'ng.
Ca'i hay cu?a ca^u ddo^' na^`y la` o+? cho^~ giu'p cho ta hie^?u ddu+o+.c ra(`ng:
1- Ca^`n ddo^'i chie^'u vo+'i thu+.c te^' ma` kie^?m soa't su+. vie^.c mo+'i co' the^? suy ddoa'n hu+~u hie^.u.
2- Thu+o+`ng kho^ng pha?i chi? co' mo^.t lo+`i gia?i (cu?a mi`nh) la` ddu'ng ma` tho^i, cu~ng co' nhie^`u lo+`i gia?i kha'c ddu'ng nu+~a. Pha?i co' su+. "truye^`n tho^ng" vo+'i nhau giu+~a nhu+~ng tha`nh pha^`n nha^n loa.i.
e) dde^? ke^'t thu'c pha^`n na^`y, chu'ng to^i xin da^~n ra mo^.t va`i ca^u "ddo^' tu.c, gia?ng thanh", cha(?ng ha.n nhu+:
"Bo^. ti.ch quan anh xa^'u la. lu`ng
"Khom lu+ng, uo^'n go^'i, ca? ddo+`i cong
"Lu+o+~i to ma` su+'c a(n ra khoe't,
"Ca'i kie^'p theo dduo^i co' the.n kho^ng?"
Ca^u ddo^' nghe qua, thi` tha^'y ro~ ra`ng la` mo^.t tho'a ma." mo^.t o^ng quan "co' ha`nh ddo^.ng xa^'u xa la. lu`ng, be^n tre^n thi` ca? ddo+`i khom lu+ng, uo^'n go^'i ni.nh bo+., phi'a du+o+'i thi` ra su+'c ha` hie^'p, ddu.c khoe't da^n dden, thu+? ho?i ca'i kie^'p no^ le^. theo dduo^i a^'y, tu+. mi`nh co' tha^'y ho^? the.n kho^ng?"
Lo+`i che^ bai, ha.ch to^.i co' pha^`n tu.c ta(`n, so^'ng su+o+.ng, nhu+ng khi gia?ng gia?i kha'c ddi, thi` nghe thanh nha~:
Ca^u na^`y ta? ca'i ca`y. "Ca'i ca`y hi`nh da'ng kho^ng dde.p, ca'n uo^'n cong, lu+o+~i ca`y to, bao gio+` cu~ng pha?i theo dduo^i con tra^u dde^? ca`y". Ro^`i da^n gian, nha^n ca'ch ho'a ca'i ca`y, ma` le^n tie^'ng ho?i ra(`ng: "So^'ng cuo^.c ddo+`i theo dduo^i con tra^u nhu+ va^.y, "quan anh" co' the.n kho^ng?" (Chu+~ "quan" trong "quan anh", chi? "ngu+o+`i co' ddi.a vi. kho^ng pha?i ddi phu, ta.p di.ch trong la`ng, du+o+'i tho+`i Pha'p thuo^.c" (theo Tu+`dddie^?n tie^'ng Vie^.t, Nguye^~n La^n, 1991).
Kinh nghie^.m: Mo^.t chuye^.n mo+'i nghe qua cho la` chu+o+'ng tai, bie^'t dda^u ne^'u ddu+'ng va`o mo^.t la^.p tru+o+`ng na`o kha'c ma` nhi`n, thi` kho^ng pha?i va^.y.
Da^n gian bie^'t du`ng lo^'i vu+`a ddu`a co+.t gia?i tri', vu+`a dda`o luye^.n cho nhau ve^` suy ddoa'n va` ca^n nha('c trong nha^.n ddi.nh, mo^.t ca'ch kho^ng ke'm pha^`n sa^u sa('c.
B) Kho^n la` the^' na`o?
Khi dda~ "bie^'t" suy xe't, nha^.n ddi.nh, suy ddoa'n, thi` co' the^? pha^n bie^.t ddu+o+.c "kho^n" vo+'i "da.i", dde^? ha`nh ddo^.ng cho kho?i sai la^`m:
1- Kho^n kho^ng pha?i la` la`m kho^n, (tie^'ng Vie^.t, co' chu+~ "la`m kho^n" nghi~a la` to? ra mi`nh kho^n ngoan ho+n ngu+o+`i va` can thie^.p, xi'a va`o vie^.c cu?a ngu+o+`i kha'c), nhu+ the^' chi? co' ha.i cho mi`nh.
"Kho^n vu+`a chu+', kho^n la('m la.i che^'t non."
Tu+` the^' ki? thu+' XV, Nguye^~n Tra~i dda~ co' ca^u tho+ dda.i y' nhu+ the^':
"He^~ ke? la`m kho^n thi` pha?i kho'."
Va` Tra.ng Tri`nh cu~ng khuye^n ddu+`ng "tranh kho^n" ma` co' ha.i:
"Tranh kho^n a('t co' be^` lo la('ng."
Ma` tra'i la.i, tu.c ngu+~ ba?o ta pha?i bie^'t cu+ xu+? cho nhu'n nhu+o+`ng, khie^m to^'n:
"Ai nha^'t thi` to^i thu+' nhi`,
"Ai ma` ho+n nu~a to^i thi` thu+' ba."
2- Ma` kho^n la` tha^.n tro.ng bie^'t giu+~ gi`n lo+`i a(n tie^'ng no'i.
Chi? vi` thie^'u tinh tha^`n ca?nh gia'c, kho^ng tha^.n tro.ng, ne^n ngu+o+`i ta thu+o+`ng tho^'t ra nhu+~ng ca^u ho+' he^nh, vo^ y' thu+'c, ga^y ra bao nhie^u tai ho.a cho ba?n tha^n va` cho co^ng cuo^.c dda^'u tranh cu?a toa`n da^n:
" Va. o+? mie^.ng ra, be^.nh qua mie^.ng va`o."
..." Thu+' nha^'t la` to^.i mie^.ng ma`..."
Cho ne^n:
"Kho^n thi` nga^.m mie^.ng, khoe? thi` ca('p tay."
..."Ngu+o+`i kho^n ddo'n tru+o+'c ra`o sau,
"dde^? cho ngu+o+`i da.i bie^'t dda^u ma` do`."
..."Chim kho^n tie^'c lo^ng, ngu+o+`i kho^n tie^'c lo+`i."
"So^ng sa^u, sa`o nga('n kho^n do`,
"Ngu+o+`i kho^n i't no'i, kho^n ddo ta^'c lo`ng."...
..."Ngu+o+`i kho^n no'i ma'nh, ngu+o+`i da.i dda'nh ddo`n."
O^ng cha chu'ng ta co' ca'ch no'i ga^`n, no'i xa, ra`o tru+o+'c ddo'n sau, dde^? kho?i pha^.t lo`ng ngu+o+`i nghe va` nha^'t la` dde^? kho^ng ai co' the^? ba('t be?, hay buo^.c to^.i mi`nh ddu+o+.c. ddo' go.i la` "no'i ma'nh".
(Trong dda.i Nam quo^'c a^m tu+. ddie^?n, 1896, Huy`nh Ti.nh Cu?a ddi.nh nghi~a chu+~ "ma'nh" la` "y' tu+', ti`nh y', ma`ng do`" va` "no'i ma'nh" la` "no'i y' tu+', xa ga^`n, no'i u+o+'m thu+?" dde^? ngu+o+`i nghe suy nghi~ ma` hie^?u la^'y).
3- Kho^n kho^ng pha?i la` qui? quye^.t dde^? la`m thie^.t ha.i ngu+o+`i kha'c:
"dda~ kho^n la.i ngoan,
"dda~ ddi la`m ddi~ la.i toan ca'o la`ng."
Ne^'u kho^n ma` qui? quye^.t, thi` tru+o+'c sau gi` cu~ng:
"Kho^n ngoan qui? quye^.t che^'t lao, che^'t tu`..."
"Ca`ng kho^n ngoan la('m, ca`ng oan tra'i nhie^`u."
O+? tie^'ng Vie^.t, tu+` "ngoan" vo^'n co' hai nghi~a tra'i ngu+o+.c nhau: "ngoan" la` kho^n, nho+n la`nh, (nhu+ ngoan dda.o, ddu+'a be' ngoan), ma` "ngoan" cu~ng co' nghi~a la` kho' tri., qui? qua'i (nhu+ ngoan co^', gian ngoan), (dda.i Nam quo^'c a^m tu+. vi., Huy`nh Ti.nh Cu?a, Saigon, 1896). Trong ma^'y ca^u tre^n dda^y, tu+` "ngoan" ddu+o+.c hie^?u theo nghi~a thu+' hai, tu+'c la` "gian tham, qui? quye^.t".
4- Ma` kho^n la` tha^.t tha` ngay tha(?ng, vi` cuo^'i cu`ng ca'i kho^n ngay tha^.t bao gio+` cu~ng ho+n ca'i kho^n gian tra':
"Kho^n ngoan cha(?ng ddo. tha^.t tha`,
"Lu+o+`ng thu+ng, tra'o dda^'u cha(?ng qua ddong dda^`y."
(dda^'u: thu`ng ba(`ng go^~ dde^? ddong lu'a, ga.o; thu+ng: 1/10 dda^'u).
Tu+'c la`: Kho^n ngoan kho^ng ba(`ng tha^.t tha`, ngay tha(?ng; co' gian la^.n, tra'o ddo^?i cu~ng kho^ng ba(`ng la`m a(n ddu+'ng dda('n, lu+o+ng thie^.n: ddong dda^`y, ca^n ddu'ng.
Chu+a ke^?, "kho^n" ma` la`m ddie^`u gian ngoan, ba^'t nha^n, tha^'t ddu+'c, che^'t ddi se~ bi. xuo^'ng ddi.a ngu.c; co`n o+? ddo+`i na^`y da.i ma` hie^`n la`nh, che^'t ddi se~ ddu+o+.c le^n thie^n dda`ng:
"Kho^n the^' gian, la`m quan ddi.a ngu.c,
"Da.i the^' gian , la`m quan thie^n dda`ng"
5- Kho^n kho^ng du`ng dde^? ha.i da^n, ba'n nu+o+'c: kho^ng pha?i la` ddem ca'i kho^n ra cho^'ng la.i vo+'i ddo^`ng ba`o, pha?n la.i quye^`n lo+.i chung:
"Kho^n ngoan ddo^'i dda'p ngu+o+`i ngoa`i,
"Ga` cu`ng mo^.t me. cho+' hoa`i dda' nhau."...
..."Chim kho^ng dda'nh chim cu`ng mo^.t to^?
"Tra^u mo^.t chuo^`ng, dda^u co' hu'c nhau.
"Cu`ng chung mo^.t gio.t ma'u dda`o,
"No+~ na`o ha.i nu+o+'c, no+~ na`o ha.i da^n."
Va`
"Tie^'c thay con chim phu+o+.ng hoa`ng co`n da.i chu+?a co' kho^n,
"Nu'i Tam So+n cha(?ng dda^.u, la.i ddi dda^.u co^`n co? may !"
Da^n gian o+? vu`ng cu?a chu'ng to^i cu~ng co' mo^.t ca^u nu+~a tu+o+ng tu+. nhu+ the^':
"Chim kia da.i la('m kho^ng kho^n,
"Nu'i Lam So+n kho^ng dda^.u, la.i dda^.u co^`n co? may."
Lam So+n la` no+i nga`y xu+a Le^ Lo+.i kho+?i nghi~a, o+? dda^y "Lam So+n" du`ng dde^? tu+o+.ng tru+ng cho "kha'ng chie^'n". Ca^u na^`y dda.i y' no'i: Thu+o+ng ha.i cho nhu+~ng ke? da.i do^.t kho^ng bie^'t theo kha'ng chie^'n cu+'u nu+o+'c, ma` la.i ddi theo phu+o+`ng Vie^.t gian (dda^.u co^`n co? may la` mo^.t thu+' co?, mo^~i la^`n ta ngang qua, thi` bi. nhu+~ng ha.t nho? cu?a co? mo'c va`o qua^`n, ra^'t do+ ba^?n, pha?i ma^'t thi` gio+` mo+'i go+~ he^'t ddu+o+.c).
Va` cu~ng co' ca^u:
"Ga'o ddo^`ng mu'c nu+o+'c gie^'ng ta^y,
"Kho^n ngoan cho la('m to+' tha^`y ngu+o+`i ta."
"Gie^'ng ta^y" la` "gie^'ng o+? phi'a ta^y" ma` cu~ng co' the^? hie^?u la` "ngu+o+`i Ta^y"; "mu'c nu+o+'c gie^'ng Ta^y" co' the^? hie^?u la` "ddem nu+o+'c da^ng cho Ta^y". dda.i y' ca^u na^`y la`: Co.ng ta'c vo+'i Ta^y, ma` tu+. cho la` mi`nh kho^n, nhu+ng co' kho^n cho la('m, cu~ng chi? la` ddem tha^n ra la`m no^ le^. cho ngoa.i nha^n ma` tho^i!
6- Ma` kho^n du`ng dde^? giu+~ vu+~ng la^.p tru+o+`ng, ddu+`ng dde^? cho ddo^'i phu+o+ng lung la.c, mua chuo^.c, du. do^~ ddu+a va`o con ddu+o+`ng ba'n nu+o+'c, pha?n da^n:
"Ngu+o+`i ddo+`i pha?i xe't thie^.t ho+n,
"ddu+`ng nghe tie^'ng sa'o, tie^'ng ddo+`n ma` sai."...
"dda^y ta nhu+ ca^y giu+~a ru+`ng,
"Ai lay kho^ng chuye^?n, ai rung kho^ng do+`i"
7- Kho^n ma` y' thu+'c ddu+o+.c gio+'i ha.n cu?a ca'i kho^n.
Chi'nh tu.c ngu+~ dda~ va.ch ra cho ta tha^'y ro~ nhu+~ng hoa`n ca?nh kha'ch quan va` chu? quan dda~ ha.n che^' ca'i kho^n cu?a ngu+o+`i ddo+`i:
a) Hoa`n ca?nh kha'ch quan dda~ ha.n che^' ca'i "kho^n", nhu+: tie^`n ba.c, le~ pha?i, may ma('n, thie^n tho+`i, ddi.a lo+.i... :
"Ca'i kho', bo' ca'i kho^n."
..."Kho^n nhu+ tie^n, kho^ng tie^`n cu~ng da.i."...
..."Kho^n cha(?ng qua le~, khoe? cha(?ng qua lo+`i."...
..."May ho+n kho^n."...
..."Che? vo? (bie^'t nhie^`u) va^~n thua va^.n ddo?."...
..."Ngu+o+`i ddo+`i ai co' da.i chi,
"Khu'c so^ng eo he.p pha?i tu`y khu'c so^ng."
..."Kho^n ngoan o+? dda^'t nha` bay,
"Du` che, ngu+.a cu+o+~i, dde^'n dda^y pha?i luo^`n."
b) Hoa`n ca?nh chu? quan dda~ ha.n che^' ca'i "kho^n", nhu+: du.c ti`nh, nhe. da., ba?n ti'nh tro+`i sinh, gia` nua lu' la^~n...
"Mie^.ng kho^n, tro^n da.i."
..."Kho^n ba na(m, da.i mo^.t gio+` "
..."Kho^n tu+` trong tru+'ng kho^n ra,
"Da.i da^~u dde^'n gia` cu~ng da.i."
..."Tre? kho^n qua, gia` lu' la.i."
To^?ng ke^'t
Qua tu.c ngu+~, chu'ng ta tha^'y ddu+o+.c ddu+o+`ng lo^'i nghi`n na(m cu?a o^ng cha chu'ng ta, la` tru+o+`ng ky` tranh dda^'u cho su+. so^'ng co`n cu?a da^n to^.c, cu?a quo^'c gia, ma` trie^'t ly' ca(n ba?n la`: "bie^'t thi` so^'ng", bie^'t "pha^n bie^.t da.i va` kho^n" dde^? ba?n tha^n, no`i gio^'ng kho?i bi. die^.t vong, mo^.t trie^'t ly' xa^y du+.ng tre^n ti`nh ngu+o+`i , tre^n su+. la`m la`nh, ddu`m bo.c, giu'p ddo+~, cu+'u vo+'t la^~n nhau, mo^.t le^` lo^'i u+'ng xu+? chu+`ng mu+.c vu+`a pha?i, bie^'t tha^.n tro.ng, a^?n nha^~n, chi.u ddu+.ng dde^? thi'ch nghi ho'a vo+'i mo.i hoa`n ca?nh dde^? so^'ng, dde^? to^`n ta.i, dde^? cho+` tho+`i, cho+` co+ ho^.i thua^.n lo+.i ma` vu`ng le^n.
Nguye^~n Thu`y, trong Tinh tha^`n Vie^.t Nam, cho ra(`ng: "Co' nhu+ the^', da^n to^.c ta mo+'i to^`n ta.i, mo+'i ba?o ve^. ddu+o+.c tinh tha^`n cu?a mi`nh, mo+'i tie^'p thu ddu+o+.c mo.i thu+' cu?a ngu+o+`i dde^? co' the^? the^? hie^.n ddu+o+.c mo^.t ho^.i nha^.p tro`n dda^`y ca'i ly' di.ch ho'a cu?a vu~ tru. va.n va^.t va` cu?a con ngu+o+`i va`o tho+`i ky` cuo^'i cu?a ki? nguye^n. Ca'i ti'nh "cha^'p nha^.n dde^? tu+` khu+o+'c", "ho`a ma` kho^ng ddo^`ng", "to? ra thua thie^.t dde^? kho^ng dda^`u ha`ng", "chi.u thie^.t tho`i dde^? kho^ng ma^'t ta^'t ca?", ne^'u co' ddu+a da^n to^.c dde^'n cho^~ pha?i ga'nh chi.u nhie^`u tra^`m lua^n, nhu+ng chi'nh la` mo^.t cuo^.c "cha.y tro^'n ve^` dda(`ng tru+o+'c" ra^'t te^' nhi. cu?a da^n to^.c ta dde^? su+?a soa.n cho mo^.t bu+o+'c ddi to^'t dde.p va`o ho^`i chung cu.c. Chi.u ddu+.ng ta^'t ca? dde^? kho?i bi. tie^u die^.t." (7)
Tinh tha^`n ke^'t ho+.p ca'i "kho^n" va` ca'i "bie^'t" trong tu.c ngu+~, dda~ chi pho^'i mo.i xu+? su+., tho^ng truye^`n giu+~a da^n gian nu+o+'c ta. Tinh tha^`n a^'y cu~ng pha^`n na`o gio^'ng vo+'i quan nie^.m ke^'t ho+.p "kho^n" va` "bie^'t" trong trie^'t ho.c hie^.n dda.i Ta^y phu+o+ng. Mo^.t gia'o su+ Pha'p, Didier Julia, cu~ng xa'c nha^.n ra(`ng: "Ca'i "kho^n", theo nghi~a xu+a, la` ca'i "bie^'t" ba(`ng tru+.c gia'c ve^` nhu+~ng qui lua^.t cu?a vu~ tru., va` theo ddi.nh nghi~a hie^.n dda.i, la` ca'i "bie^'t" ve^` nhu+~ng va^'n dde^` cu?a nhu+~ng ngu+o+`i kha'c. No'i mo^.t ca'ch tho^ng thu+o+`ng ho+n, ca'i "kho^n" la` mo^.t kha'i nie^.m lua^n ly' chi? su+. "tha(ng ba(`ng" cu?a pha^?m ca'ch con ngu+o+`i : su+. "tie^'t ddo^." (theo Platon), hay su+. "chu+`ng mu+.c" cu?a mo.i ham muo^'n. Theo nghi~a a^'y, ca'i "kho^n" tra'i la.i vo+'i su+. "say me^", cu~ng nhu+ tra'i la.i vo+'i ca'i "da.i". Ca'i "kho^n" co' khuynh hu+o+'ng ho'a ddo^`ng vo+'i su+. "tha^.n tro.ng". (8)
Tu+`dddie^?n ve^` Trie^'t-ho.c Pha'p cu~ng dda~ ddi.nh nghi~a: "La sagesse est le but de la philosophie", nghi~a la` "ca'i kho^n la` cu+'u ca'nh cu?a trie^'t ho.c". (8)
To'm la.i, da^n to^.c Vie^.t Nam qua? dda~ co' mo^.t trie^'t ly' rie^ng cu?a mi`nh, trie^'t ly' ma` o^ng cha chu'ng ta du.ng y' tro^'i gu+?i la.i qua ca'c ca^u tu.c ngu+~. Bo^?n pha^.n con cha'u chu'ng ta la` kha'm pha' cho tha^'y ddu+o+.c trie^'t ly' a^'y, dde^? ha`nh ddo^.ng cho ddu'ng, ha^`u tie^'p tu.c dda^'u tranh ba?o to^`n no`i gio^'ng va` que^ hu+o+ng. Va` danh tu+` "trie^'t ly'" trong dda^`u dde^` "Trie^'t ly' da^n to^.c Vie^.t Nam" ma` chu'ng to^i du`ng tre^n dda^y, tu+o+?ng kho^ng pha?i la` la.m xu+ng!?
-----
CHU' THi'CH
(1)- Du+o+ng Qua?ng Ha`m, Vie^.t Nam Va(n ho.c su+? ye^'u, q. I, Paris, SudAsie, 1986, Tu.c ngu+~, tr. 6,7.
(2)- Pha.m The^' Ngu~, Vie^.t-Nam va(n-ho.c su+? gia?n u+o+'c ta^n bie^n, q. I, dda.i Nam ta'i ba?n, Glendale,CA., na(m ?, tr. 22, 23. (3)- Tha'i Va(n Kie^?m, Pare'miologie vie^.tnamienne compare'e , in Pre'sence Indochinoise, Paris, No1 - Avril 1979, pp. 81 - 117.
(4)- Nguye^~n Khuye^'n - Me. Mo^'c:
So danh gia' ai ba(`ng Me. Mo^'c,
Ngoa`i hi`nh ha`i ga^'m vo'c cu~ng the^m ra.
Ta^'m ho^`ng nhan ddem bo^i la^'m xo'a nho`a,
La`m the^' dde^? cho qua ma('t tu.c.
Ngoa.i ma.o ba^'t ca^`u nhu+ my~ ngo.c,
Ta^m trung thu+o+`ng thu? tu+. kie^m kim.(a)
Nho+' cho^`ng con muo^n da(.m xa ti`m,
Giu+~ son sa('t e^m dde^`m mo^.t tie^'t.
Sa.ch nhu+ nu+o+'c, tra('ng nhu+ nga`, trong nhu+ tuye^'t;
Ma?nh gu+o+ng trinh va(`ng va(.c quye^'t kho^ng nho+.
dda('p tai nga?nh ma(.t la`m ngo+,
Ra(`ng kho^n cu~ng ke^., ra(`ng kho+` cu~ng tha^y.
Kho^n kia de^~ ba'n da.i na^`y !
(a)- Kie^m kim = va`ng ro`ng
(5)- Lua^.n Ngu+~, ba?n di.ch cu?a ddoa`n Trung Co`n, Paris, SudAsie, na(m ?, chu+o+ng Co^ng Da? Tra`ng, tie^'t 20, trang 76: "Tu+? vie^'t: Ninh Vo~ Tu+?, bang hu+~u dda.o ta('c tri', bang vo^ dda.o ta('c ngu. Ky` tri' kha? ca^.p gia~, ky` ngu ba^'t kha? ca^.p gia~"
(6)- Le^ Va(n Sie^u, Va(n minh Vie^.t Nam, Saigon, Nam Chi tu`ng thu+, 1964, ta'i ba?n Glendale CA., dda.i Nam, na(m ?, tr. 92, 93.
(7)- Nguye^~n Thu`y va` Tra^`n Minh Xua^n, Tinh tha^`n Vie^.t Nam, San Jose' CA, Me'kong Ty. na.n, 1992, tr.195-196.
(8)- Didier Julia, Dictionnaire de la Philosophie, France Loisirs, Paris, 1992, p. 252: Sagesse , "Cette de'finition est certainement la plus rigoureuse: la sagesse est, au sens antique, la connaissance des lois du monde et, au sens moderne, la compre'hension des proble`mes d'autrui. Plus commune'ment, la sagesse est une notion morale qui de'signe l'"e'quilibre" de la personnalite' : la "tempe'rance" (Platon) ou la mode'ration des de'sirs. En ce sens, la sagesse s'oppose a` la passion, autant qu'a` la be^tise. Elle tend a` s'identifier a` la prudence."
Xa~ ho^.i
Ai ve^` Bi`nh DDi.nh ma` coi
Dda`n ba` con ga'i ca^`m roi ddi quye^`n
A(n ca^y na`o ra`o ca^y na^'y.
A(n tro^ng no^`i, ngo^`i tro^ng hu+o+'ng
A(n buo^?i gio^~, lo^~ buo^?i ca`y
Mo^.t nga`y a(n gio^~, ba nga`y hu't nu+o+'c
Ai o+i ddu+`ng cho'ng cho+' cha^`y
Co' co^ng ma`i sa('t, co' nga`y ne^n kim
Ai ddem con sa'o sang so^ng
DDe^? cho con sa'o xo^? lo^`ng no' bay
Ai o+i bu+ng ba't co+m dda^`y
De?o tho+m mo^.t ha.t, dda('ng cay muo^n pha^`n
A(n, thi` a(n nhu+~ng mie^'ng ngon,
La`m thi` cho.n vie^.c co?n con ma` la`m
Tu+o++?ng ra(`ng ta`u la(.ng, ta`u bay
Ne^n anh bo? vie^.c ca^'y ca`y anh ddi .
Bie^'t ra(`ng cu-li't, cu-li,
Tha` ra(`ng cu+' o? nha` que^ vo+'i na`ng
Nha` que^ co' ho., co' ha`ng
Co' la`ng, co' xo'm, lo+~ la`ng co' nhau .
Co' he`n cu~ng ngu+.a nha` quan,
Kie^`u kha^'u ra'ch na't ho^`ng nhang va^~n co`n.
Chim quye^n xuo^'ng dda^'t a(n tru`n,
Anh hu`ng lo+~ va^.n le^n nguo^`n ddo^'t than
Nho+' lo+`i nguye^.n u+o+'c ba sinh,
Xa xo^i ai co' bie^'t ti`nh cha(ng ai ?
Khi ve^` ho?i lie^?u Chu+o+ng dda`i
Ca`nh xua^n dda~ be? cho ai mo^.t ca`nh,
Co' ye^u anh thi` be? qua'ch cho anh.
Nhie^~u ddie^`u phu? la^'y gia' gu+o+ng,
Ngu+o+`i trong mo^.t nu+o+'c pha?i thu+o+ng nhau cu`ng.
Lo+~ bu+o+'c xuo^'ng ddo`,
So^ng sa^u, sa`o nga('n, kho^n do` to+'i no+i\.
Thuye^`n buo^`n gio' dda'nh ta? to+i,
Mo^.t con che`o que^' xa bo+i so^ng ho^` .
Tro^ng le^n ho`n dda' lo^ xo^,
Ma(.t so^ng lai la'ng be^? ho^` trong
xanh.
Ngo^`i dde^m trong bo'ng tra(ng ta`n,
Muo^'n ddoan vo+'i nguye^.t ma`than mo^.t lo+`i\.
Nguye^.t ra(`ng:"Va^.t ddo^?i sao do+`i,
Tha^n na`y va^~n dde^? cho ngu+o+`i soi chung."
Cu+o+`i ngu+o+`i cho+' vo^.i cu+o+`i la^u
Cu+o+`i ngu+o+`i ho^m tru+o+'c ho^m sau ngu+o+`i cu+o+`i
Con vua thi` la.i la`m vua
Con sa~i o+? chu`a la.i que't la' dda
Bao gio+` da^n no^?i can qua
Con vua tha^'t the^' la.i ra que't chu`a
Ta ve^` ta ta('m ao ta
Du` trong du` ddu.c ao nha` va^~n ho+n
Co`n duye^n ke? ddo'n ngu+o+`i ddu+a
He^'t duye^n ddi so+'m ve^` tru+a mo^.t mi`nh
Dde^m dde^m ddo^'t ddi?nh hu+o+ng tra^`m
Kho'i le^n nghi ngu't a^m tha^`m nho+' que^\.
Ai o+i cho+' la^'y ho.c tro`,
Da`i lu+ng to^'n va?i, a(n no la.i na(`m.
Anh na`y so^' pha^.n ra tro`,
Ve^` nha`, ca? ca.o, ca? mo` trong nie^u\.
Bie^'t ngu+o+`i bie^'t ta
Tra(m tra^.n tra(m tha('ng.
Ba` co`ng ddi cho+. tro+`i mu+a
Ca'i to^m ca'i te'p ddi ddu+a ba` co`ng
Bao gio+` ddo^`ng ruo^.ng tha?nh tho+i,
Na(m tra^u tho^?i sa'o vui ddo+`i Thua^'n, Nghie^u\.
Mu+`ng nay co' chu? Thua^'n, Nghie^u,
Mu+a Nha^n, gio' Hue^. tha?y dde^`u muo^n da^n.
So^ng lo^ mo^.t da~i trong nga^`n,
Tha?nh tho+i, ta ru~ bu.i tra^`n cu~ng ne^n.
Mo^` co^i cha a(n co+m vo+'i ca'
Mo^` co^i me. lie^'m la' ngoa`i ddu+o+`ng
Ma^'y ddo+`i ba'nh ddu'c co' xu+o+ng
Ma^'y ddo+`i di` ghe? ma` thu+o+ng con cho^`ng
Ba('c thang le^n ho?i o^ng Tro+`i
DDem tie^`n cho ga'i co' ddo`i ddu+o+.c kho^ng ?
Da^~u xa^y chi'n ba^.c phu` ddo^`
Kho^ng ba(`ng la`m phu+o+'c cu+'u cho mo^.t ngu+o+`i
Bo'i ra ma que't nha` ra ra'c
Buo^?i cho+. ddo^ng, con ca' ho^`ng, che^ la.t,
Buo^?i cho+. ta`n, con te'p ba.c cu~ng pha?i mua
Co' thu+.c mo+'i vu+.c ddu+o+.c dda.o
Ba'n anh em xa mua la'ng gie^`ng ga^`n
* Quan he^. gia ddi`nh
Con ngu+o+`i co' to^? co' to^ng
Nhu+ ca^y co' co^.i, nhu+ so^ng co'nguo^`n
Co' cha co' me. thi` ho+n
Kho^ng cha kho^ng me. nhu+ ddo+`n ddu+'t da^y
Co`n cha go't ddo? nhu+ son,
Mo^.t mai cha che^'t, go't con nhu+ chi`
Me. gia` o+? cho^'n le^`u tranh
So+'m tha(m to^'i vie^'ng mo+'i dda`nh da. con
Co^ng cha nhu+ nu'i Tha'i So+n
Nghi~a me. nhu+ nu+o+'c trong nguo^`n cha?y ra
Mo^.t lo`ng tho+` me. ki'nh cha,
Cho tro`n chu+~ hie^'u mo+'i la` dda.o con.
Ca' kho^ng a(n muo^'i ca' u+o+n
Con ca~i cho me. tra(m ddu+o+`ng con hu+
Tra^u heo khi che^'t te^' ruo^`i
Cha(?ng ba(`ng khi so^'ng ngo.t bu`i co`n ho+n
Ai ve^` to^i go+?i ddo^i gia`y,
Pho`ng khi mu+a gio' dde^? tha^`y me. ddi
A(n chanh ngo^`i go^'c ca^y chanh,
Ba'c me. ga? e'p cho anh ho.c tro`
Anh ddi ddu*o*`ng a^'y xa xa
DDe^? em o^m bo'ng tra(ng ta` na(m canh
Nu*o*'c non mo^.t ga'nh chung ti`nh
Nho*' ai ai co' nho*' mi`nh hay cha(ng
* Ti`nh Me.
Dda`n o^ng ddi bie^?n co' ddo^i,
Dda`n ba` "ddi bie^?n" mo^`co^i mo^.t mi`nh
Nga`y dde^m me. a(~m me. bo^`ng
Be^n u+o+'t me. na(`m, be^n ra'o cho con
Mie^'ng a(n mie^'ng ma(.c me. lo
La`m sao con ddu+o+.c a^'m no me. mu+`ng
Gio' mu`a thu me. ru con ngu?
Na(m canh cha`y thu+'c ddu? na(m canh
Cu~ng vi` con chi'nh vi` con
Mo^~i nga`y me. mo^.t ga^`y mo`n ta^'m tha^n
Mo^` co^i cha a(n co+m vo+'i ca'
Mo^` co^i me. lie^'m la' ngoa`i ddu+o+`ng
Ma^'y ddo+`i ba'nh ddu'c co' xu+o+ng
Ma^'y ddo+`i di` ghe? ma` thu+o+ng con cho^`ng
Chie^`u ho^m mo+'i tro+? ve^` nha`
Tie^`n xe da`nh dde^? mua qua` cho con
Con bie^'t no'i, me. so'i dda^`u
Vi' da^`u ca^`u va'n ddo'ng ddinh
Ca^`u tre la('t le?o ga^.p ghe^`nh kho' ddi
Kho' ddi me. da('t con ddi
Con ddi tru+o+`ng ho.c , me. ddi tru+o+`ng ddo+`i
Mai mo^'t thie^'p co' xa cha`ng
Ddo^i bo^ng thie^'p tra?, con cha`ng thie^'p xin
Ru con con ngu? cho la^u
Dde^? me. ddi ca^'y ruo^.ng sa^u la^u ve^`
Ru con con ngu? cho me^
Me. co`n lo chuye^.n le^ the^ ke'o ca`y
Ru con con ngu? cho say
Me. co`n va^'t va? cha^n tay ngoa`i ddo^`ng
Ru con con ngu? cho no^`ng
Me. co`n nho^? ma. tra? co^ng cho ngu+o+`i
Me. gia` to'c ba.c pha su+o+ng
Vi` con da^`u da~i tra(m ddu+o+`ng dda('ng cay
Con o+i, muo^'n ne^n tha^n ngu+o+`i
La('ng nghe la^'y ngu+~ng lo+`i me. khuye^n
Ai ra(`ng co^ng me. ba(`ng non
Thu+.c ra co^ng me. la.i co`n lo+'n ho+n
Ai ddi dda^u dda^'y ho+~i ai ?
Hay la` tru'c dda~ nho+' mai ddi ti`m
Ti`m em nhu* the^? ti`m chim
Chim bay bie^?n Ba('c, ddi ti`m bie^?n DDo^ng
Ai ve^` ai o+? ma(.c ai
Thie^'p nhu+ sa^`u ddu+o+.m tha('p hoa`i na(m canh
Cha me. anh co' dda'nh qua(`n dda'nh qua.i
Ba('t anh ra treo ta.i nha`nh du*o*ngA
Bie^?u tu*` ai, anh tu*` dda(.ng
Cho*' bie^?u anh tu*` ngu*o*`i thu*o*ng, anh kho^ng tu*`
Cho^`ng em a'o ra'ch em thu+o+ng
Cho^`ng ngu+o+`i a'o ga^'m, xo^ng hu+o+ng ma(.c ngu+o+`i
Co`n ddang cho.n dda' thu+? va`ng.
Ngo.c la`nh ai qua^?y ra dda`ng ba'n rao\.
Quan quan bo^'n tie^'ng thu+ cu+u
Mong ngu+o+`i qua^n tu+? ha?o ca^`u ke^'t duye^n.
Pha^'n son cho phi? ta^'m nguye^`n,
Anh hu`ng sa'nh vo+'i thuye^`n quye^n mo+'i ti`nh.
Pha.t kha tho+ a^'y ra`nh ra`nh,
Phi? mo^i ba^'t dda('c xin anh lie^.u lu+o+`ng.
Bo? thi` thu+o+ng, vu+o+ng thi` to^.i !
Nho+' lo+`i nguye^.n u+o+'c ba sinh,
Xa xo^i ai co' bie^'t ti`nh cha(ng ai ?
Khi ve^` ho?i lie^?u Chu+o+ng dda`i
Ca`nh xua^n dda~ be? cho ai mo^.t ca`nh,
Co' ye^u anh thi` be? qua'ch cho anh.
Phu the^ tro.ng nghi~a tu+o+ng phu`ng,
Cha(n loan, go^'i que^' ra('p lo`ng cho+` ai .
Ngo^`i dde^m trong bo'ng tra(ng ta`n,
Muo^'n ddoan vo+'i nguye^.t ma` than mo^.t lo+`i\.
Nguye^.t ra(`ng:"Va^.t ddo^?i sao do+`i,
Tha^n na`y va^~n dde^? cho ngu+o+`i soi chung."
Ba^y gio+` Ma^.n mo+'i ho?i Dda`o
Vu+o+`n ho^`ng dda~ co' ai va`o hay chu+a
Ma^.n ho?i thi` DDa`o xin thu+a
Vu+o+`n ho^`ng co' lo^'i nhu+ng chu+a ai va`o !
Thua^.n vo+., thua^.n cho^`ng ta't bie^?n DDo^ng cu~ng ca.n
Ho^m qua ta't nu+o+'c dda^`u ddi`nh
Bo? que^n chie^'c a'o tre^n ca`nh hoa sen
Em lu+o+.m thi` cho anh xin
Hay la` em dde^? la`m tin trong nha`
A'o anh su+'t chi? ddu+o+`ng ta`
Vo+. anh chu+a co', Me. gia` chu+a kha^u
A'o anh su+'t chi? dda~ la^u
Mai mu+o+.n co^ a^'y sang kha^u cho du`m
Kha^u ro^`i anh se~ tra? co^ng
Mai mo^'t la^'y cho^`ng anh se~ giu'p cho
Giu'p em mo^.t thu'ng xo^i vo`
Mo^.t con lo+.n be'o, mo^.t vo` ru+o+.u ta(m
Giu'p em ddo^i chie^'u em na(`m
DDo^i cha(n em dda('p, ddo^i ta(`m em ddeo
Giu'p em quan ta'm tie^`n treo
Quan na(m tie^`n cu+o+'i la.i dde`o buo^`ng cau !
Ra^u to^m na^'u vo+'i ruo^.t ba^`u
Cho^`ng chan, vo+. hu'p ga^.t dda^`u khen ngon
Lo^~ mu~i em thi` ta'm ga'nh lo^ng
Cho^`ng ye^u cho^`ng ba?o ra^u ro^`ng tro+`i cho
DDe^m na(`m thi` nga'y o o
Cho^`ng ye^u cho^`ng ba?o nga'y cho vui nha`
DDi cho+. thi` hay a(n qua`
Cho^`ng ye^u cho^`ng ba?o ve^` nha` ddo+~ co+m
Tre^n dda^`u nhu+~ng ra'c cu`ng ro+m
Cho^`ng ye^u cho^`ng ba?o hoa tho+m gia('t dda^`u
Thu+o+ng nhau ma^'y nu'i cu~ng tre`o
Ma^'y so^ng cu~ng lo^.i, ma^'y dde`o cu~ng qua
Ye^u nhau thi` ne'm mie^'ng tra^`u
Ghe't nhau ne'm dda' vo+~ dda^`u nhau ra
Ye^u nhau cau bo^? la`m ba
Ghe't nhau cau sa'u bo^? ra la`m mu+o+`i
Cha`ng ve^` dde^? a'o la.i dda^y
Pho`ng khi em nho*' ca^`m tay ddo*~ buo^`n
Anh dda~ co' vo*. hay chu*a?
Ma` anh a(n no'i gio' ddu*a ngo.t nga`o
Me. gia` anh o*? no*i nao
DDe^? em ti`m va`o ha^`u ha. thay anh
Anh ddi ddu*o*`ng a^'y xa xa
DDe^? em o^m bo'ng tra(ng ta` na(m canh
Nu*o*'c non mo^.t ga'nh chung ti`nh
Nho*' ai ai co' nho*' mi`nh hay cha(ng
Be^'n em co' go^'c du*`a to*
DDe^m tra(ng em ddu*'ng em cho*` ddo*.i ai?
Tay Em ca^m\ hai tra/i ca\
Tra/i dda(ng/ pha^n\ cho^\ng trai/ ngo.tt pha^n\ trai.
Anh ve^` cuo^c' dda^t' tro^ng` rau
cho anh dda^m ke^' da^y tra^u` moc. le^n
chu*ng` nao` tra^u` dda~ le^n xanh
ca^u kia ra trai' thi` anh cu*o*i' nang```
Chim phu*o*ng. hoang` bay ngan dda^u` cho*.
Em hoi? anh co' vo*. hay chu*a ?
Ta^y ca^m` to*` gia^y' che mu*a
Che chu*a khoi? u*o*c' em chu*a co' cho^ng``
Hon` ddo' du*o*i' nu*o*c' fu? nhie^u` rong fe^u
hon` ddo' tre^n bo*` fu? nhie^u` su*o*ng khoi''
anh thu*o*nh em cha(ng? giam' noi ra
so*. me. ba(ng` bie^n? so*. cha ba(ng` tro*i```
em thu*o*ng anh cha(ng? giam' noi' ne^n lo*i`
so*. luo^n` ma^y bac. giu*a~ tro*i` mau tan
A(n rui` na(m` ngu*a? chinh hinh
kho^ng ai na(m` up' le^n minh` cho vui
Co^? tay em tra('ng la.i tro`n
-De^? cho ai go^'i no' mo`n mo^.t be^n
Go^'i go`n, go^'i va?i kho^ng e^m
Go^'i lu.a kho^ng me^`m ba(`ng go^'i tay anh
Con kie^'n va`ng bo` quanh mie^ng che'n
-Do^i lu*'a mi`nh le'n me. thu*o*ng nhau
Ma(.c cho hai ho. xi` xa`o
Ye^u nhau ta cu*' leo ra`o le?n ddi
am sa`nh ddu*`ng lo^.n vo*'i chanh
U*ng ai cu~ng va^.y u*ng anh cho ro^`i
La^'y anh kho?i pha?i sa('m no^`i
Ngu? kho?i tra?i chie^'u, ngu? ngo^`i tha^`n tie^n
DDe^m qua cho*'p be^? mu*a nguo^`n
Ho?i ngu*o*`i tri ky? co' buo^`n hay cha(ng ?
Ca' buo^`n ca' lo^.i tung ta(ng
Em buo^`n em bie^'t dda~i dda(`ng cu`ng ai ?
Con o+i ho.c la^'y nghe^` cha
Mo^.t dde^m a(n tro^.m ba(`ng ba na(m la`m
Tho` tay ma` nga('t ngo.n ngo`
Thu*o*ng em -du*'t ruo^.t gia~ -do` ngo' ngo*
YE^U DDU*O*NG
1. Be'n duye^n:
Ti`nh anh nhu* nu*o*'c da^ng cao,
Ti`nh em nhu* da?i lu.a dda`o ta^?m hu*o*ng.
Le^nh dde^nh mo^.t chie^'c thuye^`n ti`nh,
Mu*o*`i hai be^'n nu*o*'c bie^'t go*?i mi`nh va`o dda^u?
Ai ve^` cho em ve^` theo,
Ngo' truo^ng truo^ng ra^.m, ngo' dde`o dde`o cao!
U*o*'c gi` so^ng ro^.ng mo^.t gang,
Ba('c ca^`u da?i ye^'m dde^? cha`ng sang cho*i!
Co^ kia ddu*'ng o*? be^n so^ng,
Muo^'n sang, anh nga? ca`nh ho^`ng cho sang!
Nghe lo*`i ba.n no'i dda^.m dda`,
Cho^`ng con cha(?ng pha?i, ru*'a ma` em thu*o*ng...
Co^ kia a'o tra('ng loa` xoa`,
La.i dda^y dda^.p dda^'t tro^`ng ca` vo*'i anh!
Bao gio*` ca` chi'n ca` xanh,
Anh cho mo^.t qua? dde^? da`nh mo*'m con!
DDe^'n dda^y cha(?ng le~ ngo^`i kho^ng,
Nho*` cha`ng gia~ ga.o cho ddo^ng tie^'ng ho`.
Nho*' cha`ng nhu* vo*. nho*' cho^`ng,
Nhu* chim nho*' to^?, nhu* ro^`ng nho*' ma^y.
Ma^'y khi ro^`ng ga(.p ma^y dda^y,
DDe^? ro^`ng than tho*? vo*'i ma^y va`i lo*`i.
Nu*~a mai ro^`ng ngu*o*.c ma^y xuo^i,
Bie^'t bao gio*` la.i no^'i lo*`i ro^`ng ma^y?
DDa^`u na(m a(n qua? thanh ye^n,
Cuo^'i na(m a(n bu*o*?i cho ne^n dde`o bo`ng.
Vi` cam cho qui't dde`o bo`ng,
Vi` em nhan sa('c cho lo`ng nho*' thu*o*ng.
Ho*~i anh ma` ddi o^ tha^m!
O^ nhie^~u, o^ vo'c hay la^`m o^ em?
O^ em, em dde^? trong nha`
Khen ai mo*? kho'a ddu*a ra cho cha`ng!
Kha(n dda`o va('t ngo.n ca`nh mo*,
Mi`nh xuo^i dda(`ng a^'y, bao gio*` mi`nh le^n?
- Em xuo^i, em la.i ngu*o*.c ngay,
Sa^`u rie^ng em dde^? tre^n na`y cho anh.
Vi` so^ng ne^n pha?i lu.y ddo`
Vi` chie^`u to^'i, pha?i lu.y co^ ba'n ha`ng.
Vi` ti`nh ne^n pha?i dda mang
Vi` duye^n thie^'p bie^'t que^ cha`ng o*? dda^y.
Xa xo^i di.ch la.i cho ga^`n
La`m tha^n con nhe^.n ma^'y la^`n vu*o*ng to*.
Chuo^`n chuo^`n ma('c pha?i to* vu*o*ng
Na`o ai qua^'n qui't thi` thu*o*ng nhau cu`ng.
U*o*'c ao a(n o*? mo^.t nha`
Ra va`o ddu.ng cha.m ke?o ma` nho*' thu*o*ng.
U*o*'c gi` anh ho'a ra du*a
DDe^? em ddem ta('m nu*o*'c mu*a cha^.u ddo^`ng.
U*o*'c gi` em ho'a ra do*i,
Bay ddi bay la.i tre^n no*i anh na(`m.
U*o*'c gi` co' ca'nh nhu* chim
Bay cao lie^.ng tha^'p ddi ti`m ngu*o*`i thu*o*ng!
U*o*'c gi` anh ho'a ra hoa
DDe^? em na^ng la^'y ro^`i ma` ca`i kha(n.
U*o*'c gi` anh ho'a ra cha(n,
DDe^? cho em dda('p, em la(n, em na(`m!
U*o*'c gi` anh hoa' ra gu*o*ng
DDe^? cho em cu*' nga`y thu*o*`ng em soi.
U*o*'c gi` anh ho'a ra co*i,
DDe^? cho em ddu*.ng cau tu*o*i, tra^`u va`ng.
Nu*o*'c so^ng To^ vu*`a trong vu*`a ma't
Em ghe' thuye^`n va`o ddo^~ sa't thuye^`n anh.
Du`ng che`o muo^'n ngo? ta^m ti`nh
So^ng bao nhie^u nu*o*'c, thu*o*ng mi`nh ba^'y nhie^u.
DDo^i ta nhu* tu*o*.ng mo*'i to^
Nhu* chuo^ng mo*'i ddu'c, nhu* chu`a mo*'i xa^y.
DDo^i ta nhu* the^? con ba`i
DDa~ dda'nh thi` quye^'t, ddu*`ng na`i tha^'p cao
DDo^i ta nhu* dda' ma`i dao,
Na(ng lie^'c, na(ng sa('c, na(ng cha`o, na(ng quen.
DDo^i ta nhu* nga~i Phan Tra^`n
Khi xa nga`n da(.m, khi ga^`n be^n ddo^i.
DDo^i ta nhu* ru*o*.u vo*'i men
DDang say nga^y nga^'t, ai de`m cho*' xa!
DDo^i ta nhu* lu'a ddo`ng ddo`ng
DDe.p duye^n nhu*ng cha(?ng dde.p lo`ng me. cha.
DDo^i ta nhu* chi? xe ba
Tha^`y me. xe i't, ddo^i ta xe nhie^`u.
Thu*o*ng em, anh cu~ng muo^'n thu*o*ng
Nu*o*'c thi` muo^'n cha?y nhu*ng mu*o*ng cha(?ng dda`o.
Em ve^` lo lie^.u the^' na`o
DDe^? cho nu*o*'c cha?y la.i va`o trong mu*o*ng.
DDo'i lo`ng a(n nu*?a tra'i sim
Uo^'ng lu*ng ba't nu*o*'c ddi ti`m ngu*o*`i thu*o*ng.
Ngu*o*`i thu*o*ng o*i ho*~i ngu*o*`i thu*o*ng!
DDi dda^u ma` dde^? buo^`ng hu*o*ng la.nh lu`ng?
DDe^m tra(ng thanh anh mo*'i ho?i na`ng:
Tre non ddu? la', ddan sa`ng ne^n cha(ng?
- DDan sa`ng thie^'p cu~ng xin va^ng,
Tre vu*`a ddu? la', non cha(ng ho*~i cha`ng?
Ho*~i anh ddi ddu*o*`ng ca'i quan
Du*`ng cha^n ddu*'ng la.i em than va`i lo*`i:
DDi dda^u vo^.i ma^'y, anh o*i!
Vie^.c quan dda~ co' chi. to^i o*? nha`.
DDu*o*`ng xa thi` tha^.t la` xa
Mu*o*.n mi`nh la`m mo^'i cho ta mo^.t ngu*o*`i,
Mo^.t ngu*o*`i mu*o*`i chi'n ddo^i mu*o*i
Mo^.t ngu*o*`i vu*`a dde.p vu*`a tu*o*i nhu* mi`nh!
Ho*~i co^ tha('t da?i lu*ng xanh
Nga`y nga`y tha^'p thoa'ng be^n ma`nh ddo*.i ai?
Tru*o*'c ddu*o*`ng xe ngu*.a bo*`i bo*`i
Bu.i ho^`ng mo*` mi.t, ai ngu*o*`i ma('t xanh?
Co^ kia ddi ddu*o*`ng na`y vo*'i ta
Tro^`ng da^u da^u to^'t, tro^`ng ca` ca` sai.
Co^ kia ddi dda(`ng a^'y vo*'i ai,
Tro^`ng bo^ng bo^ng he'o, tro^`ng khoai khoai ha`!
Gio' dda^.p ca`nh tre, gio' dda'nh ca`nh tre
Chie^'c thuye^`n anh va^~n le te ddo*.i na`ng.
Gio' dda^.p ca`nh ba`ng, gio' dda'nh ca`nh ba`ng
Du`ng che`o anh ha't, co^ na`ng ha~y nghe!
Chie^'c thuye^`n kia no'i co'
Chie^'c gia~ (1) no. no'i kho^ng.
Pha?i chi mie^~u o*? ga^`n so^ng
Em the^` mo^.t tie^'ng ke?o lo`ng anh nghi.
(1) Mo^.t loai ghe dda'nh ca'
Lu*?ng lo* vu*`ng que^' soi the^`m
Hu*o*ng ddu*a ba't nga't ca`ng the^m ba^.n lo`ng.
Dao va`ng bo? dda^~y kim nhung
Bie^'t ra(`ng qua^n tu*? co' du`ng ta cha(ng?
DDe`n ta tha^'p thoa'ng bo'ng tra(ng
Ai ddem ngu*o*`i ngo.c thung tha(ng cho^'n na`y?
Em la` con ga'i Ke? Mo*
Em ddi ba'n ru*o*.u, ti`nh co*` ga(.p anh.
Ru*o*.u ngon cha(?ng qua?n be sa`nh,
A'o ra'ch khe'o va' ho*n la`nh vu.ng may.
Ru*o*.u la.t uo^'ng la('m cu~ng say,
A'o ra'ch co' mu.n va' ngay la.i la`nh.
Tri'ch trong
Ti`nh ye^u trong ca dao - tu.c ngu*~ - da^n ca
Kie^`u Va(n bie^n soa.n
do nha` xua^'t ba?n DDo^`ng Nai xua^'t ba?n na(m 1995.
Ca Dao Tu.c Ngu+~ by So+n Nguyen
1- Gia\-d-i`nh
Tre? ca^.y cha, gia` ca^.y con.
Chim co' to^? ngu+o+`i co' to^ng.
Hie^'u d-e^? ho+n le^~ ba~i
Tre? ca^.y cha, gia` ca^.y con.
Cha me. sinh con, Tro+`i sinh ti'nh.
Con ho+n cha, la` nha` co' phu'c.
Ye^u thi cho roi cho vo.t,
Ghe't thi` cho ngo.t cho bu`i\.
Chie^`u chie^`u ra d-u+'ng bo+` ao,
Nho+' ve^` que^ me. ruo^.t d-au chi'n chie^`u\.
Con ngu+o+`i co' to^? co' to^ng,
Nhu+ ca^y co' co^.i, nhu+ so^ng co' nguo^`n.
Ca^y xanh thi` la' cu~ng xanh,
Cha me. hie^`n la`nh d-e^? d-u+'c cho con.
Co' cha co' me. thi` ho+n
Kho^ng cha kho^ng me. nhu+ d-o+`n d-u+'t da^y
Co`n cha go't d-o? nhu+ son,
Mo^.t mai cha che^'t, go't con nhu+ chi`
Me. gia` o+? cho^'n le^`u tranh
So+'m tha(m to^'i vie^'ng mo+'i d-a`nh da. con
Ca' kho^ng a(n muo^'i ca' u+o+n
Con ca~i cho me. tra(m d-u+o+`ng con hu+
Tra^u heo khi che^'t te^' ruo^`i
Cha(?ng ba(`ng khi so^'ng ngo.t bu`i co`n ho+n
Ai ve^` to^i go+?i d-o^i gia`y,
Pho`ng khi mu+a gio' d-e^? tha^`y me. d-i\.
A(n chanh ngo^`i go^'c ca^y chanh,
Ba'c me. ga? e'p cho anh ho.c tro`\.
Co^ng cha nhu+ nu'i Tha'i So+n
Nghi~a me. nhu+ nu+o+'c trong nguo^`n cha?y ra
Mo^.t lo`ng tho+` me. ki'nh cha,
Cho tro`n chu+~ hie^'u mo+'i la` d-a.o con.
1a\- Me.
Con bie^'t no'i, me. so'i d-a^`u\.
D-a`n o^ng d-i bie^?n co' d-o^i,
D-a`n ba` "d-i bie^?n" mo^` co^i mo^.t mi`nh
Nga`y d-e^m me. a(~m, me. bo^`ng,
Be^n u+o+'t me. na(`m, be^n ra'o cho con.
Mie^'ng a(n mie^'ng ma(.c me. lo,
La`m sao con d-u+o+.c a^'m no me. mu+`ng.
Gio' mu`a thu me. ru con ngu?,
Na(m canh cha`y thu+'c d-u? na(m canh.
Cu~ng vi` con chi'nh vi` con,
Mo^~i nga`y me. mo^.t ga^`y mo`n ta^'m tha^n.
Mo^` co^i cha a(n co+m vo+'i ca',
Mo^` co^i me. lie^'m la' ngoa`i d-u+o+`ng.
Ma^'y d-o+`i ba'nh d-u'c co' xu+o+ng,
Ma^'y d-o+`i di` ghe? ma` thu+o+ng con cho^`ng.
Chie^`u ho^m mo+'i tro+? ve^` nha`,
Tie^`n xe da`nh d-e^? mua qua` cho con.
Mai mo^'t thie^'p co' xa cha`ng,
D-o^i bo^ng thie^'p tra?, con cha`ng thie^'p xin.
Me. gia` to'c ba.c pha su+o+ng,
Vi` con da^`u da~i tra(m d-u+o+`ng d-a('ng cay\.
Con o+i, muo^'n ne^n tha^n ngu+o+`i,
La('ng nghe la^'y ngu+~ng lo+`i me. khuye^n.
Ai ra(`ng co^ng me. ba(`ng non,
Thu+.c ra co^ng me. la.i co`n lo+'n ho+n.
Vi' da^`u ca^`u va'n d-o'ng d-inh,
Ca^`u tre la('t le?o ga^.p ghe^`nh kho' d-i\.
Kho' d-i me. da('t con d-i,
Con d-i tru+o+`ng ho.c, me. d-i tru+o+`ng d-o+`i\.
Ru con (1)
Ru con con ngu? cho la^u,
D-e^? me. d-i ca^'y ruo^.ng sa^u la^u ve^`\.
Ru con con ngu? cho me^ ,
Me. co`n lo chuye^.n le^ the^ ke'o ca`y .
Ru con con ngu? cho say,
Me. co`n va^'t va? cha^n tay ngoa`i d-o^`ng .
Ru con con ngu? cho no^`ng ,
Me. co`n nho^? ma. tra? co^ng cho ngu+o+`i\.
Ru con (2)
Bao gio+` cho d-e^'n tha'ng ba,
E^'ch ca('n co^? ra('n tha ra ngoa`i d-o^`ng.
Hu`m na(`m cho lo+.n lie^'m lo^ng,
Mo^.t chu.c qua? ho^`ng nuo^'t la~o ta'm mu+o+i\.
na('m xo^i nuo^'t tre? le^n mu+o+`i;
Con ga`, be ru+o+.u nuo^'t ngu+o+`i lao\-dao\.
Lu+o+n na(`m cho tru'm bo` va`o;
Mo^.t d-a`n ca`o\-ca`o d-uo^?i ba('t ca' ro^\.
Lu'a ma. nha?y le^n a(n bo`;
Co? na(n, co? la'c ri`nh-mo` ba('t tra^u\.
Ga` con d-uo^?i ba('t die^`u\-ha^u;
Chim ri d-uo^?i d-a'nh vo+~ d-a^`u bo^`\-no^ng.
1a\- D-a.o vo+. cho^`ng
Ca'i ne^'t d-a'nh che^'t ca'i d-e.p.
Cho^`ng ta a'o ra'ch ta thu+o+ng,
Cho^`ng ngu+o+`i a'o ga^'m xo^ng hu+o+ng ma(.c ngu+o+`i\.
Khi thu+o+ng qua'n cu~ng nhu+ nha`,
Le^`u tranh co' nghi~a ho+n to`a ngo'i xa^y\.
D-o^'n ca^y ai no+~ du+'t cho^`i,
D-a.o cho^`ng nghi~a vo+. gia^.n ro^`i la.i thu+o+ng.
Anh d-i d-u+o+`ng a^'y xa xa,
D-e^? em o^m bo'ng tra(ng ta` na(m canh.
Nu+o+'c non mo^.t ga'nh chung ti`nh,
Nho+' ai ai co' nho+' mi`nh hay cha(ng.
Thua^.n vo+. thua^.n cho^`ng, ta't be^? D-o^ng cu~ng ca.n.
Phu the^ tro.ng nghi~a tu+o+ng phu`ng,
Cha(n loan, go^'i que^', ra('p lo`ng cho+` ai .
Ra^u to^m na^'u vo+'i ruo^.t ba^`u,
Cho^`ng chan, vo+. hu'p ga^.t d-a^`u khen ngon.
Ca?nh cho^`ng con
Cho^`ng con no' cha(?ng ra gi`,
To^?\-to^m so'c d-i~a no' thi` cho+i hoang,
No'i ra, xa^'u thie^'p ho^? cha`ng,
No' gia^.n, no' pha' tan hoang cu+?a nha`\.
No'i d-a^y, co' chi. em nha`,
Co`n na(m ba thu'ng tho'c vo+'i mo^.t va` ca^n bo^ng.
Em ba'n d-i tra? no+. cho cho^`ng,
Co`n a(n he^'t nhi.n cho ha? lo`ng cho^`ng con.
D-a('ng cay nga^.m qua? bo^`\-ho`n,
Cu+?a nha` gia the^', cho^`ng con ke'm ngu+o+`i\.
No'i ra, so+. chi. em cu+o+`i :
Con nha` nho\-gia'o la^'y pha?i ngu+o+`i d-a^`n ngu\.
Ro^`ng va`ng ta('m nu+o+'c ao tu`,
Ngu+o+`i kho^n o+? vo+'i ngu+o+`i ngu na(.ng mi`nh.
Cho^`ng khuye^n vo+.
Nha` anh chi? co' mo^.t gian,
Nu+?a thi` la`m be^'p, nu+?a toan la`m buo^`ng.
Anh ca^.y em coi so'c tra(m d-u+o+`ng,
D-e^? anh buo^n ba'n tra^?y\-tru+o+ng tho^ng-ha`nh,
Co`n chu't me. gia`, nuo^i la^'y cho anh,
D-e^? anh buo^n ba'n tho^ng-ha`nh d-u+o+`ng xa\.
Lie^.u ma` tho+` ki'nh me. gia`,
D-u+`ng tie^'ng na(.ng nhe., ngu+o+`i ta che^ cu+o+`i\.
Du` no, du` d-o'i cho tu+o+i,
Khoan a(n, bo+'t ngu?, lie^.u ba`i lo toan,
Cho anh d-a`nh da. ba'n buo^n.
Vo+. khuye^n cho^`ng
Canh mo^.t do.n cu+?a, do.n nha`;
Canh hai de^.t cu+?i, canh ba d-i na(`m.
Canh tu+ bu+o+'c sang canh na(m.
Tri`nh anh da^.y ho.c, cho+' na(`m la`m chi\.
Nu+~a mai chu'a mo+? khoa thi\.
Ba?ng va`ng cho'i\-lo.i ki`a d-e^` te^n anh.
Bo~ co^ng cha me. sa('m-sanh,
Sa('m nghie^n, sa('m bu't cho anh ho.c-ha`nh.
Che`o d-o`
Cha(?ng gia^.m thi` thuye^`n cha(?ng d-i,
Gia^.m ra va'n na't, thuye^`n thi` long d-anh.
D-o^i ta le^n tha'c, xuo^'ng ghe^`nh,
Em ra d-u+'ng mu~i d-e^? anh chi.u sa`o\.
1b- Hie^'u tha?o
Co' cha me. mo+'i co' ta,
La`m ne^n la` bo+?i me. cha vun tro^`ng.
Co' nghe`o mo+'i bie^'t con hie^'u,
Co' thie^'u mo+'i bie^'t ba.n hie^`n.
Ca' kho^ng a(n muo^'i ca' u+o+n,
Con ca~i cha me. tra(m d-u+o+`ng con hu+
Ga'i ma` chi, trai ma` chi,
Sinh ra co' nghi~a co' nghi` la` ho+n.
Nha` nghe`o, mo+'i hay con tha?o,
Nu+o+'c loa.n mo+'i ro~ to^i trung.
Me. da.y con ga'i
Con o+i ! Me. ba?o d-a^y na`y :
Ho.c buo^n ho.c ba'n cho ta`y ngu+o+`i ta\.
Con d-u+`ng ho.c tho'i chua nhoa,
Ho. ha`ng ghe't bo?, ngu+o+`i ta che^ cu+o+`i\.
Du` no,du` d-o'i, cho tu+o+i :
Khoan a(n, bo+'t ngu?, lie^.u ba`i lo toan.
Pho`ng khi d-o'ng go'p vie^.c la`ng :
D-o^`ng tie^`n, ba't ga.o, lo toan cho cho^`ng.
Tru+o+'c la` d-a('c nghi~a cu`ng cho^`ng.
Sau la` ho. ma.c cu~ng kho^ng che^ cu+o+`i,
Con o+i ! Nho+' ba^'y nhie^u lo+`i\.
1c- Ti`nh anh, em
Ye^u nhau la('m ca('n nhau d-au
Anh em nhu+ the^? tay cha^n
Chi. nga~ em na^ng,
Cho+' d-u+`ng chi. nga~, em bu+ng mie^.ng cu+o+`i\.
Ma'u cha?y ruo^.t me^`m.
Mo^i ho+? ra(ng la.nh.
Tay d-u+'t, ruo^.t xo't.
Con chi. co~ng con em.
1e\- Hie^'u d-e^~
Tre non de^~ uo^'n.
Cha truye^`n, con no^'i
Con u't tru't gia ta`i\.
Tre? ca^.y cha, gia` ca^.y con.
Con co' cha nhu+ nha` co' no'c,
Con kho^ng cha nhu+ no`ng no.c d-u+'t d-uo^i\.
Cha me. nuo^i con ba(`ng tro+`i ba(`ng be^?,
Con nuo^i cha me. ke^? tha'ng ke^? nga`y
Cha me. nuo^i con ba(`ng tro+`i ba(`ng be^?,
Con nuo^i cha me. con ke^? tu+`ng nga`y\.
2- Xa~\-ho^.i
Mie^.ng hu`m, gan su+'a\.
Cho' nga'p pha?i ruo^`i\.
Ma^.t ngo.t che^'t ruo^`i
Co' chi' thi` ne^n.
Cu?a i't, lo`ng nhie^`u\.
Mie^.ng a(n, nu'i lo+?\.
Nha^'t qui?, nhi` ma,
Thu+' ba ho.c tro`\.
Tham thi` tha^m.
La' ru.ng ve^` co^.i\.
Nu+o+'c cha^?y d-a' mo`n.
Go'p gio' tha`nh ba~o\.
Cho+? cu?i ve^` ru+`ng.
La' la`nh d-u`m la' ra'ch.
Ca'i kho' bo' ca'i kho^n.
A(n ca^y na`o ra`o ca^y na^'y.
Ne'n ba.c d-a^m toa.c to+` gia^'y\.
Ma.nh vi` ga.o, ba.o vi` tie^`n.
Tra'nh vo? du+a, ga(.p vo? du+`a!
Bo^n ba, kho^ng qua so^' tro+`i\.
Sai mo^.t ly, d-i mo^.t da(.m.
Kie^'n tha la^u cu~ng d-a^`y to^?\.
Lu`i mo^.t bu+o+'c tie^'n ba bu+o+'c.
Tha^'t ba.i la` me. tha`nh co^ng.
Bo'i ra ma que't nha` ra ra'c.
Co' thu+.c mo+'i vu+.c d-u+o+.c d-a.o\.
Tra'nh voi cha(?ng xa^'u ma(.t na`o\.
Cu?a mo^.t d-o^`ng, co^ng mo^.t ne'n.
A(n tro^ng no^`i, ngo^`i tro^ng hu+o+'ng.
Ba'n anh em xa mua la'ng gie^`ng ga^`n.
Mo^.t con ngu+.a d-au ca? ta`u bo? co?\.
Gia(.c d-e^'n nha` d-a`n ba` pha?i d-a'nh.
Nha` sa.ch thi` ma't, ba't sa.ch ngon co+m.
D-u+o+.c la`m vua, thua la`m gia(.c!
D-o^?i ba't mo^`\-ho^i, la^'y ba't co+m!
Con nha` li'nh, ti'nh nha` quan.
Gia^`u nho+` ba.n, sang nho+` vo+.\.
Gia^`u d-o^?i ba.n, sang d-o^?i vo+.!
Ga^.y o^ng, d-a^.p lu+ng o^ng.
Mo^.t nu. cu+o+`i ba(`ng thang thuo^'c bo^?
Ca^y muo^'n la(.ng gio' cha(?ng d-u+`ng.
Con muo^'n nuo^i cha me. d-a~ khua^'t.
O+? ba^`u thi` tro`n, o+? o^'ng thi` da`i\.
Tro+`i co`n khi na('ng khi mu+a,
Nga`y co`n khi so+'m, khi mu+a nu+~a ngu+o+`i\.
Ho.c a(n ho.c no'i,
Ho.c go'i ho.c mo+?\.
Co' phu+o+'c la`m quan,
Co' gan la`m gia^`u\.
Co`n thuye^`n co`n che`o,
Co`n nu+o+'c co`n ta't.
Nha` kho' ca^.y vo+. hie^`n,
Nu+o+'c loa.n nho+` tu+o+'ng gio?i\.
Nha` nghe`o, mo+'i hay con tha?o,
Nu+o+'c loa.n mo+'i ro~ to^i trung.
Cu?a re? la` cu?a o^i,
Cu?a d-a^`y no^`i la` cu?a kho^ng ngon.
Mo^.t ca^y la`m cha(?ng ne^n non,
Ba ca^y chu.m la.i ne^n ho`n nu'i cao\.
Tri. nu+o+'c ca^`n d-u+o+.c lo`ng da^n,
Nhu+ lu+.a da^y vu~, da^y va(n ca^y d-a`n.
D-e`n khoe d-e`n to? ho+n tra(ng,
D-e`n ra cho^~ gio', co`n cha(ng ho+~i d-e`n.
Du` ai no'i d-o^ng, no'i ta^y,
Ta d-a^y va^~n vu+~ng nhu+ ca^y giu+~a ru+`ng.
Chuo^ng kha'nh co`n cha(?ng a(n ai,
Nu+~a la` ma?nh chi~nh, vu+'t ngoa`i bu.i tre\.
Nhu+~ng ngu+o+`i chu+o+'c d-o^.c mu+u tha^m,
Tai kia va. no., nga^'m nga^`m d-e^'n ngay\.
Phu+o+.ng-hoa`ng d-a^.u cho^'n cheo leo,
Sa co+ tha^'t the^', pha?i theo d-a`n ga`\.
D-i vo+'i bu.t ma(.c a'o ca` sa,
D-i vo+'i ma ma(.c a'o gia^'y\.
Ho.c ma` kho^ng nghi~ la` la^`m,
Nghi~ ma` kho^ng ho.c la` nguy\.
Tha'ng na(m chu+a na(`m d-a~ sa'ng,
Tha'ng mu+o+`i chu+a cu+o+`i d-a~ to^'i\.
Ta ve^` ta ta('m ao ta,
Du` trong du` d-u.c ao nha` va^~n ho+n.
Lo+`i no'i kho^ng ma^'t tie^`n mua,
Lu+.a lo+`i ma` no'i cho vu+`a lo`ng nhau\.
D-a~ mang tie^'ng o+? trong tro+`i d-a^'t ,
Pha?i co' danh gi` vo+'i nu'i so^ng.
Ba^`u o+i thu+o+ng la^'y bi' cu`ng,
Tuy ra(`ng kha'c gio^'ng nhu+ng chung mo^.t gia`n.
Ai ve^` Bi`nh D-i.nh ma` coi,
D-a`n ba` con ga'i ca^`m roi d-i quye^`n.
A(n buo^?i gio^~, lo^~ buo^?i ca`y ,
Mo^.t nga`y a(n gio^~, ba nga`y hu't nu+o+'c.
Ai o+i d-u+`ng cho'ng cho+' cha^`y,
Co' co^ng ma`i sa('t, co' nga`y ne^n kim.
Ai d-em con sa'o sang so^ng,
D-e^? cho con sa'o xo^? lo^`ng no' bay\.
Ai o+i bu+ng ba't co+m d-a^`y,
De?o tho+m mo^.t ha.t, d-a('ng cay muo^n pha^`n.
A(n, thi` a(n nhu+~ng mie^'ng ngon,
La`m thi` cho.n vie^.c co?n con ma` la`m.
Co' he`n cu~ng ngu+.a nha` quan,
Kie^`u kha^'u ra'ch na't ho^`ng nhan va^~n co`n.
Chim quye^n xuo^'ng d-a^'t a(n tru`n,
Anh hu`ng lo+~ va^.n le^n nguo^`n d-o^'t than.
Nhie^~u d-ie^`u phu? la^'y gia' gu+o+ng,
Ngu+o+`i trong mo^.t nu+o+'c pha?i thu+o+ng nhau cu`ng.
Cu+o+`i ngu+o+`i cho+' vo^.i cu+o+`i la^u,
Cu+o+`i ngu+o+`i ho^m tru+o+'c ho^m sau ngu+o+`i cu+o+`i\.
Co`n duye^n ke? d-o'n ngu+o+`i d-u+a,
He^'t duye^n d-i so+'m ve^` tru+a mo^.t mi`nh.
D-e^m d-e^m d-o^'t d-i?nh hu+o+ng tra^`m,
Kho'i le^n nghi ngu't a^m tha^`m nho+' que^\.
Ai o+i cho+' la^'y ho.c tro`,
Da`i lu+ng to^'n va?i, a(n no la.i na(`m.
Anh na`y so^' pha^.n ra tro`,
Ve^` nha`, ca? ca.o, ca? mo` trong nie^u\.
Ba` co`ng d-i cho+. tro+`i mu+a,
Ca'i to^m ca'i te'p d-i d-u+a ba` co`ng.
Mo^` co^i cha a(n co+m vo+'i ca',
Mo^` co^i me. lie^'m la' ngoa`i d-u+o+`ng.
Ma^'y d-o+`i ba'nh d-u'c co' xu+o+ng,
Ma^'y d-o+`i di` ghe? ma` thu+o+ng con cho^`ng.
Ba('c thang le^n ho?i o^ng Tro+`i,
D-em tie^`n cho ga'i co' d-o`i d-u+o+.c kho^ng ?
Da^~u xa^y chi'n ba^.c phu` d-o^`,
Kho^ng ba(`ng la`m phu+o+'c cu+'u cho mo^.t ngu+o+`i\.
Buo^?i cho+. d-o^ng, con ca' ho^`ng, che^ la.t,
Buo^?i cho+. ta`n, con te'p ba.c cu~ng pha?i mua\.
Ke? xa xi' thi` gia`u co' ma` tie^u du`ng va^~n thie^'u,
Ngu+o+`i ca^`n kie^.m thi` nghe`o ma` chi tie^u va^~n co' thu+`a\.
D-u+`ng ham gia`nh giu+.t cu?a tie^`n,
Ngu+o+`i hung hay go.i ke? hie^`n la` ngu\.
Pha^.t Ta^y phu+o+ng tha^.t qua' xa xa(m,
Pha?i ti`m kie^'m o+? trong tri' tue^.\.
Tre^n cao d-a~ co' tha'nh tri,
Ngu+o+`i nha^n nghi~a cha(?ng ha`n vi bao gio+`\.
Chi? d-a^u ma` buo^.c ngang tro+`i,
Tay d-a^u ma` d-a^.y mie^.ng ngu+o+`i the^' gian.
Sa cha^n bu+o+'c xuo^'ng ruo^.ng du+a,
Da^`u ngay cho che^'t cu~ng ngo+` ra(`ng gian.
Ca^?u tha? trong ca'c bo^?n pha^.n nho?,
La` do.n d-u+o+`ng cho ca'c lo^~i la^`m to\.
Kho^n ngoan d-o^'i d-a'p ngu+o+`i ngoa`i,
Ga` cu`ng mo^.t me. cho+' hoa`i d-a' nhau\.
Chuye^.n d-o+`i nghi~ cu~ng nu+.c cu+o+`i,
Mo^.t con ca' lo^.i ma^'y ngu+o+`i buo^ng ca^u\.
Khi a(n thi` pha?i lu+.a mu`i,
Khi no'i thi` pha?i lu+.a lo+`i cho+' sai\.
Lo+`i la`nh cu+?a Pha^.t truye^`n soi,
D-o.c qua suy nghie^.m xe't coi cha'nh ta`\.
Kho^ng co' d-a`n ba` xa^'u,
Chi? co' d-a`n ba` kho^ng bie^'t la`m cho mi`nh tro+? tha`nh quye^'n ru~ ma` tho^i\.
Thu+'c la^u mo+'i bie^'t d-e^m da`i,
O+? la^u mo+'i bie^'t la` ngu+o+`i co' nha^n.
Thu+? d-em ngo.c to^'t ra bu`n,
Ngo.c kia va^~n tra('ng luo^n luo^n cha(?ng mo+`\.
Xa xo^i em cho+' nga.i ngu`ng,
Xa ngu+o+`i, xa tie^'ng nhu+ng lo`ng kho^ng xa\.
Kho^? d-a` d-i d-e^'n nhu+ te^n,
Ra'ng lo tu nie^.m ti`m ne^`n Vinh Hoa\.
Kho^n ngoan d-e^'n cu+?a quan mo+'i bie^'t,
Gia`u co' ba mu+o+i te^'t mo+'i hay\.
Ca^y kho^ xuo^'ng nu+o+'c cu~ng kho^,
Pha^.n nghe`o d-i to+'i cho^~ mo^ cu~ng nghe`o\.
Gia d-i`nh tre^n thua^.n du+o+'i hoa`,
Quy' ho+n tie^`n cu?a ngo.c nga` muo^n xe\.
Khi vui thi` vo^~ tay va`o,
D-e^'n khi hoa.n na.n thi` na`o tha^'y ai\.
Lo+`i la`nh cu?a Pha^.t truye^`n soi,
D-o.c qua suy nghie^.m xe't coi cha'nh ta`\.
Ta^'t ca? hoa quy' tre^n d-o+`i,
Kho^ng ru+.c ro+~ ba(`ng nu. cu+o+`i cu?a Me.\.
La`m trai quye^'t chi' tang bo^`ng,
Sao cho to? ma(.t anh hu`ng mo+'i cam.
Nu+o+'c giu+~a d-o^`ng che^ trong che^ d-u.c,
Vu~ng tra^u d-a^`m hi` hu.c khen ngon.
Ca^y cao thi` gio' ca`ng lay,
Ca`ng cao danh vo.ng, ca`ng da`y gian nan.
Hoa tho+m nho+` hu+o+ng nhu.y,
Ngu+o+`i co' gia' tri. nho+` d-a.o d-u+'c ta'c phong.
Ca`ng tha('m thi` la.i ca`ng phai,
Thoang thoa?ng hoa la`i, ca`ng d-u+o+.c tho+m la^u
O+? nha` nha^'t me., nhi` con,
Ra d-u+o+`ng, cha'n va.n ke? do`n ho+n ai!
Nu+o+'c la.nh pha?i d-e^'n gie^'ng,
Nu+o+'c no'ng pha?i ha^m so^i
Bo^. binh, bo^. ho^., bo^. hi`nh,
Ba bo^. d-o^`ng ti`nh, bo'p vu' con to^i\.
Tu+o+?ng ra(`ng ta`u la(.n, ta`u bay
Ne^n anh bo? vie^.c ca^'y ca`y anh d-i .
Bie^'t ra(`ng cu\-li't, cu\-li,
Tha` ra(`ng cu+' o+? nha` que^ vo+'i na`ng!
Co' la`ng, co' xo'm, lo+~ la`ng co' nhau .
Nho+' lo+`i nguye^.n u+o+'c ba sinh,
Xa xo^i ai co' bie^'t ti`nh cha(ng ai ?
Khi ve^` ho?i lie^~u Chu+o+ng d-a`i,
Ca`nh xua^n d-a~ be? cho ai mo^.t ca`nh,
Co' ye^u anh thi` be? qua'ch cho anh.
Lo+~ bu+o+'c xuo^'ng d-o`,
So^ng sa^u, sa`o nga('n, kho^n do` to+'i no+i\.
Thuye^`n buo^`n gio' d-a'nh ta? to+i,
Mo^.t con che`o que^' xa bo+i so^ng ho^` .
Tro^ng le^n ho`n d-a' lo^ xo^,
Ma(.t so^ng lai la'ng be^? ho^` trong xanh.
Ngo^`i d-e^m trong bo'ng tra(ng ta`n,
Muo^'n d-oan vo+'i nguye^.t ma` than mo^.t lo+`i\.
Nguye^.t ra(`ng: "Va^.t d-o^?i sao do+`i,
Tha^n na`y va^~n d-e^? cho ngu+o+`i soi chung."
Con vua thi` la.i la`m vua,
Con sa~i o+? chu`a la.i que't la' d-a\.
Bao gio+` da^n no^?i can qua,
Con vua tha^'t the^' la.i ra que't chu`a\.
Bao gio+` d-o^`ng ruo^.ng tha?nh tho+i,
Na(`m tra^u tho^?i sa'o vui d-o+`i Thua^'n, Nghie^u\.
Mu+`ng nay co' chu? Thua^'n, Nghie^u,
Mu+a Nha^n, gio' Hue^. tha?y d-e^`u muo^n da^n.
So^ng lo^ mo^.t da?i trong nga^`n,
Tha?nh tho+i, ta ru~ bu.i tra^`n cu~ng ne^n.
2a\- Tu tha^n
Co' chi' thi` ne^n.
Na(ng no'i na(ng va^'p.
Tre^n ki'nh du+o+'i nhu+o+`ng.
D-o'i cho sa.ch, ra'ch cho tho+m.
Gia^'y ra'ch pha?i giu+~ la^'y le^`\.
Co' ho.c pha?i co' ha`nh.
Che^'t trong ho+n so^'ng d-u.c.
To^'t go^~ ho+n to^'t nu+o+'c so+n.
La^'y cu?a che tha^n,
D-u+`ng la^'y tha^n che cu?a
Kie^'n tha la^u cu~ng d-a^`y to^?\.
O+? cho.n no+i, cho+i cho.n ba.n.
No ma^'t ngon, gia^.n ma^'t kho^n.
D-u+`ng ne^n tro.ng cu?a ho+n ngu+o+`i\.
Ho.c tha^`y cha(?ng ta^`y ho.c ba.n.
Tie^`n ba.c nhu+ nu+o+'c thu?y trie^`u\.
Cu?a phu` va^n kho^ng cha^n ma` cha.y\.
Cu?a re^` re^`, kho^ng ba(`ng mo^.t nghe^` trong tay.\.
Kho^ng ai gia`u ba ho., kho^ng ai kho' ba d-o+`i\.
Ti'n Pha^.t d-a~i nha^n, nha^n ki'nh tro.ng.
Cho+' tha^'y so'ng ca? ma` nga~ tay che`o\.
Lu+?a thu+? va`ng, gian nan thu+? d-u+'c.
Vo? qui't da^`y co' mo'ng tay nho.n.
D-i mo^.t d-a`ng ho.c mo^.t sa`ng kho^n.
Ga^`n mu+.c thi` d-en, ga^`n d-e`n thi` sa'ng.
Mie^'ng ngon nho+' la^u, lo+`i d-au nho+' d-o+`i\.
Ngu+o+`i d-i d-a^`u cu'i vai vu`ng,
Trong da. d-o^.c hie^?m cho+' cu`ng tha^m giao\.
Ga^`n mu+.c thi` d-en, ga^`n d-e`n thi` sa'ng.
A(n ma(.n no'i ngay ho+n a(n chay no'i do^'i
Thu+o+ng nhau la('m, ca('n nhau d-au
No'i tra(m thu+o+'c kho^ng ba(`ng bu+o+'c mo^.t gang.
Ghe't cu?a na`o tro+`i trao cu?a d-o'\.
Uo^'ng nu+o+'c nho+' ke? d-a`o gie^'ng.
Bie^'t thi` thu+a tho^'t,
Kho^ng bie^'t thi` du+.a co^.t ma` nghe
Du` xa^y chi'n ba^.c phu` d-o^`,
Kho^ng ba(`ng la`m phu'c cu+'u cho mo^.t ngu+o+`i
Non cao cu~ng co' d-u+o+`ng tre`o,
D-u+o+`ng da^~u hie^?m nghe`o cu~ng co' lo^'i d-i
Thu+o+ng thi` qua? a^'u cu~ng tro`n,
Kho^ng thu+o+ng thi` bo^` ho`n cu~ng me'o
Chim kho^n lu+.a ca^y ma` d-a^.u
Ngu+o+`i kho^n ke^'t nghi~a ba.n hie^`n
La`m trai chi' o+? cho be^`n
D-u+`ng lo muo^.n vo+., cho+' phie^`n muo^.n con
D-a.o d-o+`i hai le~ na`o ho+n
Con ngu+o+`i qua^n tu+? cho+' so+`n da. tu
Co' ngu+o+`i la`m a'c nha~n tie^`n
Mau thi` mi`nh chi.u, la^u thi` cha'u con
Khoan ho`a ma` cha(?ng kie^u ca(ng
Tie^'ng ngu+o+`i qua^n tu+? vang lu+`ng ga^`n xa
D-u+`ng no'i ho.c nga`y nay cha(?ng ga^'p
D-o+.i nga`y mai ho.c ta^.p cu~ng xong
Hoa tho+m ma^'t nhu.y d-i ro^`i
Co`n tho+m d-a^u nu+~a ma` ngu+o+`i u+o+'c ao
D-u+o+`ng tu ne^'u ga(.p cho+n su+ da.y
Mo^.t kie^'p gia co^ng a('t d-u+o+.c tha`nh
Lo+`i tha'nh hie^`n d-e^? la.i bie^'t bao
Sao trai ga'i cha(?ng coi ma` su+?a
Thu+o+ng ai ba(`ng me. thu+o+ng con
Nho+' ai ba(`ng ga'i co`n son nho+' cho^`ng
Giu'p d-o+`i d-u+`ng d-o+.i tra? o+n
Mie^~n tro`n bo^?n pha^.n hay ho+n ba.c va`ng
Tu la` su+?a d-o^?i tinh tha^`n
Tu cho gia?i thoa't d-u+o+.c tha^n thanh nha`n
Co+m a(n mo^~i bu+~a mo^.t lu+ng
Ho+i d-a^u ma` gia^.n ngu+o+`i du+ng the^m phie^`n
Ti'n Pha^.t d-a~i nha^n, nha^n ki'nh tro.ng
Tu+. khi khi nha^n su+. vo^ tha`nh
O^i ! Ca? sang he`n cha(?ng ai thong tha?
Sao nha^n sanh cu+' ma~i d-a('m say
Ba^y gio+` chu+a bie^'t va`ng thau
D-o+`i sau ki'nh tro.ng ngu+o+`i cao tu ha`nh
Lo`ng cu?a tro+`i sie^u vi huye^`n a?o
Lo`ng con ngu+o+`i d-ie^n d-a?o nga? nghie^ng
Tie^n, Pha^.t thu+o+`ng khuye^n tu gia?i thoa't
Do.n mi`nh tro+? la.i ca?ng tie^u dao
Tuy tu ha`nh chi.u chu+~ nghe`o na`n
Sau d-a('c d-a.o ga(.p d-ie^`u cao quy'
Tro+`i na`o co' phu. ai d-a^u
Hay la`m thi` gia`u co' chi' thi` ne^n
Ai thu+o+ng ai ghe't ma(.c ti`nh
Pha^.n mi`nh cu+' giu+~ ta^m mi`nh tha^.t ngay
Du+o+ng tra^`n pha?i ra'ng la`m hie^`n
D-u+`ng tro.ng ba.c tie^`n bo? nghi~a bo? nha^n
Mo^.t lo+`i hu+ng thi.nh quo^'c gia
Mo^.t lo+`i no'i qua^'y nu+o+'c nha` suy vong
Ga(.p tay kie^'m kha'ch a^u ba`n kie^'m
Cha(?ng pha?i thi nha^n cho+' ta(.ng thi
Ho.c cao kho^ng muo^'n tranh gia`nh
Nhu+~ng ngu+o+`i ho.c i't u+a sanh su+. phie^`n
La`m gi` ne^n nghi~ tru+o+'c, no'i pha?i do` vie^.c sau
D-u+'c thu+o+`ng giu+~ vu+~ng d-u+o+.c, hu+'a he.n cha(?ng sai d-a^u
Tro+`i xanh con nu+o+'c cu~ng xanh
D-o^' ai bie^'t d-u+o+.c nha^n ti`nh e'o le
Khi tu d-u+`ng gia^.n cho+' ho+`n
D-e^? ta^m thanh ti.nh cho ho^`n thoa't sie^u
Tru+'ng ro^`ng la.i no+? ra ro^`ng
Liu d-iu la.i no+? ra do`ng liu d-iu
Lo`ng ngu+o+`i mo+'i tha^.t hie^?m sa^u,
Chi? trong gang ta^'c bie^'t d-a^u ma` lu+o+`ng.
So^ng sa^u co`n co' ke? do`,
Lo`ng ngu+o+`i nham hie^?m ai d-o cho cu`ng.
So^ng sa^u sa`o nga('n kho^n do`,
Ngu+o+`i kho^n i't no'i kho' d-o ta^'c lo`ng.
Thay qua^`n thay a'o, thay ho+i
Thay da'ng, thay da^'p nhu+ng ngu+o+`i kho^ng thay
To'c qua(n cha?i lu+o+.c d-o^`i mo^`i,
Cha?i d-u+'ng, cha?i ngo^`i qua(n va^~n hoa`n qua(n.
Lu'c nghe`o thi` cha(?ng ai nhi`n,
D-e^'n khi d-o^~ tra.ng chi'n nghi`n anh em.
Co`n tie^`n ke? ru+o+'c ngu+o+`i mo+`i,
He^'t tie^`n cha(?ng tha^'y mo^.t ngu+o+`i na`o u+a\.
Lo^~ mie^.ng thi` no'i nam mo^,
Trong lo`ng thi` d-u+.ng mo^.t bo^` dao ga(m.
La`m ngu+o+`i suy chi'nh, xe't xa,
Cho tu+o+`ng go^'c ngo.n cho ra va('n da`i\.
Xin d-u+`ng ghe.o ga'i co' cho^`ng
Cu~ng d-u+`ng pha' hoa.i vo+. cho^`ng ngu+o+`i ta
Tro+`i na`o co' phu. ai d-a^u
Hay la`m thi` gia`u co' chi' thi` ne^n
Nu+o+'c la~ ma` vo^~ ne^n ho^`
Tay kho^ng ma` no^?i co+ d-o^` mo+'i ngoan
Co' cha me. mo+'i co' ta
La`m ne^n la` bo+?i me. cha vun tro^`ng
Ho.c cao kho^ng muo^'n tranh gia`nh
Nhu+~ng ngu+o+`i ho.c i't u+a sanh su+. phie^`n
2b- Su+? the^'
Lo+`i tha^.t ma^'t lo`ng.
Ga^`n lu+?a, ra't ma(.t.
Ai la`m na^'y chi.u\.
Cho+. co' le^`, que^ co' tho'i
Nhi.n mie^.ng d-a~i kha'ch.
A(n qua? nho+' ke? tro^`ng ca^y\.
D-i ho?i gia`, ve^` nha` ho?i tre?\.
Buo^n co' ba.n, ba'n co' phu+o+`ng.
No'i co' sa'ch ma'ch co' chu+'ng.
Mo^.t su+. nhi.n la` chi'n su+. la`nh.
Kho' nhi.n mie^.ng, mo^` co^i nhi.n lo+`i\.
D-u+o+`ng mo`n nha^n nghi~a kho^ng mo`n.
Con sa^u la`m ra^`u no^`i canh.
Mo^.t d-ie^`u nhi.n, chi'n d-ie^`u la`nh.
Gio.t ma'u d-a`o ho+n ao nu+o+'c la~\.
Bie^'t ngu+o+`i bie^'t ta
Tra(m tra^.n tra(m tha('ng.
Xin d-u+`ng ghe.o ga'i co' cho^`ng
Cu~ng d-u+`ng pha' hoa.i vo+. cho^`ng ngu+o+`i ta
O+n ai mo^.t chu't de^~ que^n,
Oa'n ai mo^.t chu't d-e^? be^n da. na`y\.
Tru+'ng ro^`ng la.i no+? ra ro^`ng
Liu d-iu la.i no+? ra do`ng liu d-iu
D-o so^ng d-o be^? kho' d-o lo`ng ngu+o+`i\.
D-i mo^.t nga`y d-a`ng, ho.c mo^.t sa`ng kho^n.
Tra^u ta a(n co? d-o^`ng ta
Tuy ra(`ng co? cu.t nhu+ng ma` co? tho+m.
Thu+'c d-e^m mo+'i bie^'t d-e^m da`i,
O+? la^u mo+'i bie^'t con ngu+o+`i pha?i cha(ng.
Ai o+i cho+' vo^.i cu+o+`i nhau,
Cu+o+`i ngu+o+`i ho^m tru+o+'c ho^m sau ngu+o+`i cu+o+`i
2b- Ba(`ng hu+~u
Kho' giu'p nhau mo+'i tha?o
Co' nghe`o mo+'i bie^'t con hie^'u,
Co' thie^'u mo+'i bie^'t ba.n hie^`n.
3- Ti`nh ye^u
Lu+?a ga^`n ro+m, la^u nga`y cu~ng be'n.
Bo? thi` thu+o+ng, vu+o+ng thi` to^.i !
Anh d-i d-u+o+`ng a^'y xa xa,
D-e^? em o^m bo'ng tra(ng ta` na(m canh.
Nu+o+'c non mo^.t ga'nh chung ti`nh,
Nho+' ai ai co' nho+' mi`nh hay cha(ng?
Be^'n em co' go^'c du+`a to+,
D-e^m tra(ng em d-u+'ng em cho+` d-o+.i ai\.
Cha`ng ve^` d-e^? a'o la.i d-a^y,
Pho`ng khi em nho+', ca^`m tay d-o+~ buo^`n.
Thu+o+ng nhau ma^'y nu'i cu~ng tre`o,
Ma^'y so^ng cu~ng lo^.i, ma^'y d-e`o cu~ng qua\.
Ba('c thang le^n ha'i hoa va`ng,
Vi` ai cho thie^'p bie^'t cha`ng tu+` d-a^y!
Cha(?ng tham vu+.a lu'a anh d-a^`y,
Tham na(m ba chu+~ cho ta^`y the^' gian.
Ye^u nhau cha(?ng qua?n la^`m than,
Ma^'y so^ng cu~ng lo^.i, ma^'y nga`n cu~ng qua\.
Nho+' ai bo^?i ho^?i bo^`i ho^`i,
Nhu+ d-u+'ng d-o^'ng lu+?a, nhu+ ngo^`i d-o^'ng than !
Ai ve^` ai o+? ma(.c ai,
Thie^'p nhu+ sa^`u d-u+o+.m tha('p hoa`i na(m canh.
D-e^m d-e^m tu+o+?ng da.ng Nga^n-ha`,
Bo'ng sao tinh d-a^?u d-a~ ba na(m tro`n,
D-a' mo`n nhu+ng da. cha(?ng mo`n,
Ta`o\-khe^ nu+o+'c cha?y lo`ng co`n tro+ tro+
Co^ kia ca('t co? mo^.t mi`nh,
Cho anh ca('t vo+'i chung ti`nh la`m d-o^i\.
Co^ co`n ca('t nu+~a hay tho^i,
Cho anh ca('t vo+'i la`m d-o^i vo+. cho^`ng.
Ai d-i d-a^u d-a^'y ho+~i ai ?
Hay la` tru'c d-a~ nho+' mai d-i ti`m.
Ti`m em nhu+ the^? ti`m chim,
Chim bay bie^?n Ba('c, d-i ti`m bie^?n D-o^ng.
Cha me. anh co' d-a'nh qua(`n d-a'nh qua.i,
Ba('t anh ra treo ta.i nha`nh du+o+ng.
Bie^?u tu+` ai, anh tu+` d-a(.ng,
Cho+' bie^?u anh tu+` ngu+o+`i thu+o+ng, anh kho^ng tu+`\.
Co`n d-ang cho.n d-a' thu+? va`ng.
Ngo.c la`nh ai qua^?y ra d-a`ng ba'n rao\.
Quan quan bo^'n tie^'ng thu+ cu+u,
Mong ngu+o+`i qua^n tu+? ha?o ca^`u ke^'t duye^n.
Pha^'n son cho phi? ta^'m nguye^`n,
Anh hu`ng sa'nh vo+'i thuye^`n quye^n mo+'i ti`nh.
Pha.t kha tho+ a^'y ra`nh ra`nh,
Phi? mo^i ba^'t d-a('c xin anh lie^.u lu+o+`ng.
Nho+' lo+`i nguye^.n u+o+'c ba sinh,
Xa xo^i ai co' bie^'t ti`nh cha(ng ai ?
Khi ve^` ho?i lie^~u Chu+o+ng d-a`i
Ca`nh xua^n d-a~ be? cho ai mo^.t ca`nh,
Co' ye^u anh thi` be? qua'ch cho anh.
- Ba^y gio+` Ma^.n mo+'i ho?i D-a`o,
Vu+o+`n ho^`ng d-a~ co' ai va`o hay chu+a\.
- Ma^.n ho?i thi` D-a`o xin thu+a,
Vu+o+`n ho^`ng co' lo^'i nhu+ng chu+a ai va`o !
Lo^~ mu~i em thi` ta'm ga'nh lo^ng,
Cho^`ng ye^u cho^`ng ba?o ra^u ro^`ng tro+`i cho\.
D-e^m na(`m thi` nga'y o o,
Cho^`ng ye^u cho^`ng ba?o nga'y cho vui nha`\.
D-i cho+. thi` hay a(n qua`,
Cho^`ng ye^u cho^`ng ba?o ve^` nha` d-o+~ co+m.
Tre^n d-a^`u nhu+~ng ra'c cu`ng ro+m,
Cho^`ng ye^u cho^`ng ba?o hoa tho+m gia('t d-a^`u\.
Ye^u nhau thi` ne'm mie^'ng tra^`u,
Ghe't nhau ne'm d-a' vo+~ d-a^`u nhau ra\.
Ye^u nhau cau bo^? la`m ba,
Ghe't nhau cau sa'u bo^? ra la`m mu+o+`i\.
Anh d-a~ co' vo+. hay chu+a
Ma` anh a(n no'i gio' d-u+a ngo.t nga`o
Me. gia` anh o+? no+i nao
D-e^? em ti`m va`o ha^`u ha. thay anh
3a\- Con trai ngo? y' vo+'i con ga'i
Ho^m qua ta't nu+o+'c d-a^`u d-i`nh,
Bo? que^n chie^'c a'o tre^n ca`nh hoa sen.
Em lu+o+.m thi` cho anh xin,
Hay la` em d-e^? la`m tin trong nha`\.
A'o anh su+'t chi? d-u+o+`ng ta`,
Vo+. anh chu+a co', Me. gia` chu+a kha^u\.
A'o anh su+'t chi? d-a~ la^u,
Mai mu+o+.n co^ a^'y sang kha^u cho du`m.
Kha^u ro^`i anh se~ tra? co^ng,
Mai mo^'t la^'y cho^`ng anh se~ giu'p cho\.
Giu'p em mo^.t thu'ng xo^i vo`,
Mo^.t con lo+.n be'o, mo^.t vo` ru+o+.u ta(m.
Giu'p em d-o^i chie^'u em na(`m,
D-o^i cha(n em d-a('p, d-o^i tra(`m em d-eo\.
Giu'p em quan ta'm tie^`n treo,
Quan na(m tie^`n cu+o+'i la.i d-e`o buo^`ng cau !
3b- Con ga'i ngo? y' vo+'i con trai
Va`o vu+o+`n ha'i qua? cau xanh,
Bo^? ra la`m sa'u, mo+`i anh xo+i tra^`u\.
Tra^`u na`y te^m nhu+~ng vo^i ta`u,
Giu+~a d-e^.m ca't ca'nh, hai d-a^`u que^' cay\.
Tra^`u na`y a(n thie^.t la` say,
Du` ma(.n, du` nha.t, du` cay, du` no^`ng,
Du`ng cha(ng ne^n d-a.o vo+. cho^`ng,
Xoi da(m ba mie^'ng ke?o lo`ng nho+' thu+o+ng !
3c- Tie^'c su+. bie^'t nhau qua' cha^.m
- Tre`o le^n ca^y bu+o+?i ha'i hoa,
Bu+o+'c xuo^'ng vu+o+`n ca` ha'i nu. ta^`m-xua^n.
Nu. ta^`m xua^n no+? ra xanh bie^'c,
Em d-a~ co' cho^`ng, anh tie^'c la('m thay !
- Ba d-o^`ng mo^.t mo+' tra^`u cay,
Sao anh kho^ng ho?i nhu+~ng nga`y co`n kho^ng.
Ba^y gio+` em d-a~ co' cho^`ng,
Nhu+ chim va`o lo^`ng, nhu+ ca' ca('n ca^u\.
Ca' ca('n ca^u, bie^'t d-a^u ma` go+~,
Chim va`o lo^`ng bie^'t thuo+? na`o ra\.
3d\- Tra'ch su+. sai lo+`i nguye^.n-u+o+'c
D-o^`ng tie^`n Va.n-li.ch thi'ch bo^'n chu+~ va`ng,
Anh tie^'c co^ng anh ga('n bo' vo+'i co^ na`ng ba^'y la^u\.
Ba^y gio+` co^ la^'y cho^`ng d-a^u ?
D-e^? anh giu'p d-o+~ tra(m cau nghi`n va`ng :
Na(m tra(m anh d-o^'t cho na`ng,
Co`n na(m tra(m nu+~a gia?i oan lo+`i the^`\.
Xu+a kia no'i no'i, the^` the^`,
Ba^y gio+` be? kho'a, trao chi`a cho ai ?
Ba^y gio+` na`ng d-a~ nghe ai,
Ga(.p anh ghe' no'n, cha.m vai, cha(?ng cha`o ?
3e\- No^~i ly\-bie^.t
D-o^i duye^n ta nhu+ loan vo+'i phu+o+.ng.
No+~ lo`ng na`o d-e^? phu+o+.ng li`a ca^y\.
Muo^'n cho co' d-o' co' d-a^y,
Ai la`m ne^n no^~i nu+o+'c na`y, cha`ng o+i !
Tha` ra(`ng cha(?ng bie^'t thi` tho^i,
Bie^'t chi go^'i chie^'c le?\-loi the^m phie^`n.
4- Linh tinh
Bao gio+` to^i ga(.p em la^`n nu+~a,
Nga`y a^'y thanh bi`nh cha('c no+? hoa\.
D-a~ he^'t sa('c mu`a chinh chie^'n cu~,
Co`n co' bao gio+` em nho+' ta ?
1949
Quang Du~ng
D-u+o+`ng d-i kho', kho^ng kho' vi` nga(n so^ng ca'ch nu'i, ma` kho' vi` lo`ng ngu+o+`i nga.i nu'i e so^ng
Nguye^~n Ba' Ho.c
Tha` la`m quy? nu+o+'c Nam, co`n ho+n la`m vua d-a^'t Ba('c
Tra^`n Bi`nh Tro.ng
Ye^u gio^'ng no`i mi`nh la^`m than ma~i ro^`i
Ye^u khie^'n lo`ng cha(?ng bie^'t sao nguo^i
Du Ca
Su'c-sa('c su'c-se?
Nha` na`o nha` na`y, co`n d-e`n co`n lu+?a,
Mo+? cu+?a cho anh em chu'ng to^i va`o\.
Bu+o+'c le^n giu+o+`ng cao, tha^'y d-o^i ro^`ng a^'p;
Bu+o+'c xuo^'ng giu+o+`ng tha^'p, tha^'y d-o^i ro^`ng cha^`u;
Bu+o+'c ra d-a(`ng sau, tha^'y nha` ngo'i lo+.p.
Voi o^ng co`n buo^.c, ngu+.a o^ng co`n ca^`m,
O^ng so^'ng mo^.t tra(m, the^m na(m tuo^?i le?\.
Vo+. o^ng sinh d-e?, nhu+~ng con to^'t la`nh,
Nhu+~ng con nhu+ tranh, nhu+~ng con nhu+ ro^'i\.
Tha(`ng Bo+`m
Tha(`ng Bo+`m co' ca'i qua.t mo,
Phu'\-o^ng xin d-o^?i ba bo` chi'n tra^u\.
Bo+`m ra(`ng : Bo+`m cha(?ng la^'y tra^u\.
Phu'\-o^ng xin d-o^?i mo^.t xa^u ca' me`\.
Bo+`m ra(`ng : Bo+`m cha(?ng la^'y me`\.
Phu' o^ng xin d-o^?i mo^.t be` go^~ lim.
Bo+`m ra(`ng : Bo+`m cha(?ng la^'y lim.
Phu' o^ng xin d-o^?i con chim d-o^`i\-mo^`i\.
Bo+`m ra(`ng : Bo+`m cha(?ng la^'y mo^`i\.
Phu'\-o^ng xin d-o^?i na('m xo^i, Bo+`m cu+o+`i\.
Cha(.t cu?i
Tay ca^`m con dao
La`m sao cho sa('c,
D-e^? ma` de^~ ca('t,
D-e^? ma` de^~ cha(.t,
Cha(.t la^'y cu?i ca`nh.
Tre`o le^n ru+`ng xanh,
Cha.y quanh su+o+`n nu'i,
Mo^.t mi`nh thui\-thu?i,
Cha(.t ca^y cha(.t cu?i,
Ti`m cho^'n ma` ngo^`i,
Ki`a mo^.t d-a`n chim,
O+? d-a^u bay d-e^'n.
O+? d-a^u bay la.i;
Con d-ang ca('n tra'i\.
Con d-ang tha mo^`i,
Qua lo^'i no. no' a(n,
Ca'i con hu+o+u kia,
Ma`y d-ang a(n lo^.c,
Lo^.c va?, lo^.c sung,
Ma`y tro^ng tha^'y to+',
To+' kho^ng d-uo^?i ma`y,
Ma`y qua lo^'i no. la`m chi ?
Tho'i hay che^'\-gie^~u
O+? sao cho vu+`a lo`ng ngu+o+`i:
O+? ro^.ng ngu+o+`i cu+o+`i, o+? he.p ngu+o+`i che^ ;
Cao che^ ngo?ng tha^'p che^ lu`n,
Be'o che^ be'o tru.c be'o tro`n,
Ga^`y che^ xu+o+ng so^'ng xu+o+ng su+o+`n pho+i ra\.
Tho'i ham danh lo+.i
Ca'i vo`ng danh lo+.i cong cong,
Ke? ho`ng ra kho?i, ngu+o+`i mong bu+o+'c va`o\.
Su+. d-o+`i nghi~ cu~ng nu+.c cu+o+`i :
Mo^.t con ca' lo^.i, ma^'y ngu+o+`i buo^ng ca^u\.
Ti`nh ca?nh ngu+o+`i nha` que^
La`ng ta phong ca?nh hu+~u ti`nh,
Da^n-cu+ giang khu'c nhu+ hi`nh con long.
Nho+` tro+`i ha. ke^' sang d-o^ng,
La`m nghe^` ca`y ca^'y vun tro^`ng to^'t tu+o+i\.
Vu. na(m cho d-e^'n vu. mu+o+`i,
Trong la`ng ke? ga'i ngu+o+`i trai d-ua nghe^`\.
Tro+`i ra, ga('ng ; tro+`i la(.n , ve^`,
Nga`y nga`y, tha'ng tha'ng, nghie^.p nghe^` trua^n-chie^n.
Du+o+'i da^n ho., tre^n quan vie^n,
Co^ng-bi`nh giu+~ mu+.c ca^`m quye^`n cho thay\.
Ba^y gio+` ga(.p pha?i ho^.i na`y,
Khi tro+`i ha.n ha'n, khi hay mu+a da^`m ;
Khi tro+`i gio' ba~o a^`m a^`m,
D-o^`ng d-ie^`n lu'a tho'c mu+o+`i pha^`n d-u+o+.c ba\.
La^'y gi` d-a(ng na.p nu+~a ma`,
La^'y gi` co^ng vie^.c nu+o+'c nha` cho d-ang.
La^'y gi` su+u thue^' phe'p thu+o+`ng,
La^'y gi` bo^? tro+. d-ong lu+o+`ng la`m a(n.
Tro+`i la`m kho^? cu+.c ha.i da^n,
Tro+`i la`m ma^'t-ma't co' pha^`n na`o cha(ng.
Vie^.c la`m ruo^.ng
Tha'ng cha.p la` tha'ng gio^`ng khoai,
Tha'ng gie^ng gio^`ng d-a^.u, tha'ng hai gio^`ng ca`\.
Tha'ng ba ca`y vo+~ ruo^.ng ra,
Tha'ng tu+ la`m ma., mu+a sa d-a^`y d-o^`ng.
Ai ai cu`ng vo+. cu`ng cho^`ng,
Cho^`ng ca`y, vo+. ca^'y trong lo`ng vui thay !
Tha'ng na(m ga(.t ha'i d-a~ xong,
Nho+` tro+`i mo^.t ma^~u na(m nong tho'c d-a^`y\.
Na(m nong d-a^`y, em xay, em, gia~\.
Tra^'u u? pha^n, ca'm ba~ nuo^i heo\.
Sang na(m lu'a to^'t tie^`n nhie^`u,
Em d-em d-o'ng thue^', d-o'ng su+u cho cho^`ng.
D-o'i no co' thie^'p co' cha`ng,
Co`n ho+n chung-d-i?nh gia`u sang mo^.t mi`nh.
Ba mu+o+i sa'u pho^' o+? Ha`\-no^.i
Ru? nhau cho+i kha('p Long-tha`nh.
Ba mu+o+i sa'u pho^' ra`nh ra`nh cha(?ng sai ;
Ha`ng Bo^`, ha`ng Ba.c, ha`ng Gai,
Ha`ng Buo^`m, ha`ng Thie^'c, ha`ng Ha`i, ha`ng Khay\.
Ma~ -vi~, ha`ng D-ie^'u, ha`ng Gia^`y,
Ha`ng Lo+`, ha`ng Co't, ha`ng Ma^y, ha`ng D-a`n,
Pho^' Mo+'i, Phu'c-kie^'n, ha`ng Ngang,
Ha`ng Ma~, ha`ng Ma('m, ha`ng Than, ha`ng D-o^`ng,
Ha`ng Muo^'i, ha`ng No'n, Ca^`u D-o^ng,
Ha`ng Ho`m, ha`ng D-a^.u, ha`ng Bo^ng, ha`ng Be`,
Ha`ng Thu`ng, ha`ng Ba't, ha`ng Tre,
Ha`ng Vo^i, ha`ng Gia^'y, ha`ng The, ha`ng Ga`\.
Quanh d-i d-e^'n pho^' ha`ng Da,
Tra?i xem ha`ng pho^', tha^.t la` cu~ng xinh.
Pho^' hoa thu+' nha^'t Long-tha`nh,
Pho^' da(ng ma('c cu+?i, d-a`ng quanh ba`n co+`\.
Ngu+o+`i ve^` nho+' ca?nh nga^?n-ngo+,
Bu't hoa xin che'p ne^n tho+ lu+u\-truye^`n.
Ba`i ha't d-o^'
- O+? d-a^u na(m cu+?a, na`ng o+i !
So^ng na`o sa'u khu'c nu+o+'c cha?y xuo^i mo^.t do`ng ?
So^ng na`o be^n d-u.c be^n trong ?
Nu'i na`o tha('t co^? bo^`ng ma` co' tha'nh sinh ?
D-e^`n na`o thie^ng nha^'t ti?nh Thanh ?
O+? d-a^u la.i co' ca'i tha`nh tie^n xa^y ?
O+? d-a^u la` chi'n tu+`ng ma^y ?
O+? d-a^u la('m nu+o+'c, o+? d-a^u nhie^`u va`ng ?
Chu`a na`o ma` la.i co' hang ?
O+? d-a^u la('m go^~ tho+`i na`ng bie^'t kho^ng ?
Ai ma` xin la^'y tu'i d-o^`ng ?
O+? d-a^u la.i co' con so^ng Nga^n-Ha` ?
Nu+o+'c na`o de^.t ga^'m the^u hoa ?
Ai ma` sinh ra cu+?a, ra nha`, na`ng o+i ?
Ki`a ai d-o^.i d-a' va' tro+`i ?
Ki`a ai tri. thuy? cho d-o+`i d-u+o+.c ye^n ?
Anh ho?i em trong ba^'y nhie^u lo+`i,
Xin em gia?ng ro~ tu+`ng no+i tu+`ng ngu+o+`i\.
- Tha`nh Ha`\-no^.i na(m cu+?a, cha`ng o+i !
So^ng Lu.c-d-a^`u sa'u khu'c nu+o+'c cha?y xuo^i mo^.t do`ng.
Nu+o+'c so^ng Thu+o+ng be^n d-u.c be^n trong,
Nu'i d-u+'c tha'nh Ta?n tha('t co^? bo^`ng ma` la.i co' tha'nh sinh.
D-e^`n So`ng thie^ng nha^'t ti?nh Thanh,
O+? tre^n ti?nh La.ng, co' tha`nh tie^n xa^y\.
Tre^n tro+`i co' chi'n tu+`ng ma^y,
Du+o+'i so^ng la('m nu+o+'c, nu'i nay la('m va`ng.
Chu`a Hu+o+ng-ti'ch ma` la.i o+? hang ;
Tre^n ru+`ng la('m go^~ tho+`i cha`ng bie^'t kho^ng ?
O^ng Nguye^~n Minh-Kho^ng xin d-u+o+.c tu'i d-o^`ng,
Tre^n tro+`i la.i co' con so^ng Nga^n-ha`\.
Nu+o+'c Ta`u de^.t ga^'m the^u hoa;
O^ng Hu+~u\-Sa`o sinh ra cu+?a, ra nha`, cha`ng o+i !
Ba` Nu+~\-Oa d-o^.i d-a' va' tro+`i ;
Vua D-a.i\-Vu~ tri. thu?y cho d-o+`i ye^n vui\.
Anh ho?i em trong ba^'y nhie^u lo+`i,
Em xin gia?ng ro~ tu+`ng no+i tu+`ng ngu+o+`i\.
Tu.c-ngu+~, ca\-dao go^'c chu+~ Ha'n
Nha^'t tu+. vi su+, ba'n tu+. vi su+\.
(Du` da.y mo^.t chu+~, hay nu+?a chu+~; cu~ng pha?i coi la` tha^`y\.)
Tie^n ho.c le^~, ha^.u ho.c va(n.
(Tru+o+'c ho.c le^~, nghi~a; sau mo+'i ho.c va(n-chu+o+ng).
Huynh d-e^. nhu+ thu? tu'c.
(Anh em nhu+ cha^n tay)
D-a.i phu' do Thie^n, tie^?u phu' do ca^`n.
(Gia^`u to do Tro+`i, gia^`u nho? do ca^`n-kie^.m).
Mu+u su+. ta.i nha^n, tha`nh su+. ta.i Thie^n.
(Con ngu+o+`i mu+u toan, Tro+`i d-i.nh su+. tha`nh, ba.i).
Nam thu+.c nhu+ ho^?, nu+~ thu+.c nhu+ mie^u\.
(Con trai a(n nhu+ ho^?, con ga'i a(n nhu+ me`o\.
Tie^?u ba^'t nha^~n ta^'t loa.n d-a.i mu+u
(Kho^ng nhi.n vie^.c nho? thi` loa.n mu+u to).
Thu+o+.ng ba^'t chi'nh, ha. ta('c loa.n.
(Tre^n kho^ng ngay tha(?ng, du+o+'i se~ la`m ba^.y\.)
Thie^n ba^'t dung gian.
(Tro+`i kho^ng tha ke? la`m ba^.y\.)
Phu+o+'c ba^'t tru`ng lai, ho.a vo^ d-o+n chi'\.
(Vie^.c la`nh kho^ng d-e^'n hai la^`n, vie^.c du+~ kho^ng d-e^'n mo^.t mi`nh.)
Tri tu'c d-a~i tu'c, ha` tho+`i tu'c,
Tri nha`n d-a~i nha`n, ha` tho+`i nha`n.
(Bie^'t the^' na`o la` d-u?, thi` se~ tha^'y d-u?,
Bie^'t the^' na`o la` nha`n, thi` se~ tha^'y nha`n.)
Ho^? phu. sinh ho^? tu+?\.
(Cha la` co.p, sinh con la` co.p.)
5- Tu.c-ngu+~, ca\-dao ta^n tho+`i
Tha^'y va^.y, ma` kho^ng pha?i va^.y\.
Co`n que^\-hu+o+ng, thi` co`n ta^'t ca?,
Ma^'t que^\-hu+o+ng, la` ma^'t ta^'t ca?!
D-u+`ng nghe nhu+~ng gi` Co^.ng-Sa?n no'i,
Ha~y nhi`n ky~ nhu+~ng gi` Co^.ng-Sa?n la`m.
Ma^'t mu`a la` bo+?i thie^n-tai,
D-u+o+.c mu`a la` bo+?i thie^n-ta`i D-a?ng ta\.
Chie^`u chie^`u ra be^'n Ninh-Kie^`u,
Du+o+'i cha^n tu+o+.ng Ba'c, d-i~ nhie^`u ho+n da^n!
Ba'c cu+'u muo^n da^n qua no^\-le^.,
To^i da^~n na(m cha^u to+'i D-a.i\-d-o^`ng.
D-a^`u d-u+o+`ng d-a.i\-ta' va' xe,
Cuo^'i d-u+o+`ng trung-ta' ba'n che` d-a^.u d-en!
Tu.c-ngu+~, ca dao
Chu'\-Thi'ch
To^i la^'y y' ve^` ca dao khi to+'i trang nha` cu?a " Dragonfly Corner. Pha^`n na`y d-u+o+.c vie^'t du+o+'i da.ng VIQR, pha?i co' Wvn7to8.exe cha.y ke`m thi` mo+'i d-o.c d-u+o+.c. Ma` Wvn7to8 chi? du`ng vo+'i Windows 3.1. Ta'c gia? co' lie^n la.c vo+'i to^i d-e^? tham kha?o y' kie^'n ve^` vie^.c su+?a d-o^?i nhu lie^.u tre^n d-e^? co' the^? du`ng d-u+o+.c vo+'i Windows 95, 98, NT. To^i hie^.n va^~n du`ng Windows 3.1, ne^n kho^ng bie^'t ta'c gia? d-o' d-a~ la`m xong vie^.c na`y hay chu+a\?
Nha^.n tha^'y co' qua' nhie^`u tie^u chua^?n la`m gia?m d-i co^ng lao cu?a ke? d-i ti`m, va` cu?a ngu+o+`i d-em va`o ma.ng lu+o+'i, ne^n to^i d-a~ la`m pha^`n ca dao na`y tu+` nhu+~ng ta`i lie^.u sau:
1/ To^n tro.ng y' kie^'n ban d-a^`u cu?a Dragonfly, to^i cu~ng chia la`m 3 mu.c: Gia\-d-i`nh, Xa~\-ho^.i, Ti`nh ye^u (la^'y tu+` trang nha` cu?a Dragonfly); sau the^m pha^`n Linh-tinh.
2/ Du`ng the^m pha^`n Ca Dao tu+` href=ftp://ftp.media\.mit.edu/pub/Vietnet/Visci\i/win3/cadao11.zip.
3/ Du`ng pha^`n Tu.c ngu+~, ca dao trong quye^?n Vie^.t-Nam Thi\-va(n ho+.p tuye^?n cu?a gia'o\-su+ Du+o+ng-qua?ng-Ha`m. D-a^y la` quye^?n in la.i o+? ha?i ngoa.i bo+?i nha` xua^'t-ba?n So^'ng Mo+'i\. Sa'ch co' no'i ro~ la` Bo^. quo^'c-gia gia'o\-du.c giu+~ ba?n quye^`n.
4/ The^m tha('t mo^.t so^' ca^u ma` to^i co`n nho+'\. Ta^'t ca? chi? vi` mu.c d-i'ch muo^'n duy tri` sa?n pha^?m tinh tha^`n cu?a tie^`n-nha^n. Ra^'t mong d-u+o+.c su+. bo^? tu'c cu?a nhu+~ng ai co`n thie^'t tha vo+'i tie^`n d-o^` cu?a que^\-hu+o+ng Vie^.t-Nam Me^'n Ye^u\.
Nha^.n tha^'y nhu+~ng ca\-dao, tu.c-ngu+~ la` pha?n-a?nh nhu+~ng kinh-nghie^.m hoa(.c nhu+~ng nha^.n xe't ve^` mo^.t giai\-d-oa.n cu?a lich-su+?; cha(?ng ha.n ca^u:
Bo^. binh, bo^. ho^., bo^. hi`nh,
Ba bo^. d-o^`ng ti`nh, bo'p vu' con to^i\.
d-a~ la` mo^.t nha^.n xe't, pha'n d-oa'n ve^` mo^.t giai\-d-oa.n ma` d-a^'t nu+o+'c ta d-ang so^'ng du+o+'i tho+`i qua^n-chu? chuye^n-che^' ma` "Thu+o+.ng ba^'t chi'nh". Mo^.t ngu+o+`i na`o d-o' d-a~ d-a(.t ra hai ca^u tre^n, va` vi` no' la` pha`n-a?nh trung thu+.c cu?a xa~\-ho^.i lu'c d-o'; ne^n hai ca^u tho+ tre^n d-a~ d-u+o+.c truye^`n kha^?u cho to+'i nga`y nay\.
Chu'ng ta d-ang chu+'ng kie^'n nhu+~ng su+. vie^.c co' mo^.t kho^ng hai trong li.ch-su+? que^ nha`:
La^`n d-a^`u tie^n, ngu+o+`i Vie^.t-Nam cai\-tri. ngu+o+`i Vie^t-Nam; ma` ngu+o+`i Vie^.t-Nam la.i pha?i bo? nu+o+'c ra d-i!
Mo^.t so^' ngu+o+`i d-a~ d-a(.t ra mo^.t so^' ca^u co' trie^?n vo.ng tro+? tha`nh tu.c-ngu+~, ca\-dao trong tu+o+ng-lai\. Ne^n to^i the^m pha^`n thu+' 5, ta.m go.i la` tu.c-ngu+~, ca\-dao ta^n-tho+`i\.
Tu.c Ngu+~
A
Ao co' bo+`, so^ng co' be^'n
A(n ca' nha? xu+o+ng, a(n ddu+o+`ng nuo^'t cha^.m
A(n ca^y na`o, ra`o ca^y na^'y
A(n coi no^`i, ngo^`i coi hu+o+'ng
A(n co' nhai, no'i co' nghi~
A(n co+m kho^ng rau nhu+ nha` gia`u che^'t kho^ng co' nha.c
A(n co+m co' canh nhu+ tu ha`nh co' ba.n
A(n co+m mo+'i, no'i chuye^.n cu~
A(n ddi tru+o+'c, lo^.i nu+o+'c theo sau
A(n gio^~ ddi tru+o+'c, lo^.i nu+o+'c theo sau
A(n go+?i na(`m nho+`
A(n he^'t dda'nh ddo`n, a(n co`n ma^'t vo+.
A(n ky~ no la^u, ca`y sa^u to^'t lu'a
A(n ma`y quen ngo~
A(n mie^'ng cha?, tra? mie^'ng nem
A(n ngay o+? tha^.t, mo.i ta^.t mo.i la`nh
A(n nhu+ xa'ng xu'c, la`m nhu+ lu.c bi`nh tro^i
A(n o^'c, no'i mo`
A(n thi` vu`a, thua thi` cha.y
B
Ba'n anh em xa, mua la'ng gie^`ng ga^`n
Ba'n tro+`i kho^ng mo+`i thie^n lo^i
Ba'n tro+`i kho^ng va(n tu+.
Ba'n vo+., ddo+. con
Ba` chu'a ddu+'t tay ba(`ng a(n ma`y ddo^? ruo^.t
Ba?o so^i u+` so^i, ba?o thi.t u+` thi.t
Ba?o mo^.t ddu+o+`ng, la`m mo^.t ne?o
Ba?y mu+o+i chu+a go.i la` la`nh
Be' xe' ra to
Bie^'t mo^.t ma` cha(?ng bie^'t hai
Bi.nh qui? co' thuo^'c tie^n
Bo'i ra ma, que't nha` ra ra'c
Bo? thi` thu+o+ng, vu+o+ng thi` to^.i
Bo+'i dda^'t, nha(.t co?
Bo+'i lo^ng, ti`m ve^'t
Bo+?i ham mo+'i ma('c, bo+?i me^ mo+'i la^`m
Buo^n ga(.p cha^`u, ca^u ga(.p cho^~
Bu't sa ga` che^'t
Bu.ng ddo'i tai ddie^'c
Bu.ng la`m da. chi.u
Bu.t nha` kho^ng thie^ng
C
Ca'i a'ch giu+~a dda`ng ddem mang va`o co^?
Ca'i kho' no' bo' ca'i kho^n
Ca'i ne^'t dda'nh che^'t ca'i dde.p
Ca? vu' la^'p mie^.ng em
Ca^m hay ngo'ng, ngo.ng hay no'i
Ca^y kho^ kho^ng co' lo^.c, ngu+o+`i ddo^.c kho^ng co' con
Ca^y muo^'n la(.ng, gio' cha(?ng muo^'n ngu+`ng
Cha na`o con na^'y, rau na`o sa^u na^'y
Cha(?ng ai gia`u ba ho., cha(?ng ai kho' ba ddo+`i
Cha(?ng o^'m, cha(?ng ddau la`m gia`u ma^'y cho^'c
Cha^n tro+`i, go'c bie^?n
Chim kho?i lo^`ng kho^ng mong tro+? la.i
Chim tro+`i ca' nu+o+'c, ai ba('t ddu+o+.c na^'y a(n
Chi. em da^u nhu+ ba^`u nu+o+'c la~
Cho' treo, me`o dda^.y
Chu+a ho.c bo`, dda~ lo ho.c cha.y
Chu+a la`m gia`u, dda~ lo a(n cu+o+'p
Chu+?a ddui, chu+?a que`, ddu+`ng khoe ra(`ng to^'t
Con ca' sa^?y la` con ca' lo+'n
Con ngu+.a ddau ca? ta`u kho^ng a(n co?
Co' chi' la`m quan, co' gan la`m gia`u
Co' ho.c pha?i co' ha.nh
Co' ma(.t thi` ma('ng, va('ng ma(.t thi` thu+o+ng
Co' qua co' la.i mo+'i toa.i lo`ng nhau
Co' ta^.t gia^.t mi`nh
Co' thu+.c mo+'i vu+.c ddu+o+.c dda.o
Co' tie^'ng, kho^ng co' mie^'ng
Co' tie^`n mua tie^n cu~ng ddu+o+.c
Co' ti'ch mo+'i di.ch ne^n tuo^`ng
Cu?a phu` va^n kho^ng cha^n hay cha.y
Cu?a thie^n, tra? ddi.a
Cu?a va`o nha` quan nhu+ than ddo^? lo`
Cu?i kho^ de^~ na^'u, cho^`ng xa^'u de^~ xa`i
Cu?a kho, kho^ng lo cu~ng he^'t
Cu+'u va^.t va^.t tra? o+n, cu+'u nho+n nho+n tra? oa'n
Ca'o che^'t ba na(m quay dda^`u ve^` nu'i
Chim kho^n lu+.a ca`nh ma` dda^.u
Co' duye^n kho^ng pha^.n
Co? mo^` chu+a ra'o
Cu?a kho^ng ngon ddo^ng con cu~ng he^'t
Cha'y nha` ra ma(.t chuo^.t
Co^' dda^'m a(n xo^i
D
Da mo^`i to'c ba.c
DDi mo^.t dda`ng, ho.c mo^.t sa`ng kho^n
DDo'i a(n rau, ddau uo^'ng thuo^'c
DDo'n cu+?a tru+o+'c, ru+o+'c cu+?a sau
DDo`n xo'c hai dda^`u
DDo^ng sao tho+`i na('ng, va('ng sao tho+`i mu+a
DDo^ng tay ho+n hay la`m
DDu+o+.c la`m vua, thua la`m gia(.c
DDu+o+.c voi, ddo`i tie^n
DDu+'ng mu~i chi.u sa`o
G
Ga` dde?, ga` cu.c ta'c
Ga.o cho+., nu+o+'c so^ng, cu?i ddo^`ng, no^`i dda^'t
Gia`u tu+` trong tru+'ng gia`u ra
Gia`u u't a(n, kho' u't chi.u
Gia(.c dde^'n nha`, dda`n ba` pha?i dda'nh
Gio.t ma'u dda`o ho+n ao nu+o+'c la~
H
Ha't hay kho^ng ba(`ng hay ha't
Hoa. vo^ ddo+n chi', phu'c ba^'t tru`ng lai
Ho.c tha^`y kho^ng ta^`y ho.c ba.n
Ho^? phu. sanh ho^? tu+?, la^n ma^~u xua^'t la^n nhi
Hu`m du+~ cha(?ng a(n thi.t con
N
Na't go^~ ha~y co`n bo+` tre
Na(m he^'t, Te^'t dde^'n
Na('ng ho^?ng u+a, mu+a ho^?ng chi.u
Na('ng to^'t du+a, mu+a to^'t lu'a
Na^ng nhu+ na^ng tru+'ng, hu+'ng nhu+ hu+'ng hoa
Nha` co' nga.ch, va'ch co' lo^~ tai
Nha` gia`u tham vie^.c, tha^'t nghie^.p tham a(n
Nha` kho^ng chu? nhu+ tu? kho^ng kho'a
Nha` sa.ch thi` ma't, ba't sa.ch thi` ngon
Nha^'t con, nhi` cha'u, thu+' sa'u ngu+o+`i du+ng
Nha^'t qui?, nhi` ma, thu+' ba ho.c tro`
Nha^'t me., nhi` cha, thu+' ba ba` ngoa.i
Nha^'t tha^n, nhi` the^', tam nga^n, tu+' che^'
Nha^.p giang tu`y khu'c, nha^.p gia tuy` tu.c
Nhi.n ddo'i na(`m co co`n ho+n a(n no va'c na(.ng
Nhu+'t nu+o+'c, nhi` pha^n, tam ca^`n, tu+' gio^'ng
No ma^'t ngon, gia^.n ma^'t kho^n
No'i bo'ng no'i gio'
No'i ga^`n, no'i xa, cha(?ng qua no'i tha^.t
No'i nhu+ du`i ddu.c cha^'m nu+o+'c ma('m
No'i nhu+ nu+o+'c ddo^? dda^`u vi.t
No'i toa.c mo'ng heo
No'i vo+'i ngu+o+`i say nhu+ vay kho^ng tra?
Nu+o+'c cha?y dda' mo`n
Nu+o+'c dde^'n cha^n mo+'i nha?y
Nu+o+'c so^ng ga.o cho+.
S
Sa co+ lo+~ bu+o+'c
Sai mo^.t ly, ddi mo^.t da(.m
Sanh nghe^` tu+? nghie^.p
Sao va('ng thi` mu+a, sao thu+a thi` na('ng
Sa^?y cha co`n chu', sa^?y me. co`n di`
So^ng co' khu'c, ngu+o+`i co' lu'c
U
Uo^'ng nu+o+'c pha?i nho+' la^'y nguo^`n
V
Va.n su+. kho+?i dda^`u nan
Va(n hay cha(?ng lo. da`i do`ng
Va('ng chu? nha` ga` mo.c dduo^i to^m
Vie^.c ngu+o+`i thi` sa'ng, vie^.c mi`nh thi` qua'ng
X
Xa mo?i cha^n, ga^`n mo?i mie^.ng
Xay lu'a thi` kho?i bo^`ng em
Xa^'u hay la`m to^'t, do^'t hay no'i chu+~
Xo? la' ba que
Y
Ye^u nhau chi'n bo? la`m mu+o+`i
Ye^u nhau la('m, ca('n nhau ddau
|
|
|
|
